تأثیر گیاهان بر کاهش استرس کودکان؛ (مطالعه موردی: دانش¬آموزان مدرسه ابتدایی شهدای مدافع حرم شاهین¬شهر)

الموضوعات :

حسین حق شناس ¹ , وحید حیدر نتاج ² , فرشته با عزت ³ , علیرضا نقی نژاد ⁴

1 - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 - دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران.
4 - استاد گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مازندران، ایران.

تاريخ الإرسال : 10 الأحد , صفر, 1442 تاريخ التأكيد : 23 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 16 الإثنين , محرم, 1446

الکلمات المفتاحية: گیاه, کلاس, مدارس ابتدایی, کاهش استرس.,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: کودکان اغلب اوقات را در فضاهای آموزشی با سطح استرس بالا سپری می­کنند که خود مانع شکوفایی خلاقیت و رشد استعداد­های آنها می­شود. به همین واسطه باید محیط مدارس متناسب با شرایط آن­ها و در جهت کاهش استرس در نظر گرفته شود. غیر از عوامل انسانی، شاخص­های بسیاری همچون نور، تهویه، مبلمان، رنگ، فضای سبز و... در میزان استرس موثر بوده که از مهم­ترین آن­ها فضای سبز است. پژوهش حاضر تأثیر وجود گیاهان را در فضای داخلی کلاس درس بر کاهش استرس دانش­آموزان بررسی می­کند.

روش­ بررسی: این پژوهش از نظر ماهیت و روش گردآوری داده­ها، از نوع توصیفی-پیمایشی است. گردآوری داده­های لازم با روش ایجاد فضای سبز شبه آزمایشگاهی در کلاس­ها انجام گرفته است. جامعه آماری در پیش­آزمون کلیه دانش­آموزان (178 نفر) مقطع تحصیلی چهارم و پنجم و ششم مدرسه شهدای مدافع حرم شاهین­شهر در دو جنسیت بوده و از آن بین کودکانی که دارای سطح استرس متوسط به بالا (74 نفر) بوده­اند به صورت هدفمند برای آزمایش انتخاب شده­اند. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه سنجش علائم استرس کودکان CSSS با طرح دو گروهی، پیش­آزمون و پس­آزمون از نوع لیکرت 2 درجه­ای (بلی، خیر) استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده­های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS  نسخه 21.0 و تحلیل واریانس یک راهه ANOVA، برای استنباط معناداری مراحل تحقیق انجام شده است. این پژوهش در زمستان 1388 و بهار 1399 انجام شد.

یافته ­ها: وجود گیاه در داخل کلاس با سطح احتمال 95% باعث کاهش استرس شده و از لحاظ آماری در مقطع چهارم دخترانه (00/0)،  چهارم پسرانه (04/0))، پنجم پسرانه (00/0­)،  پنجم دخترانه (00/0)،  ششم دخترانه (001/0) معنادار (05/0 > p) به دست آمده است.

بحث و نتیجه‌گیری: میانگین­های به‌دست‌آمده از پرسشنامه­ها به صورت توصیفی و استنباطی، معنی‌داری بین حالت مختلف مراحل پژوهش را نشان می­دهد که گواه بر این است که وجود گیاهان در فضای کلاس در مدارس ابتدایی در کاهش استرس دانش­آموزان مؤثر است.

 

المصادر:

1. Zardan, Meysam. (2015). The design of Kindergarten based on increasing the child's creativity. Master Thesis in Architecture. Shahid Bahonar University, Kerman.
2. Jafari, Faranak. (2004). Stressors in 13-year-old adolescents of selected middle schools in Kermanshah. Journal of Medical Science, Kermanshah University, 8(21), 38-42.
3. Tavakoli, Mahin (1996) Recognition of stressors caused by school environment. Teacher Magazine, (122) 4, 61 - 63.
4. Mahdi Nezhad, Jamal-al-ddin.,Ebrahim Damavandi. Majid, Sirous Sabri, Reza & Abbaspour, asadallah. (2012). The effect of natural play environments on the qualitative development of children's education. Education Technology, 6(4), 297-304.
5. Mahboudi, Maryam. Behbahani, Maryam & Daneshpour, Alireza. (2016). Investigating the effect of environmental factors in educational spaces on increasing mental health in children. National Conference on New Approaches in Regional Planning and Sustainable Development, Islamic Azad University, Marvdasht Branch
6. .Safari, Zeinab Mohammadzadeh, Zahra & Tavakoli, Maliha. (2015) The physical environment of schools and its role in students' mental health. International Conference on Humanities, Psychology and Social Sciences, Tehran: Ilia Capital of Ideas Managers Institute.
7. Asghari, Mehdi Nasiri, Parvin Monazzam, Mohammad Reza Gol Babaei, Farideh. Abbasi Nia, Marzieh. & Chavoshi, Masoumeh. (2016) Key thermal stress laws and standards for the prevention of heat-induced diseases. Journal of Occupational Medicine. 8 (4), 76-98.
8. Imam Qoli, Aqeel (2013) The quality of environment’s architecture and its relationship with mental health. National Conference on Humanistic Architecture and Urbanism. Islamic Azad University of Qazvin.
9. Valizadeh, Leila. Farnam, Alireza & Farshi, Rahkar. (2010) Stress symptoms in primary school children in Tabriz. Journal of Nursing and Midwifery. No. 19, pp. 12-5.
10. Abolghasemi, Abbas. Mehrabizadeh Honarmand, Mahnaz. Najarian, Bahman. & Shokrkon, Hossein. (2004) The effectiveness of immunization training therapy against stress and regular desensitization in students with test anxiety. Journal of Psychology. (29) 8, 3-21.
11. Flouri, E., Midouhas, E., & Joshi, H. (2014) The role of urban neighbourhood green space in children’s emotional and behavioural resilience. Journal of Environmental Psychology, 40, 179–186.
12. Tabatabaiyan, Maryam. AbbasAlizadeh, Sanaz. & Fayyaz, Rima. (2014) Investigating of the effect of nature on child creativity. Armanshahr Architecture and Urban Planning, No. 17.
13. Azemati, Hamid Reza Pourbaqer, Somayyeh. & Mohammadi, Mona. (2017) The role of daylight and natural landscape on stress reduction in educational spaces. First International Conference of Culture, Psychopathology and Education. Tehran: Al-Zahra University.
14. Frumkin, H. (2001) Beyond toxicity human: Health and the natural environment. American Journal of Preventive Medicine, 20, 234e240.
15. Hartmann, P. & Apaolaza-Ibáñez, V. (2010) Beyond savanna: An evolutionary and environmental psychology approach to behavioral effects of nature scenery in green advertising. Journal of Environmental Psychology, 30(1), 119e128.
16. Velarde, M. D., Fry, G., & Tveit, M. (2007) Health effects of viewing landscapes–Landscape types in environmental psychology. Urban Forestry & Urban Greening, 6(4), 199-212.
17. Kaplan, R. & Kaplan, S. (1989) The Experience of Nature. New York: Cambridge.Velarde MD, Fry G, Tveit M. (2007). Health effects of viewing.
18. Kianian, Priya. & Mohammad Rasool, Parvaneh. (2015) Principles of designing children's playgrounds with an approach to promoting creativity. The first annual conference of architectural, urban planning and urban management research. Yazd: Safiran –e- Rah –e- Mehrazi Institute of Architecture and Urban Planning.
19. Qasemlui, Setareh. & Ahadi, Parisa. (2015) The effect of form, structure and green space in creating a sense of security in designing a child-friendly space. National Conference on Urban Planning, Architecture, Civil Engineering and Environment. Shirvan: Rahjooyan –e- Paya Shahr –e- Atrak Institute and Payashahr Journal.
20. Wilson, Ruth (1993) Fostering a sense of wonder during the early childhood years. Columbus, OH: Greyden.
21. Cunningham, C, Jones, M and Taylor, N (1994) The child-friendly neighbourhood: some questions and tentative answers from Australian research, International Play Journal, vol 2, pp 79-95
22. Chillman, Barbara (2004) Do School Grounds Have a Value as an Educational Resource in the Secondary Sector? Sussex University. Learning through Landscapes.
23. Pirzadeh, Asieh. Sharifirad, Gholam Reza. & Oruji, Muhammad Ali. (2010) Comparison of environmental health status of public elementary schools in different areas of Isfahan in 2007-2008. Health system research. 6 (1).
24. Han, K. T. (2009) Influence of limitedly visible leafy indoor plants on the psychology, behavior, and health of students at a junior high school in Taiwan. Environment and Behavior, 41(5), 658-692.
25. Han, K. T., & Hung, C. Y. (2011) Influences of plants and their visibility, distance, and surrogate in a classroom on students’ psycho-physiology. Journal of Architecture and Planning, 12, 1-22.
26. Chawla, L., Keena, K., Pevec, I., & Stanley, E. (2014) Green schoolyards as havens from stress and resources for resilience in childhood and adolescence. Health & Place, 1-13.
27. Li, D., & Sullivan, W. C. (2016) Impact of views to school landscapes on recovery from stress and mental fatigue. Landscape and Urban Planning, 148, 149-158.
28. Wallner, P., Kundi, M., Arnberger, A., Eder, R., Allex, B., Weitensfelder, L., & Hutter, H. P. (2018) Reloading pupils’ batteries: Impact of green spaces on cognition and wellbeing. International journal of environmental research and public health, 15(6), 1205.
29. Evans, G. W. (2006). Child development and the physical environment. Annu. Rev. Psychol., 57, 423-451.
30. Ata, S. Deniz. A. Akman, B (2012) The physical environment factors in preschools in terms of environmental psychology: a review. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 46 .2034 – 2039.
31. Gidlow, Christopher J, Randallb,Jason Gillmana, Jamie. Smitha,Graham R. Jonesa, Marc V. (2016) Natural environments and chronic stress measured by hair cortisol .Landscape and Urban Planning .148 61–67.
32. Nutsford, D., Pearson, A.L. Kingham, S. (2013) An ecological study investigating the association between access to urban green space and mental health. Public health,127,1005-1011.