بهره‌برداری بهینه از آب‌بندان در آبیاری اراضی شالیزاری استان گیلان

الموضوعات :

مونا دیهول ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی؛ گروه آبیاری و آبادانی؛ پردیس کشاورزی و منابع طبیعی؛ دانشگاه تهران؛ تهران؛ ایران)
حمیده نوری ² (استادیار؛ گروه آبیاری و آبادانی؛ پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران؛ تهران؛ ایران)
فرهاد میرزایی ³ (دانشیار؛ گروه آبیاری و آبادانی؛ پردیس کشاورزی و منابع طبیعی؛ دانشگاه تهران؛ تهران؛ ایران)
محمدرضا یزدانی ⁴ (استادیار پژوهشی؛ موسسه تحقیقات برنج کشور؛ سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی؛ گیلان؛ ایران)

تاريخ الإرسال : 19 الأحد , محرم, 1437 تاريخ التأكيد : 04 الخميس , ربيع الثاني, 1437 تاريخ الإصدار : 10 الجمعة , جمادى الأولى, 1437

الکلمات المفتاحية: گیلان, تخصیص بهینه, استحصال آب باران, مدل شبیه‌سازی- بهینه‌سازی,

ملخص المقالة :

بهره‌برداری بهینه از منابع محلی می‌تواند در حفظ منابع آب اراضی شالیزلری و توزیع عادلانه آب مؤثر باشد. در این تحقیق برای بررسی نقش آب ‌بندان ‌ها در ذخیره آب محلی و استفاده بهینه از آن برای تأمین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری، مدل شبیه ‌سازی-بهینه ‌سازی بهره‌برداری از آب ‌بندان توسعه داده شده است. تبخیرتعرق، نیاز آبیاری، دور آبیاری و بیلان آب ‌بندان توسط مدل شبیه ‌سازی می ‌شود و سپس با استفاده از الگوریتم ژنتیک باینری تعداد روزهای پمپاژ از کانال به آب ‌بندان با توجه به حجم آب درون آب بندان در هر روز و حجم آب سرریز شده از آن بهینه می ‌شود. مدل توسعه داده شده برای آب ‌بندان فشتام در شهرستان سنگر استان گیلان و اراضی شالیزاری آبخور آن اجرا شده است. نتایج اجرای مدل نشان داد که در سال آبی نرمال مورد بررسی 54 درصد از نیاز آبیاری اراضی شالیزاری مورد مطالعه از آب ذخیره شده باران و رواناب در آب ‌بندان فشتام تأمین شده است و نسبت آب سرریز شده از آب ‌بندان به حجم بیشینه آن 74 درصد است. اجرای مدل برای سناریوی توسعه آب ‌بندان به اندازه دو برابر حجم موجود نشان داد سهم آب ‌بندان در تأمین نیاز آبیاری اراضی شالیزاری مورد مطالعه می تواند به 91 درصد افزایش یابد.

المصادر:

بخت­فیروز، ع. 1389. نقش آب­بندان‌ها در تغذیه سفره آب­های زیرزمینی و جلوگیری از پیشروی آب شور دریا. همایش ملی مدیریت منابع آب اراضی ساحلی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران.

پرهیزکاری، ا.، مظفری، م.م.، شوکت فدایی، م. و محمودی، ا. 1394. ارزیابی کم‌آبیاری توأم با کاهش آب در دسترس راهکاری برای حفاظت منابع آب در دشت قزوین. نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 5 (1): 67-80.

رضویی پورکومله،ت.۱۳۷7. اندازه‌گیری نفوذ عمقی آب در بافت‌های مختلف خاک شالیزار در مرحله رشد برنج، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

زارع­زاده، م.، مرید، س.، صلوی­تبار، ع.، مدنی، ک. 1391.ارزیابی منابع آب حوضه آبریز قزل اوزن - سفیدرود تحت تاثیر تغییر اقلیم و طرح های آتی، آبیاری و زهکشی ایران 6(2): 93-104.

صفاییان، ن.ا.، شکری، م. 1381. تالاب­ها و آب­بندان­های مازندران، محیط شناسی 31 (1): 47-70.

قربانی سرهنگی، ز.، شاهنظری، ع.، اعزی پاشاکلایی، س.، مرتضی پور، م. 1391. تعیین سطح و حجم بهینه آب­بندان ( مطالعه موردی استان مازندران). نهمین سمینار بین­المللی مهندسی رودخانه، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

لاله زاری، ر.، معاضد، ه.، برومندنسب، س. و حقیقی، ع. 1394. توسعه مدل ریاضی و بهینه‌سازی تخصیص آب کشاورزی بر اساس رتبه‌بندی نامغلوب. نشریه حفاظت منابع آب و خاک، 5 (1): 17-30.

مهربان، م. 1389. توسعه و بهسازی آب­بندان­ها یکی از راه­های جلوگیری از خشکسالی فصلی در گیلان. دومین هم­اندیشی توسعه و بهسازی آب­بندان­های سواحل شمالی کشور. گیلان، ایران.

نجفی، م ر. 1381. اثر عملیات شاس در مخزن سد سفیدرود بر رودخانه پایین­دست، کشاورزی 4 (2): 67-80.

هاشم­زاده وندی، ح.، باباپور گل افشانی، م. 1391. نقش آب­بندان در مدیریت مصرف آب، اولین کنفرانس ملی راه­کارهای دستیابی به توسعه پایدار در بخش­های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست.

Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration - Guidelines for computing crop water requirements - FAO Irrigation and drainage paper 56, FAO - Food and Agriculture Organization of the United Nations.

Arnold, J.G., Williams, J.R., Srinivasan, R. and King, K.W. 2000. Soil and Water Assessment Tool Manual. USDA Agricultural Research Service, Texas: 94-100.

Hayashi, M and van der Kamp G.2007. Water Level Changes in Ponds and Lakes, The Hydrological Processes. In Edward A,  Johnson M, Kiyoko M (Eds) Plant disturbance ecology: The process and the response,Elsivier , Pp 311-340.

Huang, H.L. and Wu, R.S. 2011. The Estimation of Water Supply of Regional Paddy Irrigation System by VENSIM Model. [Online]. Available at https://www.researchgate.net/profile/Ray_Shyan_Wu/publications, (accessed 1Feb verified 27Feb. 2015). Iran.

Mushtaq, S., Dawe, D., Lin, H. and Moya, P. 2006. An assessment of the role of ponds in the adoption of water-saving irrigation practices in the Zhanghe Irrigation System, China, agricultural water management, 83(2): 100 – 110.

Parsinejad, M., Yazdani, M.R., and Ebrahimian, H. 2009. Field and regional scale evaluation of irrigation efficiency in paddy fields case study: Guilan, Iran. Irrigation and Drainage, 58 (2):147-156.

United Nations .2011. World Population Prospects: Revision Population Database.[Online]. Available at http://www.un.org/esa/population/unpop.htm(accessed 1 Feb verified 27 Feb. 2015). Iran.

Singh, A. 2012. Optimization and simulation modeling for managing waterlogging in semi-arid region of Haryana, India. Unpublished Ph.D. Thesis, Agricultural and Food Engineering Department, Indian Institute of Technology, Kharagpur, India, 192 pp.

Tsun Fang, W., Pin Chien, C., and Chen Chen, S. 2012. Study on agricultural benefits by increasing capacity of water ponds: a case study at Taoyuan paddy fields, Paddy Water Environ 10(1): 231-250.

Xie, X. and Cui, Y. 2011. Removal Development and test of SWAT for modeling hydrological processes in irrigation districts with paddy rice, Journal of Hydrology, 396 (2): 61–71.