بررسی مدیریت آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس تحت سطوح مختلف نانو کلات آهن در منطقه دیلمان

الموضوعات :

سیدمصطفی صادقی ¹ , علی عبدزادگوهری ²

1 - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.
2 - بخش تحقیقات مدیریت آب در مزرعه، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

تاريخ الإرسال : 11 الأربعاء , صفر, 1444 تاريخ التأكيد : 27 الجمعة , جمادى الثانية, 1444 تاريخ الإصدار : 05 الأحد , محرم, 1445

الکلمات المفتاحية: کود نانو, آب مصرفی, بهره وری آب, تابع تولید,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه تولید عدس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وری ﻣﺼﺮف آب از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎی ﮐﻢآﺑﯿﺎری ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت مهم در تولید این محصول اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی زراﻋﯽ شناسایی نیازهای ﺗﻐﺬﯾﻪ ای در ﮔﯿﺎه اﺳﺖ. آﻫﻦ ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺿﺮوری ﮐﻢ ﻣﺼﺮف و ﮐﻢ ﺗﺤﺮک اﺳﺖ که ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﺑﯿﻦ رﯾﺰ ﻣﻐﺬیﻫﺎ، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎز را ﺑﻪ آن دارﻧﺪ. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت آبیاری و نانو کلات آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس در استان گیلان انجام گرفت.روش پژوهش: آزمایش حاضر به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه دیلمان (استان گیلان) انجام شد. عامل اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله گلدهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی و آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی (کامل) و عامل فرعی شامل کود محلول‌پاشی نانو کلات آهن در زمان گلدهی، زمان غلاف دهی، هنگام گلدهی و غلاف‌دهی و مرحله قبل از رسیدگی در نظر گرفته شد.یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که اثر مدیریت آبیاری و اثر نانوکلات بر عملکرد دانه و بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار بود. در اثر مدیریت آبیاری، بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی به ترتیب با میانگین 1457 و 4380 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در سطوح مختلف کود نانوکلات آهن، در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی و کوددهی در مرحله قبل از رسیدگی، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 2/834 و 7/861 کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میانگین 4/3317 و 6/3228 کیلوگرم در هکتار بود.نتایج: با آﺑﻴﺎری کامل، تعداد شاخه اصلی، تعداد غلاف پُر در بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه افزایش داشت و ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﮐﻮد ﻧﺎﻧﻮ ﮐﻼت آﻫﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد تعداد گره در ساقه، تعداد غلاف پُر در بوته و اﻓﺰاﯾﺶ عملکرد بیولوژیک گردید. از این رو، آبیاری کامل و مصرف کود نانو کلات آهن در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی برای گیاه عدس رقم محلی در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود.

المصادر:

Aboutalebian, M.A. & Mohagheghi, A. (2015). Influence of Different Seed Priming Treatments on Yield and Yield Components of Lentil under Terminal Drought Stress Condition. Ournal of Crop Production and Processing, 5 (15), 129-141. [in Persian]

Amiri, S., Salimi, K., & Ziaei, M. (2021). Environmental Stresses in Crop Sciences. The effect of deficit irrigation on yield and water use efficiency of lentil (Lens culinaris Medik.), 14(1), 75-83. [in Persian]

Azizizadeh, Z., Tahmasebi, Z., & Mirzaei, A. (2022). Genetic diversity of yield and yield components in few lentil (Lens culinaris Medikus) genotypes using multivariate statistical methods Iranian Journal of Pulses Research, 13 (1), 73-86. [in Persian]

Babazadeh, H., Abdzad Gohari, A. & Khonok, A. (2018). Effect of Different Amounts of Water and N-fertilizer on Peanut Yield and Its Components. Water Research in Agriculture, 31(4), 571-584. [in Persian]

Bannayan Aval, M., Yaghoubi, F., Rashidi, Z. & Bardehji, S. (2018). Effect of Different Nitrogen Levels on Phenology, Growth Indices and Yield of two Lentil Cultivars under Rainfed Conditions in Mashhad. Iranian Journal of Field Crops Research, 15(4), 939-956. [in Persian]

Dhaliwal, S., Sharma, V., Kumar Shukla, A., Kaur, J., Verma, V., Singh, P., Singh, H., Abdel-Hafez, S., Sayed, S., Ahmed Gaber, A, Reham , A., & Hossain, A. (2021). Enrichment of Zinc and Iron Micronutrients in Lentil (Lens culinaris Medik.) through Biofortification. Molecules, 26, 2-12.

Eleyan, S.E.D., Abodahab, A.A., Abdallah, A.M. & Rabeh, H.A. (2014). Effect of foliar application of manganese and iron on growth characters, yield and fiber properties of some Egyptian cotton cultivars (Gossypium barbadense L.).  International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 7(1), 1283-1292. [in Persian]

Emam, Y., Shekoofa, A., Salehi, F., & Jalali, A. (2010). Water stress effects on two common bean cultivars with contrasting growth habits. American-Eurasian Journal of Agriculture and Environmental Science, 9(2), 495-499.

Ghahghaei, F., Galavi, M., Ramroudi, M. & Bagheri, A. (2010). The Comparison of Yield and Yield Components of Lentil Genotypes at Low Irrigation in Sistan Region. Iranian Journal of Field Crops Research, 8(3), 431-437. [in Persian]

Ghamarnia, H., Kholdi Rezaie, A., & Ghobadi, M. (2016). The effects of supplementary irrigation on yield and water use efficiency of three lentil (Lens Culinaris L.) cultivars, 5(2), 215-227. [in Persian]

Hosseini, F., Nezami, A., Parsa, M., & Hajmohammadnia Ghalibaf, K. (2011). Effects of Supplementary Irrigation on Yield and Yield Components of Lentil (Lens culinaris Medik.) Cultivars in Mashhad Climate Journal of Water and Soil, 25 (3), 625-633. [in Persian]

Kamali, B., Ramezani Etedali, H., & Sotoodehnia, A. (2016). Determining Appropriate Time for Rainfed Lentil Sowing and Supplementary Irrigation in Qazvin’s Plain Using AquaCrop Model .Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 5 (10), 613-621. [in Persian]

Khalaj, H., Baradarn Firouzabadi, M., & delfani, M. (2020). Effect of nano iron and Magnesium chelate fertilizers on on Growth and Grain Yield of Vigna sinensis L. Journal of Plant Process and Function, 9(35), 161-177. [in Persian]

Khamadi, F., Mesgarbashi, M., Hasibi, P., Farzaneh, M., & Enayatzamir, N. (2015). Influence of crop residue and nitrogen levels on nutrient content in grain wheat, 28(4), 158-166. [in Persian]

Khoramivafa, M., Eftekharinasab, N., Sayyadian, K., & Najaphy. A. (2011). Water use efficiency in medicinal pumpkin (Cucurbita pepo L. var. styriac) chickpea (Cicer arietinum L.) lentil (Lens esculenta Moench.) intercropping system associated with several nitrogen levels, 3(2), 245-253. [in Persian]

Kumar, J.; Thavarajah, D.; Kumar, S.; Sarker, A.; & Singh, N.P. (2018). Analysis of genetic variability and genotype environment interactions for iron and zinc content among diverse genotypes of lentil. Journal Food Science Technology. 2018, 55, 3592–3605.

Limouchi, K., Yarnia, M., Siyadat, A., Rashidi, V., & Guilani, A. (2016). Assessing Performance of Some Aerobic Rice Genotypes for Grain Yield and Yield Components under Water Deficit Conditions in the  north of Khuzestan. Applied Field Crops Research, 29(4), 60-75. [in Persian]

Mahmoudi, A.A. (2006). Effect of sowing season and seeding density on grain yield in lentil (Local var. Robat) under dryland conditions of Nothern Khorasan. Iranian Journal of Crop Sciences, 8 (3), 232-240. [in Persian]

Mehraban, A. (2018). Evaluation of Quality Properties of Lentil Cultivars (Lens culinaris L.) in Different Sowing Dates Under Rainfed Condition, 27(4), 107-119. [in Persian]

Mousavi, S. K . (2010). Response of Lentil (Lens culinaris Med.) Genotypes Growth to Planting Date, and Weed Interference. Iranian Journal of Field Crops Research, 8(4), 658-667. [in Persian]

Muscolo, A., A. Junker, C., Klukas, K., Weigelt-Fischer, Riewe, D., & Altmann, T. (2015). Phenotypic and metabolic responses to drought and salinity of four contrasting lentil accessions. Journal of experimental botany, 66(18), 5467-5480.

Nedri, Y., Daneshvar, M., & Guderzi, D. (2013). Effect of iron chelate nano-fertilizer on agricultural traits of lentil genotypes in Khorramabad environmental conditions. Master's thesis, University of Agriculture, Lorestan University. [in Persian]

Peyvandi. M., Parande, H., & Mirza, M. (2011). Comparison of Nano Fe Chelate with Fe Chelate Effect on Growth Parameters and Antioxidant Enzymes Activity of Ocimum Basilicum. New Cellular and Molecular Biotechnology Journal, 1(4), 89-98. [in Persian]

Rahimi, M., Houshmand, S., Khodambashi, M., Shiran, B., & Mohammadi, S. (2017). Evaluation of Recombinant Pure Lines of Lentil under Drought Stress. Journal of Crop Breeding, 9 (22), 82-97. [in Persian]

Rasekh, M. (2012). Determination of some physical and mechanical properties of lentils. Faculty of Agricultural Technology and Natural Resources, Department of Agricultural Machinery Mechanics, pp150. [in Persian]

Sabeki, M., Asgharipour, M., Ghanbari, A., & Miri. K. (2017). The effect of nano-iron chelate fertilizer on ecomorphological characteristics of pearl millet-cowpea intercropping. Journal of Agroecology, 7(1), 96-108. [in Persian]

Salkhouri Ghiathund, S., Sharifi, P. & Amin Panah, H. (2018). The effect of nitrogen amount and foliar application of iron sulfate on yield and yield components of lentil under dry conditions. Applied Research of Plant Ecophysiology, 5(2), 113-133. [in Persian]

Saremi, M., Farhadi, B., Maleki, A., & Farasati, M. (2015). Determination the crop coefficient and water requirement of lentil, using water balance method (Case study: Khorram Abad). Iranian Journal of Pulses Research, 6(2), 87-98. [in Persian]

Shirui, H., Barary, M., Hatami , A., & Mehrabi, A. (2020). Effect of supplemental irrigation and plant density on Some Traits of Morphological of lentil (Lens culinaris Medik) genotypes. (12) 4, 1117-1128. [in Persian]

Tabiei, H. & Baradaran, R. (2014). Effect of Irrigation Intervalsand Plantingdate on Agronomic Characteristics of Degen and Drfi (Securiger securidaca L.) in Birjand Region. Iranian Journal of Field Crops Research, 12(1), 80-90. [in Persian]

Zaferanieh, M., Nezami, A., Parsa, M., Porsa, H., & Bagheri, A. (2009). Evaluation of fall sowing of cold tolerant chickpea (Cicer arietinum L.) germplasms under complementary irrigation in Mashhad condition: 2- Yield and yield components. Iranian Journal of Field Crops Research, 7(2), 483-492. [in Persian]

Zang, H., Pala, M., Oweis, Y., & Harris, H. (2000). Water use and water use effieiency of chickpea and lentil in a Mediterrraneam environment. Australian Journal of Agricultural Research, 51(3), 295-304.