تأثیر نیتروژن و ضایعات خاک‌اره بر شاخص‌های کیفیت خاک در کشت لوبیا چیتی

الموضوعات :

فرزاد جلیلی ¹

1 - استادیار علوم خاک، گروه کشاورزی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران .

تاريخ الإرسال : 20 الثلاثاء , شوال, 1442 تاريخ التأكيد : 20 السبت , محرم, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الأربعاء , جمادى الأولى, 1443

الکلمات المفتاحية: ماده آلی, ساختمان خاک, عملکرد, خواص خاک,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: کمبود مواد آلی در بیش‌تر خاک‌های ایران موجب پدید آمدن مشکلاتی از قبیل ناپایداری ساختمان خاک، کاهش محصول و در نتیجه تخریب اراضی کشاورزی شده است. یکی از روش‌های بهبود کیفیت خاک و ارتقاء میزان تولید، استفاده از مواد زائد صنعتی ارزان قیمت مانند خاک‌اره می باشد. خاک‌اره به دلیل هدایت الکتریکی پائین، محتوای کم فلزات سنگین، توانایی ایجاد خلل و فرج و هوادهی بهتر و ظرفیت نگهداشت بالای آب، می‌تواند به‌عنوان یکی از گزینه ها جهت بهبود خواص فیزیکی و کیفیت خاک باشد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر نیتروژن و ضایعات خاک‌اره بر شاخص‌های کیفیت خاک در کشت لوبیا چیتی می باشد.روش پژوهش: آزمایش به‌صورت اسلپیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان خوی اجرا گردید. خاک‌اره در چهار سطح صفر، پنج، 10 و 15 تن در هکتار به‌عنوان فاکتور اصلی و کود نیتروژنی اوره در سه سطح، 75، 150 و 225 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. خاک‌اره و نصف کود نیتروژنی مطابق تیمارهای آزمایش همزمان با آماده‌سازی کرت ها مصرف و با خاک مخلوط شد. باقیمانده کود نیتروژنی در مراحل استقرار کامل گیاه و شروع گلدهی مصرف شد. مطابق نتایج آزمون خاک کودهای پتاسیمی و فسفری در خاک مصرف نشد. صفات تعداد نیام در بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پروتئین در لوبیا اندازه‌گیری شد و پس از برداشت محصول برخی از شاخص‌های کیفیت خاک شامل کربن آلی، تخلخل، درصد اشباع رطوبتی، FC، PWP، جرم مخصوص حقیقی و ظاهری و میانگین وزنی قطر خاکدانه تر (MWDwet) اندازه گیری شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که خاک‌اره و کود نیتروژنی تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه در لوبیا و خصوصیات خاک داشت. با افزایش در سطوح هر دو فاکتور تمامی صفات مورد مطالعه افزایش یافت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌ها، بیشترین عملکرد دانه به میزان 1302 کیلوگرم در هکتار با مصرف 225 کیلوگرم در هکتار اوره به دست آمد که نسبت به سطوح 150 و 75 کیلوگرمی آن به ترتیب 9 و 44 درصد افزایش داشت. هم چنین با افزایش مصرف خاک‌اره، کلیه صفات مورد مطالعه در خاک ارتقاء یافت و چنین روندی در مصرف کود نیتروژنی در برخی صفات هم مشاهده شد. در سطوح خاک اره مصرفی نیز بیشترین عملکرد به میزان 2/1269 کیلوگرم در هکتار با مصرف 15 تن در هکتار خاک‌اره به‌دست آمد که در مقایسه با تیمار عدم مصرف آن 2/21 درصد افزایش داشت. از لحاظ خصوصیات خاک، خاک‌اره بر کلیه صفات مورد بررسی و کود نیتروژنی بر کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری و MWDwet تأثیر معنی‌داری داشت.نتیجه گیری: کاربرد خاک‌اره به‌عنوان ماده آلی تأثیر مثبت بر خواص فیزیک و شیمیایی مورد مطالعه خاک داشت، به طوری که کاربرد آن در خاک، باعث بهبود تخلخل، کربن آلی و افزایش محتوای آب خاک در حالت ظرفیت زراعی و نقطه پژمردگی دائم شد. بنابراین خاک‌اره می‌تواند به‌عنوان یک کود آلی مناسب و مقرون به‌صرفه و هم‌چنین برای جبران کمبود مواد آلی در خاک و به دنبال آن بهبود شرایط نامناسب خاک استفاده شود.

المصادر:

Reference:

Abd El Halim, A.A., and. El Baraudy, A.A. (2014). Influence addition of fine sawdust on the physical properties of expansive soil in the Middle Nile Delta, Egypt. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 14:483-490.

Aggelides, S.M., and Londra, P.A. (2000). Effect of compost produced from town wastes and sewage sludge on the Physical Properties of a Loamy and Clay soil. Bio resource Technology, 71: 235-259.

Ahmad Abadi, Z., Ghajar Sepanlou, M., and Rahimi Talarposhti, S. (2011). Effect of vermicompost on some physical and chemical properties of soil. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Sciences, Fifteen years, No 58. [in Persian].

Ahmadi Moghadam, Z., Gorbani, B., and Emamzadeh, M.R. (2016). The effect of different mulches on temporal changes on the som soil physical properties, Science and Engineering of Irrigation Journal, 9(2):149-158. [in Persian].

Akanni, D.I., and Ojeniyi,S.O. (2007). Effect of different levels of poultry manure on soil physical properties. Nutrients status, growth and yield of tomato. Research Journal of. Agronomy, 1: (1): 1-4.

Akinpelumi, B.A., and Olatunji. O.A. (2015). Effects of sawdust soil amendment on the soil, growth and yield of Solanum esculentum Linn. In waste engine oil-polluted soil. Sciences in Cold and Arid Regions, 7(2):128-136.

Alizadeh A. 2004. Soil physic. Imam Reza University Press. Pp: 25-26. [in Persian].

Barthes, B.G., Kouoa Kouoa, E., Larre-Larrouy, M.C., Razafimbelo, T.M., de Luca, E.F., Azontonde, A., Neves, C.S., de Freitas, P.L., and Feller, C.L. (2008). Texture and sesquioxide effects on water stable aggregates and organic matter in some tropical soils. Geoderma. 143: 14-25.

Briggs, L.J., and Shantz, H.L. (1912). The wilting coefficient for different plants and its indirect determination. USDA Bureau of Plant Industry Bull 230. U.S. Gov. Printing Office, Washington, DC.

Ebrahimi, A., Mobli, M., and Khoshgoftarmanesh, A.H. (2015). Chemical characteristics of sawdust on composting with different nitrogen sources, 9^th horticulture congress, Iran.

Edwards, L., Burney, J.R., Rochter, G., and MacRae, A.H. (2000). Evaluation of compost and straw mulching on soil-loss characteristics in erosion plots of potatoes in Prince Edward Island, Canada. Agriculture, Ecosystems and Environment, 81: 217-222.

Ekhuemelo, D.O., Gbaeren, E.T., Tembe, E.T. (2017). Evaluation of Lime Treated Mixed Sawdustas Fractional Replacement for Sand in the Production of Sandcrete Hollow Blocks. International Journal of Science and Engineering Investigations. 6(65):21-27.

Eluehike, N.; Oriakhi, K.; Eromosele, A; Ikponmwosa, O.; Campbell, P. (2019). Physicochemical Changes in Maize Plant (Zea Mays L.) Grown on Contaminated Soil Exposed to Sawdust Treatment. Journal of. Applied Science and Environmental Managenment. 23(3) 519-525.

 Eshtayaghi, S., and Ghasemi, S. (2018). The effect of sawdust of compost on some morphological traits in cucumber seedling, 2^th International Congress and 3^th National Congress in Agriculture and Environment, Tehran, Iran.

Foley, B.J., and Cooper band, L.R. (2002). Paper mill residuals and compost effects on soil carbon and physical properties. Journal of Environmental Quality, 31: 2086-2095.

Garcia Orenes, F., Guerrero, C., Mataix Solera, J., Navarro Pedreno, J., Gomez, I., and Mataix Beneyto. J. (2005). Factors controlling the aggregate stability and bulk density in two different degraded soils amended with bio solids. Soil and Tillage Research, 82: 65- 76.

Ghasemi, S. (2018). The effect of bood powder application on some biochemical properties of sawdust during vermicomposting, Nova Biologica Reporta, 4(4):310-319. [in Persian].

Gelik, I., Ortas, I., and Kilik, S. (2004). Effect of compost, Mycorrhiza, Manure and fertilizer on some physical properties of Chromoxerert soil. Soil and Tillage Research, 78: 59-67.

Jalili, F. (2017). Effects of Sulfur and Manure on Wheat Yield and Some Physical-chemical Properties of Soil. Journal of Water and Soil Science, 27(3):199-209. [in Persian].

Jordan, A., Zavala, L., and Gil, J. (2010). Effects of mulching on soil physical properties and runoff under semiarid conditions in southern Spain. Catena, 81: 77–85

Karami, A., Homaee, M., Afzalinia, S., Ruhipour, H., and Basirat, S. (2012). Organic resource management: Impacts on soil aggregate stability and other soil physico-chemical properties. Agriculture, Ecosystems and Environment, 148: 22– 28.

Kasia, D., Soren, O.P., Livk, K., and Ambus, P. (2002). Evaluating effects of sewage sludge and household compost on soil physical, chemical and microbiological properties. Applied Soil Ecology, 19: 237-248.

Kemper, W.D., and Rosenau, R.S. (1986). Aggregate stability and size distribution. Pp.425-442. In: Methods of Soil Analysis. Part I. 2nd ed, Soil Science Society of America, Madison, WI.

Khomami, M. (2010). The effect of sawdust vermicimpost in pot media on nutrition and growth of Diffenbachia(Dieffenbachia amonea) plant, Seed and Plant Production Journal, 26-2(4):435-445. [in Persian].

Klute, A. (1996). Methods of Soil Analysis, Part I: Physical and Mineralogical Methods. SSSA Book Series No.5. Soil Science Society of America Madison, WI. pp 1188.

Kumar, N.A., Sudharsan Varm, V. and Kalamdhad, A.S. (2013). Effect of various C/N ratios during vermicomposting of sewage sludge using Eisenia foetida. Journal of Environmantal Science and Technology, 6:63-78.

Majnoon Hoseini, N. (2008). Agronomy and production of legume, Press of Jihade Daneshgahi, Tehran, Iran.

Materechera, A. (2009). Aggregation in a surface layer of a hardsetting and crusting soil as influenced by the application of amendments and grass mulch in a South African semi-arid environment. Soil and Tillage, 105: 251-259.

Mirzaii Talarposhti, R., Cambosia, J., Sabahi, H., and Damghani, A. (2009). The effect of organic fertilizers on physicochemical properties of soil, yield and biomass of tomato. Journal of Agronomy Research, 7(1):257-267. [in Persian].

Najjari, F., and Ghasemi, S. (2018). Changes in chemical properties of sawdust and blood powder mixture during vermicomposting and the effects on the growth and chemical composition of cucumber. Scientia Horticulturae 232: 250–255

Ngah,W.S., and Hanafiah, M.A. (2008). Removal of heavy metal ions from wastewater by chemically modified plant wastes as adsorbents: A review. Bioresource Technology, 99(14):3935-3948.

Nyamangara, J., Gotosa, J., and Mpofu, S.E. (2001). Cattle manure effects on structural stability and water retention capacity of a granitic sandy soil in Zimbabwe. Soil and Tillage Research. 62 (3-4), 157-162.

Olugbenga, J.O; Seun, D.O. and Sunmbo,P.A. (2014). Investigation of properties of Concrete Using Sawdust as partial Replacement for Sand; Civil and Enviromental Research. 6(2): 35-42.

Onweremadu, E.U., Onyia, V.N., and Anikwe, M.A.N. (2007). Carbon and nitrogen distribution in water-stable aggregates under two tillage techniques in Fluvisols of Owerri area, southeastern Nigeria. Soil and Tillage Research, 97: 195-206.

Ortas, I. (2002). Biological degradation. Encyclopedia of soil science. Marcel Dekker, USA, Pp: 264-267.

Pakdel, B., Tehranifar,A., Nemati,S., Lakzian, A., and Khararazi, S.M. (2011). The effect of four kind of mulch,such as chips, compost of orban sewadge, sawdust and gravel on growth of plane tree, Journal of Horticulture(Science and Food technology), 25(3):296-303. [in Persian].

Oyedepo, O. J., Oluwajana S. D., and Akande, S. P. (2014). Investigation of properties of concrete using sawdust as partial replacement for sand. Civil and Environmental Research. 6(2):34-41.

 Pourvaezi, R., Gorbani, B., Nouri, M.R., and Mirzaii, M.J. (2013). The effect of straw of wheat and sawdust on some physicochemical properties of water. Journal of Water Research of Iran, 7(12):193-201. [in Persian].

Prats, S.A., MacDonald, L.H., Monteiro,M., Ferreira,A.J., Coelho,C.O., and Keizer, J.J. (2012). Effectiveness of forest residue mulching in reducing post-fire runoff and erosion in a pine and a eucalypt plantation in north-central Portugal. Geoderma, 191:115-124.

Rafatullah, M., Sulaiman, O., Hashim, R., and Ahmad, A. (2009). Adsorption of copper (II) chromium (III), nickel (II) and lead (II) ions from aqueous solutions by Mercanti sawdust. Journal of Hazardous Materials, 170(2-3):969-977.

Rahmani, A.R., Samadi, M.T., and Mottaghipour, H. (2011). Determination of sawdust efficiency for cyanide removal from aqueous solution, Water and Sludge, 3:53-58. [in Persian].

Rochana, T., Sawaneg, R., Patma, V.R., and Bunyong, T. (2006). Effect of organic and clay mineral amendment on physical properties of degraded sandy soil for sugarcane production. Research Article, 8(1):44-48.

Saffari, A.R., Esmailzadeh, H., Najafi, A., and Adineh Nia, A. (2010). Comparison the effect of sawdust on chemical properties of organic materials to composting. 5^th International Congress in Sewadge Management, Mashhad, Iran.

Serhat, Z., and Baran, B. (2003). Influences of composted hazelnut husk on some Physical Properties of Soils. Bio resource Technology, 88: 241-244

Sharma, P.K., and Bhushn, L. (2001). Physical characterization of a soil amended with organic residues in a rice-wheat cropping system using a single value soil physical index. Soil and Tillage Research, 60: 143-152.

Sheirani H., Rizbandi, A., Dashti,H., Mosaddeghi, M.R., and Efiuni, M. (2010). Effect of pistachio waste on some physical properties of compressibility of the soil. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Sciences. Fifteen years, No 55. [in Persian].

Shukla, M.K., Lal, R., and Ebinger, M. (2004). Soil quality indicators for the north Appalachian experimental watersheds in Coshocton Ohio. Soil Science, 169:195-205.

Stone, R.J., and Ekwue, E.I. (1993). Maximum bulk density achieved during soil compaction as affected by the incorporation of three organic materials. Trans ASAE, 6: 1713-1719.

Tarun, K.N., Pankaj, C., Ashim, K.B., and Sudip, K.D. (2009). Sawdust and neem bark as low-cost natural bio-sorbent for adsorptive removal of Zn (II) and Cd (II) ions from aqueous solutions. Chemical Engineering, 148(2):68-79.

Tejada M., and Gonzalez, J.L. (2008). Influence of two organic amendments on the soil physical properties. Geoderma, 145: 325-334.

Walkley, A. and Black, I.A. (1934). An examination of the digestion method for determining soil organic matter and a proposed modification of the cromic acid titration method, Soil Science, 37:29-38.

Yadav, R. D., Keshwa,G.L., and Yadva, S.S. (2002). Effect of integrated use of FYM, urea and Sulphur on growth and yield of Isabgol (Plantago ovata L.). Journal of Medicine Aromatic Plant Science, 25: 668-671.

Yousefi, J., and Younesi, H. (2013). Composting with urban municipal and sawdust in order to water retention and inhibition of nitrogen losses from compost. Journal of Science and Technology of Environment, 15(4):75-84. [in Persian].

Zamani Bobgahri, J., Efioni M., and Khoshgoftarmanesh, A.H. (2010). The effect of waste sludge of polydactyl factory, compost and manure fertilizer on soil properties and yield of corn. Journal of Science Agriculture Technology and Natural Research (Soil Water Science), 4 (50): 153-165. [in Persian].

Zeytin, S., and Aran, A. (2003). Influence of composted Hazelnut husk on some physical properties of soils. Bio resource Technology, 88: 241-245.

Zhang Y. and He, Y. (2006). Co-Composting Solid Swine Manure with Pine Sawdust as Organic Substrate. Bio resource Technology, 97: 2024-2031.