تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق به تغییر در پارامترهای هواشناسی در شمال‌غرب و غرب ایران

الموضوعات :

آقای دکتر یعقوب دین پژوه ¹ (عضو هیات علمی)
سعید جهانبخش اصل ² (دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی گروه آب و هواشاسی دانشگاه تبریز)
معصومه فروغی ³ (دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی گروه آب و هواشناسی)

تاريخ الإرسال : 28 الإثنين , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 08 الإثنين , جمادى الأولى, 1440 تاريخ الإصدار : 15 السبت , ربيع الثاني, 1440

الکلمات المفتاحية: شمال‌غرب و غرب ایران, ضریب حساسیت, تحلیل حساسیت, تبخیر- تعرق گیاه مرجع,

ملخص المقالة :

تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایران در مدیریت بهتر آب بسیار ضروری است. زیرا به نظر می‌رسد که آب و هوا در همه جا تا حدودی تغییر کرده است. در این پژوهش، به‌منظور تحلیل حساسیت ET0 به تغییرات هر یک از پارامترهای هواشناسی از داده‌های ماهانه هواشناسی 36 ایستگاه هواشناسی در شمال‌غرب و غرب ایران استفاده شد. اولویت‌بندی پارامترهای اقلیمی و میزان تاثیرگذاری آن‌ها بر ET0 در ماه‌های مختلف برای هر یک از ایستگاه‌های مورد مطالعه مشخص گردید، بدین منظور، ابتدا میزان ET0 ماهانه با روش فائو- پنمن مانتیث برای یکایک ایستگاه‌ها برآورد گردید، سپس مقدار هر یک از دو پارامتر مهم ورودی به مدل رگرسیونی گام به گام (شامل میانگین حداکثر (Tmax)، میانگین حداقل (Tmin)، میانگین درجه حرارت هوا، میانگین سرعت باد، مجموع ساعات آفتابی، میانگین حداکثر و حداقل رطوبت نسبی) در دامنه‌ی 20± درصد با گام‌های 5 درصد، تغییر داده شدند و میزان تغییر در ET0 محاسبه شد، در نهایت مقدار ضریب حساسیت برای اولین پارامتر مهم ورودی در هر یک از ایستگاه‌های منتخب بدست آمد. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه‌ها در هر دو مقیاس سالانه و ماهانه، بیشترین تاثیر در نوسانات ET0 مربوط به Tmax و Tmin می‌باشد. با افزایش 20 درصد برای Tmax به‌شرط ثابت ماندن سایر پارامترها، مقدار ET0 از حداقل 05/6 درصد (در مشکین‌شهر) تا حداکثر 54/15 درصد (در اردبیل) افزایش نشان داد، این رقم برای Tmin بین 47/0- درصد (در سنندج) تا 91/0 درصد (در خلخال) بود.