بررسی تغییرات شوری بخشی از اراضی ترکمن صحرا با بهره گیری از روش‌های میان‌یابی

الموضوعات :

پرستو نظری ¹ , شهلا محمودی ² , ابراهیم پذیرا ³

1 - کارمند
2 - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه تهران
3 - استاد و مدیرگروه خاکشناسی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

تاريخ الإرسال : 01 الأحد , محرم, 1438 تاريخ التأكيد : 05 السبت , صفر, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: ترکمن صحرا, میان‌یابی, مدیریت اراضی, تغییرات شوری خاک, زمین‌آمار,

ملخص المقالة :

ارزیابی وضعیت شوری یک منطقه، گامی مهم برای مدیریت اراضی محسوب می‌گردد. این پژوهش در بخشی از اراضی دشت ترکمن‌صحرا واقع در استان گلستان که رژیم رطوبتی خاک اریدیک است، به‌منظور ارزیابی تغییرات شوری در سال‌های 1355، 1368 و 1392 انجام شد. بدین منظور از 2 روش زمین‌آماری (کریجینگ معمولی و کوکریجینگ) و 4 روش جبری (عکس فاصله، تابع شعاعی، تخمین‌گر عام و تخمین‌گر موضعی) در برآورد مقدار شوری در اعماق ۵۰-0، 100-50 و 150-100 سانتی‌متری استفاده گردید. نتایج نشان داد درصد اراضی با شوری بیش از 32 دسی‌زیمنس بر متر از 95/8 درصد در سال 1355 به 22/45 درصد در سال 1392 افزایش یافته است. به نظر می‌رسد در طی این دوره 37 ساله، مدیریت و بهره‌برداری غیراصولی از منابع آب و خاک منجر به افزایش شوری در این خاک‌ها گشته، بنابراین پیشنهاد می‌گردد با استفاده از روش‌های مختلف و اقدامات مدیریتی مناسب، روند افزایشی شوری خاک‌های منطقه پایش و کنترل گردد.

المصادر:

احمدالی، خ.، نیک مهر، س. و لیاقت، ع . (۱۳۸۷). ارزیابی روش‌های کریجینگ و کوکریجینگ در تخمین شوری و اسیدیته عمقی خاک (مطالعه موردی: اراضی منطقه بوکان) ، مجله پژوهش آب ایران، ۳(۲):۵۵-۶۴.

جلالی، ق.، ص. سنجاری. ن. برومند. 1390. تهیه نقشه شوری، اسیدیته و فسفر خاک در راضی کشاورزی منطقه جیرفت با استفاده از نرم افزار GIS. اولین همایش ملی بیابان، مرکز تحقیقات بین الملل بیابان دانشگاه تهران، تهران، خرداد 1391.

عبدالعظیمی، ه.، علوی‌پناه، س.، مهدیان، م.، متین‌فر، ح.، پذیرا، ا. و مسیح‌آبادی، م. 1393. ارزیابی مدل رگرسیون، روش کریجینگ و طبقه‌بندی نظارت‌شدة داده‌های سنجندة LISS-III در برآورد شوری خاک (مطالعة موردی: دشت ارسنجان، استان فارس)، فصلنامه علمی- پژوهشی سنجش از دور و GIS ایران، ۶(۳):۷۵-۸۸.

محمودی، ف.، جعفری، ر.، کریم‌زاده، ح. و رمضانی، ن. ۱۳۹۴. پهنه‌بندی شوری خاک‌های منطقه جنوب شرق استان اصفهان با استفاده از داده‌های زمینی و سنجنده TM ماهواره‌ای، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، ۱۹(۷۱):۳۱-۴۵.

محمدی، ج. 1378. مطالعه تغییرات مکانی شوری در منطقه رامهرمز(خوزستان) با استفاده از نظریه ژئواستاتیستیک: کوکریجینگ.مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، ۱(۳): 8-1.

موسسه تحقیقات خاک و آب. ( 1357 ). مطالعات خاکشناسی اجمالی شمال گرگانرود. نشریه فنی شماره 605.

موسسه تحقیقات خاک و آب. ( 1368 ). مطالعات خاکشناسی و طبقه بندی اراضی نیمه تفصیلی دقیق منطقه سد حبیب ایشان. نشریه فنی شماره 798.

هاشمی، م.، غلامعلی‌زاده آهنگر، ا.، بامری، ا.، سارانی، ف. و حجازی زاده، ا. ۱۳۹۴. شناسایی و پهنه‌بندی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روش‌های زمین‌آماری در GIS (مورد مطالعاتی: منطقه میانکنگی، سیستان)، نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، ۳۰(۲):۴۴۳-۴۵۸.

Akramkhanov, A. and Vlek, P.L.G. 2012. The assessment of spatial distribution of soil salinity risk using neural network. Environmental Monitoring and Assessment. 184: 2475–2485.

Cafarelli, B., and Pollice, A. 2008. Geadditive models for the analysis of the spatial distribution of soil salinity in a sardinia coastal area. Environmentics, 19:742-750.

Cetin, M. and C. kirda. 2003. Spatial and temporal changes of soil salinity in a cotton field irrigated with low-quality water, Journal of Hydrology, 272:238-249.

Douaoui, A.E.K., Nicolas, H. and Walter C. 2006. Detecting Salinity hazard within a semiarid context by means of combining soil and remote – sensing data, Journal of Geoderma, 134: 217-230.

Eldeiry, A. and Garcia L.A. 2010. Comparison of regression kriging and cokriging techniques to estimate soil salinity using LANDSAT images. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 136: 355–364.

Hosseini, E., Gallichand, J.D., and Marcotte. 1994. Theoretical and experimental performance of spatial interpolation methods for salinity analysis. Trasc, ASAE. 36: 1799-1807.

Utset, A. and Castellanos, A. 1999. Drainge effects on spatial variability of soil electrical conductivity in a vertisol. Agricultural Water Management, 38:213-222.

Yan, L.I., Zhou, S.H., Ci-Feng, W.U., Hong-yi, L.I., and Feng, L.I. 2007. Improved prediction and reduction of sampling density for soil salinity by different geostatistical methods, Agricultural Sciences in China, 6:832-841.