طراحی پیاده‌راه با تاکید بر سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: پیاده‌راه تربیت تبریز)

الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری

میرنجف موسوی ¹ ()
احمد آفتاب ² ()
ابراهیم علی‌پور ³ ()

تاريخ الإرسال : 13 الثلاثاء , رمضان, 1436 تاريخ التأكيد : 16 الإثنين , ذو القعدة, 1436 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: واژگان کلیدی: طراحی شهری, فضای شهری, پیاده راه, سرمایه اجتماعی, تعاملات اجتماعی, پیاده راه تربیت تبریز,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف پژوهش: سرمایه اجتماعی مفهومی است که در سال‌های اخیر وارد حوزه علوم اجتماعی و مدیریت شهری گشته است.‌ سرمایه اجتماعی ریشه در تعاملات اجتماعی دارد و هنگامی که سطح تعاملات در جامعه‌ای افزایش یابد، باعث افزایش سطح سرمایه اجتماعی می‌گردد.‌ در این میان یکی از عواملی که می‌تواند باعث افزایش سطح تعاملات شود، حرکت عابر پیاده در فضای شهری است در این راستا، پژوهش حاضر سطح تعاملات اجتماعی را به عنوان نقطه اشتراک طراحی شهری، پیاده‌راه و سرمایه اجتماعی با تاکید بر پیاده راه تربیت تبریز معرفی کرده و بررسی می‌کند.‌.‌ روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، همبستگی بکارگرفته شده در این پژوهش از نوع کاربردی می‌باشد.‌ و به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، صد نفر را به صورت غیرسهمیه‌ای و بدون توجه به متغیرهای سن و جنس به عنوان حجم نمونه مورد کاوش قرار داده است.‌ برای ارزیابی و پردازش داده‌ها از شیوه‌های آماری توصیفی و استنباطی، در قالب نرم‌افزارspss استفاده شده است.‌ یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که بین دو متغیر اعتماد اجتماعی و شبکه اجتماعی و بین اعتماد اجتماعی و تعامل اجتماعی رابطه معنی‌داری وجود ندارد.‌ اما بین متغیرهای تعامل اجتماعی و شبکه اجتماعی، با توجه به ضریب همبستگی 593/0، رابطه معنی‌داری وجود دارد.‌ بررسی ارتباط میان شاخص‌های سرمایه اجتماعی و عامل کیفیت پیاده‌راه نشان دهنده عدم رابطه معنی‌داری بین دو متغیر می‌باشد.‌ نتیجه‌گیری: بنابراین هر چند به دلیل رد فرضیه تحقیق، نمی‌توان به صورت قاطع بیان داشت که می‌توان با تقویت کیفیت پیاده‌راه‌های شهری به تقویت و افزایش سرمایه اجتماعی دست یافت، اما به سبب معناداری و یا نزدیک به معنادار بودن برخی از مولفه‌های سرمایه اجتماعی می‌توان بیان داشت توجه به مفهوم ذهنی سرمایه اجتماعی شرط انکارناپذیر تحقق مفهوم عینی پیاده‌راه و تقویت کیفیت آن جهت پیشبرد تعاملات اجتماعی می‌باشد.‌

المصادر:

پورمحمدی، محمدرضا.‌ حسین زاده­دلیر، کریم.‌ پیری، عیسی.‌ 1390 .‌ حکمروایی مطلوب شهری بر بنیان سرمایه اجتماعی: آزمون نهادی  فضایی ارتباطی و فاعلیت مندی غیراقتصادی.‌ فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک.‌ شماره اول.‌ صص 52 -35.‌

توکلی، مرتضی.‌ دهقانی، کیومرث.‌ زارعی، رضا.‌ 1390 .‌ تحلیلی بر میزان سرمایه اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان ممسنی (مطالعه موردی: بخش دشمن زیاری.‌ فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ای.‌ سال اول.‌ شماره4.‌ صص 41-51.‌

پارسی، حمید رضا.‌ 1381 .‌ شناخت محتوای فضای شهری.‌ نشریه هنرهای زیبا.‌ شماره 11.‌ صص 49 – 41.‌

جباری، منا.‌ 1388 .‌ پیاده مداری در شهر.‌ ماهنامه بین المللی راه و ساختمان.‌ سال هفتم.‌ شماره 64.‌

جوادی.‌ اردشیر.‌ (1385) .‌راهکارهای احیا مرکز شهر - نمونه تبریز.‌ رساله دکتری.‌ دانشگاه تبریز.‌ گروه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری.‌

حبیبی، سیدمحسن.‌ 1387 .‌ مسیر پیاده گردشگری.‌ نشریه هنرهای زیبا.‌ شماره 9.‌ صص 51 – 43.‌

رفیعیان، مجتبی.‌ تقوایی، علی اکبر.‌ حسین آبادی، مصطفی.‌ 1389 .‌ سنجش ارزش های کیفی فضاهای باز شهری با استفاده از مدل HPM (مطالعه موردی: محدوده مسکونی رود، دره ولنجک.‌ فصلنامه مدیریت شهری.‌ شماره 26.‌ صص 118 – 107.‌

ساروخانی، باقر.‌ 1387 .‌ سرمایه اجتماعی: ابعاد و شاخص­ها و دیدگاهها.‌ فصلنامه روستا و توسعه.‌ شماره 32 .‌ صص 51 – 41.‌

سیف الهی فخر، سپیده.‌ لاریمیان، تایماز.‌ معززی، امیرمحمد.‌ 1392 .‌ تعیین شاخص­های موثر در خلق مکان­های امن پیاده­مدار جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: خیابان بهار آزادی محله خاک سفید تهران).‌ نشریه علمی ـ پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران.‌ شماره 5.‌ صص 95 -85.‌

شکوهی دولت­آبادی، محمد.‌ مسعود، محمد.‌ 1389 .‌ پیاده­راه عاملی برای افزایش سرمایه اجتماعی.‌ نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران.‌ شماره 1.‌ صص 55-66.‌

شیانی، ملیحه.‌ موسوی، میرطاهر.‌ 1390 .‌ تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در شهر کرمان.‌ فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی.‌ سال یازدهم.‌ شماره41.‌ صص 112 – 93.‌

فراهانی، حسین.‌ عینالی، جمشید.‌ عبدلی، سمیه.‌ 1392 .‌ ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی؛ دهستان مشهد میقان شهرستان اراک).‌ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی.‌ سال سیزدهم.‌ شماره 29.‌ صص 50 – 27.‌

فرخی، مریم.‌ 1389 .‌ نقش محورهای پیاده در توسعه پایدار شهرها نمونه موردی: پیاده راه تربیت تبریز.‌ نخستین همایش توسعه شهری پایدار.‌

قاسمی، وحید.‌ اسماعیلی، رضا.‌ ربیعی، کامران.‌ 1385 .‌ سطح­بندی سرمایه اجتماعی در شهرستان­های استان اصفهان.‌ فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ۲۳.‌ صص 248 – 225.‌

قربانی، رسول.‌ جام کسری، محمد.‌ 1389 .‌ جنبش پیاده گستری رویکردی نو در احیای مراکز شهری ( مطالعه موردی: پیاده راه تربیت تبریز).‌ مطالعه و پژوهش های شهری و منطقه­ای.‌ سال دوم.‌ شماره ششم.‌ صص 55-72.‌

مطلبی، قاسم.‌ 1385 .‌ رویکرد انسانی به شکل دهی فضاهای شهری.‌ نشریه هنرهای زیبا.‌ شماره 27.‌ صص 57- 66.‌

نقش جهان پارس، مهندسین مشاور.‌ 1384.‌ طرح احیاء منطقه تاریخی - فرهنگی تبریز.‌ شهرداری تبریز

وهابزاده، نغمه.‌ 1385 .‌ ساماندهی سیمای شهر حرکتی در جهت ارتقای کیفیت محیطی.‌ جستارهای شهرسازی.‌ شماره هفدهم.‌ صص 101- 94.‌

یدی همدانی، سید مهدی.‌ کاکاوند، الهام.‌ آهنی، سمیه.‌ 1391 .‌ سنجش کیفیت پیاده راه های شهری در راستای نیل به حمل و نقل انسان محور.‌ یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.‌

Basile, Evan.‌ Cecchi, Claudio.‌ 2007.‌ Building Social Capital in Rural Areas: Does Public Action Help?, Restructuring in Marginal Rural Areas (RESTRIM).‌The International Centre for Development Studies.‌ University of Aberdeen.‌ GB

Brambila, Roberto.‌ Gianni, Longo.‌ 1977.‌ For Pedestrians Only: Planning and Management of Traffic Free Zones.‌ New York.‌ Whitney library of Design.‌

Bullen, Paul.‌ Jenny, Onyx.‌ 1998.‌ Measuring Social in Five Communities in NSW: Neibourhood and Community Centers in Journal of Applied Behavior 36 (1).‌

Carmona، M.‌ Health T.‌ oc.‌ Tiesdell, S.‌ 2003.‌ Public places urban spaces.‌ New York:Architectural press.‌

Cratan, F.‌ 2008.‌ Side Walk in Urban Planning.‌ London.‌

Gehl, Jan.‌ 1987.‌ Life Between Building.‌ New York: Van Nostrand Reinhold.‌

Khanh, Ho Le Phi.‌ 2011.‌ The Role of Social Capital to Access Rural Credit: A case study at Dinh Cu and Van Quat Dong village in coastal of Thua Thien Hue province- Vietnam.‌ Department of Urban and Rural Development.‌ Swedish University of Agricultural sciences.‌ Master Thesis No 56.‌

Leyden, Kevin.‌ 2003.‌ Social Capital and the Built Environment: The importance of Walkable Neighborhoods.‌ American Journal of Public Health.‌ 93(9): pp.‌1546-1551.‌

Nosal, Bob.‌ 2009.‌ Creating walkableand Transit-Supportive Communities in Halton”Region Health Department of Halton University.‌

Thamizoli, Palitha.‌ Prabhakar, Ignatius.‌ 2006.‌ Chapter 9: Social Development, Published by the Asian Productivity Organization, Edited by Yokoyama, S.‌ and Sakurai, T.‌, Tokyo, Japan, ISBN: 92- 833-7050-3.‌ URL: www.‌apo-tokyo.‌org

Winter, I.‌ 2007.‌ Social capital and public policy in Australia.‌ Australian institute of family studies.‌ Melbourne