بکارگیری مبانی و اصول فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در طراحی فضاهای شهری ایرانی معاصر (مطالعه موردی: میدان تجریش تهران)
الموضوعات : مطالعات مدیریت شهری
سینا منصوری
1
(
مدرس معماری و شهرسازی در دانشگاه آزاداسلامی تهران مرکز و تهران جنوب
)
الکلمات المفتاحية: طراحی شهری, فضاهای شهری, هنجارهای اخلاقی, دین, فرهنگ ایرانی- اسلامی,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه فضاهای شهری تبدیل به عناصری مهم در تعیین هنجارهای اخلاقی مردمی شده‌اند. یکی از مهمترین مسائل پیش روی طراحی فضاهای شهری بکارنبردن مبانی و اصول فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی می‌باشد،که این عامل باعث بروز از خودبیگانگی،بی هویتی و فراموشی خداوند در جامعه شده است. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی مبانی و اصول فرهنگی مورد نیاز جهت طراحی و ساماندهی میدان تجریش تهران است. روش پژوهش: روش پژوهش اکتشافی-تحلیلی می‌باشد که می‌توان با بررسی آراء و نظریات صاحب نظران و برداشت‌های میدانی و تحلیل آنان به مبانی و اصول مورد نیاز دست پیدا کرد. یافته‌ها: بر اساس برداشت‌های میدانی و مطالعه نظریات به این نتیجه رسیده شد که فضای میدان تجریش تهران فاقد هویت و مبانی و اصول فرهنگ ایرانی می باشد و در طول زمان در اثر دو مقوله‌ی جهانی شدن و تکنولوژی و روی آوردن به مصالح مدرن و دوری جستن از الگوها و سبک معماری ایرانی اسلامی و کمرنگ شدن الگوهای هویتی دینی، این میدان هویت واقعی خویش را از دست داده است. نتیجه گیری: در نتیجه بر اساس تحلیل‌های انجام شده چهار موضوع آداب، هنجارهای اخلاقی، دین و آیین و رسوم به عنوان اصلی‌ترین موضوعات که زیر مجموعه‌های آنان مرتبط با فرهنگ ایرانی است مورد بررسی قرار گرفتند
آشوری، داریوش، 1380، تعریف و مفهوم فرهنگ، نشر: آگاه، ص50-51
ایروانی، محمود و خداپناهی، محمد کریم، روانشناسی احساس و ادراک، 1371، انتشارات سمت
بنه ولو، لئوناردو، 1389، تاریخ شهر، ترجمه پروانه موحد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
ترکاشوند، عباس، مجیدی، سحر، بازشناسی برخی نشانه‌ها در فضاهای شهری، 1392، نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران
دهخدا، علی اکبر، 1318، لغت نامه دهخدا، نشر: وزارت معارف
ذکاوت، کامران، جایگاه سازمان فضایی در طراحی شهری، 1390، نشریه صفه
روح الامینی، محمود، 1388، زمینه فرهنگ شناسی، نشر: عطار، ص 91
رضایی، عبدالعظیم، 1380، تاریخ ادیان جهان، ناشر: انتشارات علمی
رفیعیان، مجتبی، تقوایی، علی اکبر، خادمی، مسعود، علی پور، رجا، بررسی تطبیقی رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری، 1391، نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران
سامی، علی، 1365، نقش ایران در فرهنگ اسلامی، نشر نوید شیراز، ص16
شیعه، اسماعیل، با شهر و منطقه در ایران، 1380، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
طرح تفضیلی منطقه 1 تهران
عقیلی، کیاوش، گنجور، عادل، 1392، طراحی میدان شهری بر اساس تاثیر متقابل فرهنگ و الگوهای رفتاری، همایش ملی معماری، فرهنگ و مدیریت شهری
علی الحسابی، مهرام، جباری، منا، بررسی و تقویت عملکردی-کالبدی استخوان بندی شهر قزوین با تأکید بر عنصر راه و میدان در دوران معاصر، 1390، آرمان شهر
فردوسی توسی، ابوالقاسم، 370ه.ق، شاهنامه فردوسی
محمودی بختیاری، علیغلی، 1357، فرهنگ و تمدن ایران نگاهی به: عصر اساطیر، نشر: شرکت افست، ص12
مطهری، مرتضی، 1362، خدمات متقابل اسلام وایران ج1و2نشرصدرا، تهران ص 50
میثاقی، سید محمود، قادیکلائی، محسن روحانی، اصول سازمان دهی فضایی باف تهای شهری برخوردار از عناصر شاخص مذهبی مطالعة موردی: اما مزاده عباس ساری و امام زاده اسماعیل قائ مشهر، 1393، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی
منصوری، سیدامیر، محمدزاده، شبنم، تحولات سازمان فضایی شهر تبریز از اوایل اسلام تا دوره قاجار، 1396، باغ نظر
نقی زاده، محمد، 1393، هویت شهر، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
نقی زاده، محمد، 1391، شهر بیداری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
نقی زاده، محمد، 1381، نظریه شهروندی در فرهنگ و تمدن ایرانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ص17
نقی زاده، محمد، 1385، تاملی در رند دگرگونی میدان در شهرها، تهران: نشریه هنرهای زیبا
_||_
Bar, Shmuel (2004). Iran: Cultural Values, Self images and Negotiation Behavior, The Interdisciplinary Center Herzliya Lauder School of Government, Diplomacy and StrategyInstitute for Policy and Strategy, pii
Shaked, Shaul (1995). From Zoroastrian Iran to Islam; and Henry Corbin, En Islam Iranian: Aspects spirituels et philosophiques (4 vols.) , Gallimard.
Braza M (2003).“Parks, Community Gardens, and Open Space in Urban Neighbourhoods”. Available at: www.neighbourhoodcoalition.org/
Caves, R. W,2005 “Encylopedia of the city”, London, Routledge.
Francis, M, 1989, “Control as a Dimension of Public Space Quality. In Public Places and Spaces”. (eds.) I Altman, EH Zube, pp. 147-172, New York: Plenum Press.
Franck, KA and Paxon, L, 1989, “Women and Urban Public Spaces”, In Public places and spaces, Newyork: Plenum Press
Golany G, (1996).“Geo space urban design”, John Wiley and son, New York.
Lynch, Kevin, The image of the city, MIT press, 1960
Mitchell, D, (1996). “Introduction: Public space and the city”. Urban Geography, Vol.17, No.2
Pearse L, Philip, Fagence, Michael, the legacy of Kevin Lynch research implications, Pergamon, 1996
Powell, Robert, May Li Kusumo, Camelia, Srirangam, Sucharita (2019). Rethinking the Public Realm: Behaviour Settings in Malaysian Cities, IOP Publishing
Walzer, M (1986). “Pleasures and Costs of Urbanity”. Dissent, Vol. 33. No.4.
