بررسی سناریوهای توسعه شهری تهران با رویکرد آینده نگاری
الموضوعات :زینب علاماتی 1 , علیرضا کلدی 2 , مهرداد نوابخش 3
1 - دانشجوی دانشگاه آزاد واحدعلوم و تحقیقات تهران -ایران
2 - عضو هئیت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
3 - عضو هئیت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
الکلمات المفتاحية: آینده نگاری, توسعه شهری, سناریو, شهر تهران, ,
ملخص المقالة :
نبود رویکردی جامع و کل نگر به سیستم شهری، نبود مشارکت و همکاری مؤثر بین ذینفعان و بی توجهی رویکرد چشم انداز به آینده، برنامه ریزان و مدیران شهری را به سمت کاربرد ابزارهای جدید در این حوزه به ویژه رویکردهای آینده پژوهانه و سناریونویسی سوق داده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی سناریوهای توسعه شهری تهران با رویکرد آینده نگاری می باشد. روش تحقیق از نظر روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است که سناریوهای توسعه شهر تهران را با رویکرد آینده نگاری مورد مطالعه قرار می دهد .جامعه آماری پژوهش حاضر از کلیه کارشناسان و نخبگان حوزه مدیریت شهری و برنامه ریزی شهری تشکیل شده است که حجم نمونه آن بر اساس مدل کوکران تعداد 30 نفر تخمین زده شد.در این پژوهش پس مصاحبه با صاحب نظران، به منظور کدگذاری و ارزیابی داده ها از مدل آزمون میانگین در نرم افزار spss و به منظور تحلیل سناریوهای موجود از نرم افزار MICMAC استفاده گردید. بر اساس یافته‌های پژوهش، وضعیت اقتصادی و مدیریت شهری، مهمترین عوامل پیشران موثر بر توسعه شهر تهران بوده¬اند و در نهایت دو عامل وضعیت اقتصادی و مدیریت شهری بعنوان دو محور اصلی جهت ارائه سناریوها تعیین شدند. بنابراین، چهار سناریو برای آینده توسعه کلانشهر تهران شامل تهران پایدار، تهران توانمند، تهران آسیب پذیر و تهران ناپایدار ارائه گردید که سناريوی اول مطلوب است و سایر سناریوها به سوی وضعيت مناسبی پيش می رود که مطابق با آن راهبردها در ابعاد محیطی، اقتصادی، کالبدی-فناوری، اجتماعی و اداری سیاسی ارائه شده اند.
#ابافت، سیمین، حافظ رضازاده، معصومه، کریمیان بستانی، مریم (1399). آینده نگاری توسعه شهری با رویکرد توسعه امور زیر بنایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل). مجله آمایش محیط، دوره 13، شماره 50، صص38-21.#
#دانیالی، سحر، شریف زادگان، محمدحسین (1398). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه شهری مبتنی بر رویکرد سناریونویسی (مطالعه موردی: شهر قزوین). مجله مهندسی جغرافیایی سرزمین، سال3، شماره6(پیاپی 6)، صص47-31.#
#ربانی، طاها (1397). تبیین الگوی آینده نگری مدیریت توسعه پایدار شهری، نمونه موردی تهران، پایان نامه دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری. دانشگاه تربیت مدرس.#
#رسولی، محمد، شیرمحمدی، مینا (1399). تحلیل الگوی توسعه فیزیکی شهرهای نواحی بیابانی با رویکرد آینده نگاری: (مطالعه موردی شهر یزد). مجله کاوش¬های جغرافیایی مناطق بیابانی، دوره 8، شماره 1، صص 299-269.#
#زارع، عفت، حسینی، سمیرا، قبادی، منوچهر، افشین، جواد (1398). آینده پژوهی تلاش سیستماتیک در قرن 21. مجله مدیریت و مهندسی صنایع، سال اول، شماره 1، صص82-71.#
#زندحسامی، حسام، شهرام فر، شیوا (1395). شناسایی ابعاد مؤثر بر آینده نگاری برنامه ریزی شهری با رویکرد اقتصادی (مطالعه موردی: توسعه پایدار شهر قزوین). مجله اقتصاد و مدیریت شهری، سال 4، شماره 5، صص 74-56.#
#شنبه پور ، فرشته، صفایی پور، مسعود (1398). آینده نگاری توسعه شهری با رویکرد سناریونویسی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز). مجله جغرافیا و روابط انسانی، سال2، شماره 3(پیاپی 7)، صص 475-456.#
#شیروانی ناغانی، مسلم، فضلی، صفر، و کشاورزترک، عین اله. (1397). ارائه ی یک مدل فرایندی برای آینده نگاری راهبردی در شرکت های ایرانی. مدیریت بازرگانی، 10(2 )، 349-370.#
#صداقتی، عاطفه، دیبا، فربد، دانشپور، عبدالهادی، بلالی اسکویی، آزیتا (1398). ارائه سناریوهای استعاره «خانه» در سبک نوین زندگی شهری مبتنی بر روشCLA. فصلنامه راهبرد ، سال 28، شماره90، صص118-87.#
#طاهری دمنه ، محسن، کاظمی، معصومه، حیدری دارانی، زهرا (1399). سه داستان باورپذیر از آینده شهر اصفهان آینده نگاری شهری با رویکرد سناریونگاری. مجله برنامه ریزی فضایی، سال10، شماره3 (پیاپی38)، صص22-1.#
#عفیفی، محمد ابراهیم، امیری، پویا، موغلی، مرضیه (1401). تبیین نقش آینده‌پژوهی در توسعه مدیریت شهری مورد مطالعه شهرداری تهران. مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، انتشار آنلاین از تاریخ 19 خرداد 1401.#
#قادری مطلق، ایرج، پیشگامی فرد، زهرا، شریعت پناهی، مجیدولی (1395). ارزیابی تأثیر فضایی _ زمانی سیاست ها و قوانین زمین شهری بر گسترش بهینه شهری مهاباد با استفاده از CA-Markov. مجله پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری، دوره 4، شماره 3، صص 410-385.#
#قلیچ، مرتضی، میرزایی، حجت الله، ربانی، طاها (1398). آینده‌نگاری شهری به مثابه رویکردی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری (با تاکید بر تجربه آینده‌نگاری کلانشهر تهران). دو فصلنامه آینده پژوهی ایران، سال4، شماره1 (پیاپی 6)، صص 69-51.#
#کاویانی، آزاده، فرهودی، رحمت الله، رجبی، آزیتا (1394). تحلیل الگوی رشد شهر تهران با رویکرد بوم شناسی سیمای سرزمین. مجله پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری، دوره 3، شماره4، صص429-407.#
#لطفی،صدیقه، محمدی کاظم آبادی، لیلا (1400). شناسایی و تحلیل پیشران های موثر بر تحول مدیریت شهری با رویکرد سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر اراک). مجله توسعه پایدار محیط جغرافیایی،سال3 (پیاپی 5)، صص 105-87.#
#مرکز آمار ایران. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹5.#
#ملک¬زاده، ندا، بزاززاده، مهدی ،رفیعیان، مجتبی(1395). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده¬نگاری ¬(مطالعه موردی: کلان شهر کرج). جغرافیا و توسعه فضای شهری، دوره 3، شماره 2، 52-35.#
#ندایی طوسی، سحر (1400). آینده نگاری مدیریت حریم پایتخت به روش سناریونگاری. فصلنامه اقتصاد و برنامه ریزی شهری، سال 2، شماره 1، صص66-45.
نصر، طاهره (1395). جایگاه «نشانه شناسی شهر ایرانی» در گردشگری در راستای آینده پژوهی برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار. مجله برنامه ریزی منطقه ای، سال 6شماره پیاپی24، صص 200-189.#
#Bereznoy, Alexey.(2017),Corporate foresight in multinational business strategies." Форсайт 11.1 (eng)#
#Benites A J, Sim˜oes A F. Assessing the urban sustainable development strategy: An application of a smart city services sustainability taxonomy. Ecological Indicators. 2021; 127: 1-11. #
#Domingo D, Palka G, Hersperger A M. Effect of zoning plans on urban land-use change: A multi-scenario simulation for supporting sustainable urban growth. Sustainable Cities and Society. 2021;69: 1-19. #
#Fahey L, Randall R. Learning from the future, competitive foresight scenarios. 1998: Published by John wiley & sons Inc, canada#
#Ibrahim B, Wind B, Maier K. Future urban development scenarios for post-conflict Syria. How will returning refugees shape the future. Habitat International. 2022; 119. #
#Jaizuddin A. Urban future research and development planning: the use of scenario planning to implement the 25-year vision development plan for Balongan city. Habitat International .2011; 80. #
#Kibert, C. J. (2016). Sustainable construction: green building design and delivery. John Wiley & Sons. #
#Sodiq, A., Baloch, A. A., Khan, S. A., Sezer, N., Mahmoud, S., Jama, M., & Abdelaal, A. (2019). #
#Liu L, Wu J. Scenario analysis in Urban Ecosystem Services Research: Progress, Prospects, and Implications for Urban Planning and Management. Landscape and Urban Planning. 2022; 224. #
#Lo-Iacono-Ferreira V, Garcia-Bernabeu A, Hilario-Caballero A. Measuring urban sustainability performance through composite indicators for Spanish cities. Journal of Cleaner Production. 2022; 359. #
#Lumeng, L. I. U., & Jianguo, W. U. (2022). Scenario analysis in urban ecosystem services research: Progress, prospects, and implications for urban planning and management. Landscape and Urban Planning, 224, 104433. #
#Mallick S, Das P, Maity B, Rudra S, Pramanik M, Pradhan B, Sahana M. Understanding future urban growth, urban resilience and sustainable development of small cities using prediction-adaptation-resilience (PAR) approach. Sustainable Cities and Society. 2021; 74: 1-13#
#Puchol-Salort P, O’Keeffe J, Reeuwijk M, Mijic A. An urban planning sustainability framework: Systems approach to blue green urban design. Sustainable Cities and Society. 2021; 66:1-14. #
#Schwartz P. The Art of the Long view.1996: New York, Doubleday. #
#Towards modern sustainable cities: Review of sustainability principles and trends. Journal of Cleaner Production, 227, 972-1001. #
