ارزیابی سیستم حل‌اختلافات سازمان جهانی تجارت از منظر کشورهای درحال توسعه
الموضوعات :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
هیبت الله نژندی منش
1
,
غلامرضا صفاری طاهری
2
1 - استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران، پردیس بین المللی کیش، ایران
تاريخ الإرسال : 03 الأربعاء , ربيع الثاني, 1442
تاريخ التأكيد : 03 الأربعاء , ربيع الثاني, 1442
تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442
الکلمات المفتاحية:
کشورهای درحال‌توسعه,
سازمان جهانی تجارت,
سیستم حل اختلاف,
توسعه پایدار,
رفتار ویژه و متمایز,
ملخص المقالة :
در این مقاله ضمن بررسی این نظام در قالب گات و سازمان جهانی تجارت و تبیین نقش و تأثیر آن در تعامل سازمان با سایر رژیم‌های حقوق بین‌الملل، با لحاظ کردن عامل توسعه‌یافتگی کشورهای عضو، چالش‌های اساسی آن را شناسایی و جایگاه کشورهای در حال توسعه را در تحول و تکامل آن تحلیل نموده ایم. با روش اسنادی و پیمایشی با استفاده از اسناد حوزه تحقیق و آمار منتشرشده توسط سازمان جهانی تجارت به بررسی همبستگی میان وضعیت کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته پرداخته شده است. سیستم حل اختلاف، به‌عنوان ارزشمندترین دارایی نظام نوین تجارت بین‌الملل، نقش مهمی در اعمال مقررات و ایفای تعهدات این سازمان بر عهده دارد. این نظام، با رویه‌های خودکار خود و توانایی تجویز اقدامات متقابل تجاری به‌عنوان مجازات، سازوکار منحصربه‌فردی ارائه نموده که بر اساس آن، کشورهای عضو می‌توانند اجرای کامل امتیازات تجاری مذاکره شده را مطالبه نمایند. علی‌رغم امتیازات درخور توجهی که برای کشورهای درحال‌توسعه در نظر گرفته‌شده است، بسیاری از این کشورها مشارکت و بهره‌مندی شایسته‌ای از آن نداشته‌اند. در سال‌های اخیر حضور کشورهای درحال‌توسعه در این نظام پررنگ‌تر شده است، اما همچنان کشورهای توسعه‌یافته به‌طور معناداری حضور و بهره‌مندی بیشتری از آن دارند. فقدان سیستم منسجم اقتصادی و هزینهبر بودن دعاوی، محدودیت ظرفیت حقوقی و کمبود منابع مالی، عدم اطلاعات و تجربه ناکافی کشورهای درحال‌توسعه؛ اقتصاد قوی و قدرت نفوذ کشورهای توسعه‌یافته ازجمله دلایل این مسئله هستند.
المصادر:
امیدبخش؛ اسفندیار و گروه نویسندگان، (1389)، «سازمان جـهانی تـجارت؛ ساخـتار، قواعـد و موافقت‌نامه‌ها»، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ دوم
رضایی؛ محمد تقی، (1394)، «نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت»، تهران، انتشارات میزان، چاپ دوم.
زایدل هومن فلدرن؛ آیگناس، (1999)، «حقوق بین‌الملل اقتصادی»، ترجمه زمانی؛ سید قاسم، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش. چاپ چهارم، (1385).
شمسایی، محمد، (1391)، «سازمان جهانی تجارت و نظم حقوقی بینالمللی»، فصلنامه پژوهش حقوق، سال چهاردهم، شماره 37.
کانال فورگ؛ اریک، (بی‌تا)، «حل اختلاف در سازمان جهانی تجارت»، ترجمه ساعدی بناب، بهزاد، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1393.
کدخدایی؛ عباسعلی، عابدینی؛ عبدالله، (1391)، « اوصاف خودبسندگی نظام سازمان جهانی تجارت در نظام حقوقی بینالمللی»، مجله حقوقی بینالمللی، نشریه مرکز امور حقوقی بینالمللی ریاست جمهوری سال بیست و نهم، شماره 46.
لونفلد؛ آندریاس اف ؛ (1392)، «حقوق بین‌الملل اقتصادی»، ترجمه حبیبی مجنده؛ محمد، انتشارات جنگل، چاپ دوم.
مقالات فارسی
ممتاز؛ جمشید، (1375)، «تفاهم‌نامه سازمان جهانی تجارت راجع به قواعد و رویه‌های حاکم برحل اختلافات»، مجموعه مقالات همایش بررسی جنبه‌های حقوقی سازمان جهانی تجارت، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ اول.
موسوی زنوز؛ موسی، (1392)، «تحوّل حقوق تجارت بین‌الملل در سازمان جهانی تجارت»، تهران، نشر میزان، چاپ اول.
هردگن؛ ماتیاس، (1397)، «اصول حقوق بین‌الملل اقتصادی»، مترجمین: ضیائی بیگدلی؛ محمد و صادق، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ اول.
Amrita Narlikar, (2005), The World Trade Organization: A very short Introduction, (New York: Oxford University Pres.
Besson, Fabieng & Racem, Mehdi (2004), “Is WTO dispute settlement biased Against Developing Countries?” available at: http://www.ecomed.net.
Bohanes, Jang & Garza, Fernanda (2012), “Going beyond stereotypes: Participation of Developing Countries in WTO dispute settlement,” Trade Law and Development, Vol.4, No.1.
C. Shaffer, Gregory and Mele'ndez-Ortiz, Ricardo (2010), "Dispute Settlement at the WTO, the Developing Country Experience", Cambridge University Press, ICTSD Research Project.
Das Adhijit and J. Nedumpara, James, (2016). "WTO Dispute Settlement at Twenty, Insiders’Reflections on India's Participation", Springer, Center for WTO Studies (CWS), New Delhi.
H. Horn and P Mavroidis, (2006), "The WTODispute Settlement system 1995-2004: SomeDescriptive Statistics", World Bank, Washington DC.
James Cameron, Kevin R. Gray, (2001), Principles of International law in the WTO Dispute Settlement Body, International and Comparative law Quaterly, Vol. 50.
Joost Pauwelyn, (2007), The Role of Public International Law in the WTO: How far can we go? AJIL, Vol. 95.
M. Hoekman, Bernard and Petros C. Mavroidis (2007), “The World Trade OrganizationLaw, Economics, and politics”, Routledge Taylor & Francis Group.
P. Bown, Chad and M. Hoekman, Bernard, (2005). "WTO dispute settlement and The Missing Developing Country Case: Engaging the Private Sector", Journal of the International EconomicLaw,
Pascal Lamy, (2007), the Place of WTO and its Law in the International Legal Order, EJIL, Vol. 17, No.5.
Qureshi, Asief and GAO, Xuan, (2010), "International Economic Law: Critical Concepts in Law", Rutledge Press, London.
Shaffer, Gregory, Mosoti, Victor and Qureshi, Asif (2003), "Towards a Development Supportive Dispute Settlement System in the WTO ", ICTSD Resource", Paper No. 5, Geneva, Switzerland.
WTO website; (2015): "WTO20 Years, WTO Dispute Settlement, Resolving Trade Dispute between WTOmembers", https://www. WTO.org/english/the WTO _e/20y_e/dispute_brochure20y_e.pdf
WTO website; (2018):"Understanding the WTO Settling Disputes, A Unique Contribution".https://www .WTO.org/english/the WTO_e/whatis_e/tif_e/disp1_e.htm.
_||_
امیدبخش؛ اسفندیار و گروه نویسندگان، (1389)، «سازمان جـهانی تـجارت؛ ساخـتار، قواعـد و موافقت‌نامه‌ها»، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ دوم
رضایی؛ محمد تقی، (1394)، «نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت»، تهران، انتشارات میزان، چاپ دوم.
زایدل هومن فلدرن؛ آیگناس، (1999)، «حقوق بین‌الملل اقتصادی»، ترجمه زمانی؛ سید قاسم، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش. چاپ چهارم، (1385).
شمسایی، محمد، (1391)، «سازمان جهانی تجارت و نظم حقوقی بینالمللی»، فصلنامه پژوهش حقوق، سال چهاردهم، شماره 37.
کانال فورگ؛ اریک، (بی‌تا)، «حل اختلاف در سازمان جهانی تجارت»، ترجمه ساعدی بناب، بهزاد، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1393.
کدخدایی؛ عباسعلی، عابدینی؛ عبدالله، (1391)، « اوصاف خودبسندگی نظام سازمان جهانی تجارت در نظام حقوقی بینالمللی»، مجله حقوقی بینالمللی، نشریه مرکز امور حقوقی بینالمللی ریاست جمهوری سال بیست و نهم، شماره 46.
لونفلد؛ آندریاس اف ؛ (1392)، «حقوق بین‌الملل اقتصادی»، ترجمه حبیبی مجنده؛ محمد، انتشارات جنگل، چاپ دوم.
مقالات فارسی
ممتاز؛ جمشید، (1375)، «تفاهم‌نامه سازمان جهانی تجارت راجع به قواعد و رویه‌های حاکم برحل اختلافات»، مجموعه مقالات همایش بررسی جنبه‌های حقوقی سازمان جهانی تجارت، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ اول.
موسوی زنوز؛ موسی، (1392)، «تحوّل حقوق تجارت بین‌الملل در سازمان جهانی تجارت»، تهران، نشر میزان، چاپ اول.
هردگن؛ ماتیاس، (1397)، «اصول حقوق بین‌الملل اقتصادی»، مترجمین: ضیائی بیگدلی؛ محمد و صادق، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ اول.
Amrita Narlikar, (2005), The World Trade Organization: A very short Introduction, (New York: Oxford University Pres.
Besson, Fabieng & Racem, Mehdi (2004), “Is WTO dispute settlement biased Against Developing Countries?” available at: http://www.ecomed.net.
Bohanes, Jang & Garza, Fernanda (2012), “Going beyond stereotypes: Participation of Developing Countries in WTO dispute settlement,” Trade Law and Development, Vol.4, No.1.
C. Shaffer, Gregory and Mele'ndez-Ortiz, Ricardo (2010), "Dispute Settlement at the WTO, the Developing Country Experience", Cambridge University Press, ICTSD Research Project.
Das Adhijit and J. Nedumpara, James, (2016). "WTO Dispute Settlement at Twenty, Insiders’Reflections on India's Participation", Springer, Center for WTO Studies (CWS), New Delhi.
H. Horn and P Mavroidis, (2006), "The WTODispute Settlement system 1995-2004: SomeDescriptive Statistics", World Bank, Washington DC.
James Cameron, Kevin R. Gray, (2001), Principles of International law in the WTO Dispute Settlement Body, International and Comparative law Quaterly, Vol. 50.
Joost Pauwelyn, (2007), The Role of Public International Law in the WTO: How far can we go? AJIL, Vol. 95.
M. Hoekman, Bernard and Petros C. Mavroidis (2007), “The World Trade OrganizationLaw, Economics, and politics”, Routledge Taylor & Francis Group.
P. Bown, Chad and M. Hoekman, Bernard, (2005). "WTO dispute settlement and The Missing Developing Country Case: Engaging the Private Sector", Journal of the International EconomicLaw,
Pascal Lamy, (2007), the Place of WTO and its Law in the International Legal Order, EJIL, Vol. 17, No.5.
Qureshi, Asief and GAO, Xuan, (2010), "International Economic Law: Critical Concepts in Law", Rutledge Press, London.
Shaffer, Gregory, Mosoti, Victor and Qureshi, Asif (2003), "Towards a Development Supportive Dispute Settlement System in the WTO ", ICTSD Resource", Paper No. 5, Geneva, Switzerland.
WTO website; (2015): "WTO20 Years, WTO Dispute Settlement, Resolving Trade Dispute between WTOmembers", https://www. WTO.org/english/the WTO _e/20y_e/dispute_brochure20y_e.pdf
WTO website; (2018):"Understanding the WTO Settling Disputes, A Unique Contribution".https://www .WTO.org/english/the WTO_e/whatis_e/tif_e/disp1_e.htm.
