پاسخ رفاه جامعه به شوک‏های بدهی دولت و کیفیت نهادی تحت حاکمیت طلایی توسعه مالی

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

محمدباقر صادقی ¹ , مرجان دامنکشیده ² , علی یونسی ³ , شهریار نصابیان ⁴ , امیررضا کیقباذی ⁵

1 - گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه اقتصاد،دانشگاه پیام نور، تهران،ایران
4 - گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،ایران
5 - گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،ایران

تاريخ الإرسال : 29 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 12 الأحد , جمادى الأولى, 1445 تاريخ الإصدار : 09 الجمعة , جمادى الثانية, 1445

الکلمات المفتاحية: توسعه مالی, بدهی دولت, نفت, کیفیت نهادی, خودرگرسیون برداری ساختاری,

ملخص المقالة :

مطالعه حاضر به تبیین پاسخ رفاه جامعه به شوک های بدهی دولت و کیفیت نهادی تحت حاکمیت طلایی توسعه مالی برای سال های 1365-1400 می پردازد. برای این منظور با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) که به مدل های تکانه ای معروف هستند؛ اثرات نااطمینانی ایجادشده از سوی اندازه دولت، کسری بودجه دولت، توسعه مالی، تکانه های نفتی و ارزی بر رفاه اقتصادی بررسی شد. یافته ها نشان داد یک تکانه وارده از ناحیه قیمت نفت و نرخ ارز باعث کاهش 9 درصدی و 2 درصدی رفاه اقتصادی می شود. پاسخ رفاه اقتصادی به تکانه وارده از ناحیه توسعه مالی نیز نزدیک به 3 درصد می باشد. همچنین نتایج تجزیه واریانس ناشی از تغییر ناگهانی یا تکانه مشخص نشان می دهد که در دوره سوم، 19/13 درصد تغییرات مربوط به تکانه های قیمت نفت، 15/97 درصد مربوط به تکانه نرخ ارز، 27/98 درصد مربوط به تکانه کسری بودجه، 2/67 درصد مربوط به تکانه اندازه دولت و 3/56 درصد مربوط به تکانه توسعه مالی بوده است. به دلیل آنکه رابطه بازارهای مالی عامل اساسی در انتقال بی ثباتی قیمت نفت به سایر بخش های اقتصاد محسوب می شود، انضباط مالی تنها راهکار مواجهه عاقلانه با پدیده استفاده نادرست از منابع نفتی، ناپایداری ارزی و مالی است. به همین جهت واکسینه کردن اقتصاد در برابر بی ثباتی درآمدهای نفتی از طریق قطع ارتباط مخارج جاری دولت با درآمد نفت امری ضروری است. همچنین لازم است در خصوص نحوه هزینه کرد درآمدهای نفتی قوانین موجود در خصوص ذخیره بخشی از درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی با ضمانت اجرایی بیشتری انجام شود.

المصادر:

• افشاری، زهرا؛ شیرین بخش ماسوله، شمس‏اله و بهشتی، مریم (1391)؛ بررسی پایداری مالی در ایران، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 12، شماره 45، 27-54.


• فتاحی، شهرام؛ حیدری دیزگرانی، علی و عسکری، الناز (1393)؛ بررسی پایداری بدهی دولت در اقتصاد ایران، دوره 2، شماره 6، 67-86.


• جهانگرد اسفندیار، علی عسگری سارا؛ (1390) بررسی اثر توسعه مالی بر کارایی سیاست پولی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، تحقیقات مدل سازی اقتصادی: تابستان 1390، دوره 1، شماره 4، از صفحه 147 تا صفحه 169.


• غفاری فرد محمد، دانش حسنیه (1401). تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی (رویکرد داده‏های تابلویی). فصلنامه پژوهش‏های سیاسی جهان اسلام. ۱۴۰۱، ۱۲ (۴): ۱-۲۱.


• منتظری شورکچالی جلال، زاهد غروی مهدی. (1400) اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران: رهیافت علیّت گرنجر مارکوف سوئیچینگ. پژوهش‏های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار). ۱۴۰۰، ۲۱ (۱): ۹۳-۱۱۶.


• Aznan, M. S. B. M., Goh, H. H., Koong, S. S., & Tan, S. H. (2022). Nonlinear threshold approach for asymmetric effects of government size on economic growth in an emerging Asian economy: the Malaysian experience. Heliyon, 8(9), e10524.


• Ahmad, M., Ahmed, Z., Yang, X., Hussain, N., & Sinha, A. (2022). Financial development and environmental degradation: do human capital and institutional quality make a difference?. Gondwana Research, 105, 299-310.


• Aydin, C., & Esen, Ö. (2019). Does too much government spending depress the economic development of transition economies? Evidences from dynamic panel threshold analysis. Applied Economics, 51(15), 1666-1678.‏


• Azam, M., Liu, L., & Ahmad, N. (2021). Impact of institutional quality on environment and energy consumption: evidence from developing world. Environment, Development and Sustainability, 23, 1646-1667.‏


• Ahmed, F & Kousar, Sh & Pervaiz,, A & Shabbir, A (2021), Do Institutional Quality and Financial Development Affect Sustainable Economic Growth? Evidence from South Asian Countries, Borsa Istanbul Review, https://doi.org/10.1016/j.bir.2021.03.005.


• Fagbemi, F., & Ajibike, J. O. (2018). Institutional quality and financial sector development: Empirical evidence from Nigeria. American journal of Business and Management, 7(1), 1-13.


• Hunjra, A. I., Tayachi, T., Chani, M. I., Verhoeven, P., & Mehmood, A. (2020). The moderating effect of institutional quality on the financial development and environmental quality nexus. Sustainability, 12(9), 3805.


• Khan, M. A., Kong, D., Xiang, J., & Zhang, J. (2020). Impact of institutional quality on financial development: cross-country evidence based on emerging and growth-leading economies. Emerging Markets Finance and Trade, 56(15), 3829-3845.


• Kansheba, J. M. P., & Marobhe, M. I. (2022). Institutional quality and resource-based economic sustainability: the mediation effects of resource governance. SN Business & Economics, 2(2), 19.‏


• Kwenda, F., & Chinoda, T. (2019). The impact of institutional quality and governance on financial inclusion in Africa: A two-step system generalised method of moments approach. Journal of Economic and Financial Sciences, 12(1), 1-9.


• Murshed, M., Mredula, F., & Tabassum, F. (2018). An empirical assessment of optimal government size and economic growth in light of the Armey Curve: a panel data investigation. World Review of Business Research, 8(1), 161-173.‏


• Sibanda, K., Garidzirai, R., Mushonga, F., & Gonese, D. (2023). Natural Resource Rents, Institutional Quality, and Environmental Degradation in Resource-Rich Sub-Saharan African Countries. Sustainability, 15(2), 1141.


• Sandow, J. N., Oteng-Abayie, E. F., & Duodu, E. (2022). External debt and economic growth in Sub-Saharan Africa: does heterogeneity in the quality of public sector management make a difference?. Heliyon, 8(9), e10627.