مدلسازی اثر تورش رفتاری زیان گریزی بر پویایی های قیمت و بازدهی بازار سهام (کاربرد مدل سازی مبتنی بر عامل در اقتصاد رفتاری)
الموضوعات : دانش مالی تحلیل اوراق بهادارمولود راکی 1 , محسن مهرآرا 2 , حسین عباس نژاد 3 , علی سوری 4
1 - دکتری علوم اقتصادی، پردیس بین الملل کیش، دانشگاه تهران
2 - استاد دانشگاه تهران
3 - استاد دانشگاه تهران،
4 - دانشیار دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: مالی رفتاری, حقایق مسلم بازارهای مالی, بی قاعده گی های بازار, تورش رفتاری, زیان گریزی, مدل سازی عامل محور, بازار سهام مصنوعی,
ملخص المقالة :
در سال های اخیر نظریه های اقتصاد مالی و مدل های قیمت گذاری دارایی کلاسیک که بر اساس فرضیه ی بازار کارا و عقلانیت کامل عوامل اقتصادی بنا شده اند، با این چالش مواجه شدند که قادر به توضیح بسیاری از حقایق بازارهای مالی و بی قاعده گی های بازار نیستند. از طرفی محققین مالی رفتاری با تکیه بر مطالعات روانشانسی در زمینه تصمیم گیری تحت شرایط نااطمینانی، نشان دادند که سرمایه گذاران در شکل گیری انتظارات و تصمیم گیری برای سرمایه گذاری، اشتباهات سیستماتیک داشته و با سوگیری های رفتاری مواجه هستند و از این رو قیمت های بازار بیشتر توسط نگرش ها و عوامل روانی تعیین می شوند تا متغیرهای بنیادی و به همین دلیل در مدلسازی رفتار قیمتی بازار، باید ویژگی های رفتاری و اثر تورش های رفتاری لحاظ شود. از این رو مطالعه حاضر با مروری بر مطالعات مالی رفتاری و با در نظر گرفتن ویژگی ها و تورش های رفتاری معامله گران و چگونگی شکل گیری انتظارات آنها، با استفاده از روش محاسباتی عامل محور و مدلسازی یک بازار سهام مصنوعی، به دنبال ارائه مدلی رفتاری است که ضمن نشان دادن اثر تورش های رفتاری بر پویایی های بازار، بیشترین سازگاری را با حقایق مسلم بازارهای داشته باشد. نتایج حاصل از شبیه سازی بازار سهام مصنوعی شامل دو گروه معامله گران بنیادی و غیربنیادی با تورش رفتاری زیان گریزی نشان می دهد که تورش رفتاری زیان گریزی، بخشی از پویایی های بازارهای مالی را توضیح می دهد و نقش مهمی در شکل گیری قیمت های بازارهای مالی دارد. همچنین فرآیند تولید قیمت (و به تبع آن بازدهی) که در این مدل به صورت درونزاست با بسیاری از حقایق بازارهای مالی از جمله معمای صرف سهام، حباب قیمت ها، کشیدگی زیاد و غیرنرمال بودن توزیع بازدهی ها و دنباله ضخیم بودن آن سازگار است.
* پمپین، میشل ام (1394)، دانش مالی رفتاری و مدیریت دارایی، ترجمه دکتر احمد بدری (چاپ دوم)، تهران، انتشارات کیهان.
* راعی، رضا و فلاح پور، سعید (1383)، "مالیه رفتاری، رویکردی متفاوت در حوزه مالی"، تحقیقات مالی، شماره 18، صص 106- 77
* فروش باستانی، علی و اسلامی بیدگلی، سعید و رحیمی فر، سیدمحمدایمان (1393)، ارائه مدل پویای بازار مالی با عقاید ناهمگن و اطمینان وابسته به حالات، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره نوزدهم، تابستان 1393، صص 91-57.
* گل ارضی، غلامحسین و ضیاچی، علی اصغر (1393)، "بررسی رفتار جمعی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با رویکردی مبتنی بر حجم معاملات"، تحقیقات مالی، دوره 16، شماره2، صص 371-359
* مروت، حبیب و قاسمی، عباس و حکمی، حسن (1395)، مدلی ساده برای توضیح پویایی شاخص کل قیمت بازار سهام تهران، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 23، بهار 1395، صص 257-233.
* نظری، محسن و فرزانگان، الهام (1390)، "بی قاعدگی های دوره ای در بازدهی سهام عادی بورس اوراق بهادار تهران (روش بازنمونه گیری بوت استراپ ناپارامتریک)"، نشریه تحقیقات مالی، دوره 13، شماره 31، بهار و تابستان 1390، صص167-147.
* وکیلی فرد، حمیدرضا و خوشنود، مهدی و فروغ نژاد، حیدر و اصولیان، محمد (1393)، "مدل سازی مبتنی بر عامل در بازارهای مالی"، دانش سرمایه گذاری، سال سوم، شماره دوازدهم، صص 158-139
* Arthur,W.B, Palmer,R. LeBaron, B (1999), “Time series properties of an artificial stock market”, Journal of economic dynamics and control,1487-1516.
* Benartzi, S & Thaler, R (2001), Naive Diversification Strategies in Defined Contribution Saving Plans, American Economics Review 91 : 79-98.
* Bertella,M.A & Pires,F.R & Feng, L & Stanley,H.E (2014), Confidence and the Stock Market: An Agent-Based Approach. PLoS ONE, Volume 9, Issu 1, page1-9.
* Bertella,M.A & Pires,F.R & Rego, H.H.A & Silva,J.N & Vodenska,I & Stanley,H,E (2017), Confidence and Self-attribution Bias in an Artificial Stock Market, PLoS ONE, journal.pone.0172258.
* Farmer,J.D & Joshi,S (2002), The Price Dynamics of Common Trading Strategies. Journal of Economic Behavior & Organization. 49(2):149-171.
* Kahneman, D & Tversky, A (1973), On The Psycology of Prediction, Psychological Review, 80:237-251.
* LeBaron, B(2002)., “Building the Santa Fe Artificial Stock Market”, Brandeis University Working Paper.
* Lovric, M (2011) Behavioral Finance and Agent-Based Artificial Markets. EPS-2011-229-F&A; 2011.
* Rekik,Y.M & Hachicha,W & Boujelbene,Y (2014), Agent-Based Modeling and Investors Behavior Explanation of Asset Price Dynamics on Artificial Financial Markets, Procedia Economics and Finance, 13,30-46
* Shimokawa,T & Suzuki,K & Misawa,T (2007), An Agent-Based Approach to Financial Stylized Facts, Physica A, 379: 207-225.
* Takahashi,H & Terano,T (2003), Agent-Based Approach to Investors' Behavior and Asset Price Fluctuation in Financial Markets,J Artificial Societies and Social Simulation. 6(3).
_||_