تعهداتِ به ضرر ثالث در نظام حقوقی ایران
الموضوعات : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری
امیر بارانی بیرانوند
1
(
دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
)
الکلمات المفتاحية: عقود جمعی, حاکمیت اراده, اصل قابلیت استناد, تعهد به ضرر ثالث, تبعیت عقد از قصد,
ملخص المقالة :
اصل حاکمیت اراده به پشتوانهٔ قاعدهٔ العقود تابعه للقصود بیان می‌دارد که ارادهٔ انسان منبع اصلی تعهدات است، در نتیجه اراده دیگری نمی‌تواند تعهدی به سود یا برعهدهٔ وی ایجاد نماید. با این حال ضرورت ایجاد مواردی نظیر عقود جمعی و نیازهای اجتماعی سبب شده که این اصل با استثنائاتی مواجه گردد. یکی از مهم‌ترین تخصیصات به اصل حاکمیت اراده، تعهد به ضرر ثالث است. یافته‌های این جستار بیانگر آن است که برخلاف تصور برخی نویسندگان تعهد به ضرر ثالث در واقع ایجاد تعهد بر ذمهٔ شخصی است که ارادهٔ وی در ایجاد تعهد نقشی نداشته است و نباید آن را با تعهد به فعل ثالث خلط نمود. در رابطه با ماهیت این نهاد نیز باید قائل شد که تعهد به ضرر ثالث از حیث نظری در شمول قواعد عام معاملات فضولی قرار می‌گیرد، در نتیجه تا زمانی که تنفیذ صورت نگیرد تعهدی بر عهدهٔ ثالث ایجاد نمی‌شود مگر در مواردی که قانون‌گذار به دلیل مصالح نوعیه صراحتاً تعهداتی را که ناشی از اراده افراد می‌باشد بر عهده دیگری قرار دهد.
_||_
