تحلیل محیط شهری از رویکرد کیفیت بصری

الموضوعات :

سید باقر حسینی ¹ , مهران علی الحسابی ² , فاطمه نسبی ³

1 - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه علم و صنعت ایران
2 - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
3 - دانشجوی دکترای معماری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

تاريخ الإرسال : 08 الثلاثاء , شعبان, 1431 تاريخ التأكيد : 26 السبت , جمادى الأولى, 1432 تاريخ الإصدار : 23 الثلاثاء , رمضان, 1432

الکلمات المفتاحية: Urban form, Bushehr, Visual Quality, کیفیت بصری, فرم شهر, Residential space, فضای مسکونی, شهر بوشهر, ایزوویست, Isovist,

ملخص المقالة :

با توسعه جوامع، توجه طراحان به کیفیت فضاها افزایش یافته و بررسی‌های گسترده‌ای درباره تأثیر فضا بر ادراک انسان، انجام شده است. عوامل مختلفی بر کیفیت فضای شهری تأثیر می‌گذارند که کیفیت بصری یکی از آنهاست. در این راستا هدف جستجوی رابطه میان فرم و کالبد شهر و کیفیت بصری آن است. برای تبدیل کیفیت بصری به ابعاد کمی و قابل سنجش از ابزار ایزوویست[i] در نرم‌افزار Syntax2D[ii] استفاده شده است، تحلیل شبکه شهری با بررسی دو مسیر با فرم متفاوت در بافت بوشهر انجام شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد مسیرهای با فرم کالبدی متفاوت از کیفیت بصری متفاوتی برخوردارند و در طراحی‌های شهری توجه به ابعاد و شاخص های بصری به خلق محیط مطلوبتر‌ می‌انجامد. [i] ایزوویست یا سایه دید به نقاط قابل رؤیت از یک نقطه دید اطلاق می‌شود. [ii] نرم‌افزار Syntax2D ، برنامه تحلیل فضایی طراحی شده توسط دانشکده معماری و شهرسازی تابمن دانشگاه میشیگان است.

المصادر:

• سلطانی، علی و نامداریان،‌ احمدعلی (1389) « بررسی تأثیر نیروهای مختلف در شکل‌گیری فضای شهری»، هویت شهر 7، ص 130 – 123، تهران.


• شعبانی، نگین. کوچک زاده، محسن، شعیبی عباس (1386) « باززنده سازی بافت های فرسوده و باارزش از طریق استقرار کاربری های مناسب؛ نمونه موردی: بافت قدیم بوشهر»، صفه 45، 67 – 54، تهران.


• قبادیان، وحید (1385) « بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران» دانشگاه تهران، تهران.


• کولیوند، علی (1381) « ویژگی های فضایی – کالبدی بافت قدیم بوشهر»، آبادی 36، 60-57، تهران.


• کبیری، جهانبخش (1374) « بازیافت مسکن در بافت قدیم بوشهر»، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.


• گروت، لیندا و وانگ  (1384) «روش‌های تحقیق در معماری»، ترجمه علیرضا عینی‌فر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.


• گلکار، کورش‌(1380)، «‌مولفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری» ،‌مجله صفه،‌ شماره 41، تهران.


• غفاری، علی و مهبان کتابی (1384) «طراحی دانشکدۀ هنر و معماری در بافت قدیم بوشهر»، مجلۀ آبادی، ش 49، تهران.


• تیبالدز ، فرانسیس ( 1387 ) «ساخت شهرهای مردم پسند، ارتقای محیط عمومی در شهرهای کوچک و بزرگ»، ترجمه مروارید قاسمی ، انتشارات روزنه ، تهران.


• لینچ،‌ کوین (1372) ‌ »تئوری شکل شهر»،‌ دکتر سید حسین بحرینی،‌ انتشارات دانشگاه تهران، تهران.


• جیکویز ، جین ( 1386 ) «مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی»، ترجمه حمید رضا پارسی، آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.


• بنتلی و همکاران ( 1385 ) «محیط های پاسخده» ، دکتر مصطفی بهزاد فر ، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.

 

• Braaksma, J.P. & Cook, W. J. (1980) »Human Orientation in Transportation Terminals«, Transportation Engineering Journal, TE2, 106.


• Batty, M. (2001) »Exploring isovist fields: space and shape in architectural and urban morphology«, Environment and Planning B: Planning and Design, No. 28.


• Benedikt, M. L. (1979) »To take hold of space: isovist and isovist fields«, Environment and Planning B: Planning and Design 6 pp. 47-65.


• Benedikt, M. L. & Burnham, C. A. (1985)  »Perceiving architectural space: from otic rays to isovists«, Persistence and Change Eds,  W H Warren, R E Shaw, Lawrance Erlbaum, Hillsdale, NJ, pp. 103-114.


• Carmona, M., Heath, T., Oc T. & Tiesdell, S. (2003) »Public places Urban Spaces, The dimension of Urban Design«, Architectural press.


• Davis, L. S. & Benedikt, M. L. (1979) »Computational models of space: isovists and isovist fields«, Computer Graphics and Image Processing 11(3).


• Gibson, J. J. (1979) »The ecological Approach to Visual Perception«, Houghton Mifflin, Boston, MA.


• Hillier, B. & Hanson, J. (1984) »The social logic of space«, Cambridge University press, Cambridge.


• Jacobs, A. B. (1999) »Great Streets«, City, MIT Press.


• Lynch, K. (1960) »The image of the City«, MIT Press, Cambridge,.


• Sabatsani, N. (2007) »Bushehr as an energic city« Journal of Applied Science, 7.


• Tandy, C.R. V. (1967) »The isovist method of landscape survey«, in Symposium: Methods of Landscape Analysis (Ed) HC Murray Landscape Research Group, London.


• Thiel, P. (1961) »A sequence experience notation for architectural and urban space« Town Planning Review 32.


• Turner, M., Doxa, D. & Penn A. (2001) »From Isovist to Visibility Graphs: A Methodology for the Analysis of Architectural Space«, Environment and Planning B: Planning and Design 28. Pion Publication, Britain.


• Turner, A. & Penn, A. (1999) »Making isovists syntactic: isovist integration analysis«, The 2nd International Symposium on Space Syntax, Universidad de Brasilia, Brazil.