سکونت گاه های غیر رسمی شهری در کلان شهر اهواز

الموضوعات :

حمید ماجدی ¹ (استادیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران)
کورش لطفی ² (دانشجوی دکتری شهرسازی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران)

تاريخ الإرسال : 06 الثلاثاء , ربيع الأول, 1427 تاريخ التأكيد : 11 الجمعة , شعبان, 1428 تاريخ الإصدار : 12 السبت , ذو الحجة, 1428

الکلمات المفتاحية: شهرنشینی, Urbanization, کلان شهر اهواز, Informal settlements, مهاجرت, migration, سکونت گاه های غیر رسمی, Ahvaz metropolitan criteria,

ملخص المقالة :

سکونت گاه های غیر رسمی حاصل شهرنشینی سریع و مشکلات اقتصادی کشورها و بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد. کشور ایران نیز پس از اصلاحات ارضی با این پدیده آشنا گردید. رشد چنین سکونت گاه هایی مشکلات زیادی در ابعاد اقتصادی اجتماعی و کالبدی در کلان شهر ها به همراه داشته است. وقوع جنگ تحمیلی به رشد چنین سکونت گاه هایی در شهر اهواز افزود و بدنبال آن بازسازی مناطق جنگ زده استان فرصت پرداختن به این پدیده نابهنجار شهری را از مسئولین سلب نمود. هدف این مقاله شناسایی علل شکل گیری سکونت گاه های غیر رسمی در کلان شهر اهواز و ارائه راه کارهای لازم می باشد. نتایج نشان می دهد که مهمترین علت شکل گیری این سکونت گاه ها در شهر اهواز، مهاجرت شهر به شهر ناشی از شرایط جنگی منطقه و شرایط اقتصادی شهرهای استان بوده و مهمترین انگیزه مهاجرت، انگیزه اقتصادی است. در همین راستا، ارزانی مسکن و زمین و نزدیکی به بستگان از مهمترین دلایل اسکان در محل سکونت فعلی ذکر شده است. در پایان مقاله راهکارهای لازم برای به حداقل رساندن برخی از نارسایی ها و مشکلات این سکونت گاه ها پیشنهاد گردیده است.

المصادر:

- زاهد زاهدانی، سید سعید، (1369)، "حاشیه نشینی"، انتشارات دانشگاه شیراز، شیراز.

2- سینجر، پل، (1358)، "اقتصاد سیاسی شهرنشینی"، ترجمه حسامیان و بید هندی، نشر ایران، تهران.

3- صرافی، مظفر، (1377)، "مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه ای"، سازمان برنامه و بودجه، تهران.

4- عابدین در کوش، سعید، (1373)، "درآمدی بر اقتصاد شهری"، انتشارات نشر دانشگاهی، تهران .

5- هیراسکار، جی.کی.، (1376)، "درآمدی بر برنامه ریزی شهری"، ترجمه سلیمانی و یکانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.

مقالات

1- احمدیان، محمد علی، (1371)، "حاشیه نشینی"، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 3، سال25.

2- افروغ، عماد، (1377)، "فضا و نابرابری اجتماعی، ارائه الگوئی برای جدائی گزینی فضائی و پیامدهای آن"، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، شماره1، تهران.

3- جواهری پور، مهرداد، (1381)، "سکونت گاه های ناپایدار اقشار کم درآمد شهری"، هفت شهر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، سال سوم، ش 8.

 4- پیران، پرویز، (1366)، "شهرنشینی شتابان و ناهمگون(مسکن نابهنجار)"، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره15.

5- دانشگاه شهید چمران اهواز، (1385) ، "اسکان غیر رسمی و توانمندسازی محلات شهر اهواز"، گزارش مرحله اول.

7- سیف الدینی، فرانک ، (1383)، "چارچوب برنامه ربزی روش گرا – ارتقاء سکونت گاه های غیر رسمی شهری(مورد:مطالعه بندر عباس)"، پژوهش های جغرافیائی، شماره 49.

8- شکوئی، حسین، (1373)، "دیدگاههای نو در جغرافیای شهری"، انتشارات سمت، تهران.

9- شیخی، محمد، (1380)، "فرایند شکل گیری و دگرگونی سکونتگاه های خودرو پیرامون کلان شهر تهران"، پایان نامه دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران.

10- صرافی، مظفر، (1381)، "بسوی نظریه ای برای ساماندهی اسکان غیر رسمی، از حاشیه نشینی تا متن شهرنشینی"، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، سال سوم ،شماره 8 .

11 - Perlman, J.,(1986), "Six Misconceptions about squatter settlements": Seeds of change No. 1.

12 – UNCHS(2001)," The state of world's cities", Nairobi, UNCHS.