بررسی زمینه های مؤثر در شکل گیری با غشهرهای صفوی با تأکید بر آموزه های حکمی مذهب شیعه

الموضوعات :

مهدی حقیقت بین ¹ (استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.)
مجتبی انصاری ² (دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران)
محمدرضا بمانیان ³ (استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.)
سیما بستانی ⁴ (دانش آموخته ارشد معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.)

تاريخ الإرسال : 07 الأربعاء , شوال, 1434 تاريخ التأكيد : 04 السبت , ذو القعدة, 1435 تاريخ الإصدار : 14 السبت , شعبان, 1437

الکلمات المفتاحية: شیعه, صفویه, مکتب اصفهان, با غشهر, اصفهان,

ملخص المقالة :

مکتب اصفهان و آموزه هایش متأثر از حکمت عقلی شیعی شکل م یگیرد و از مهم ترین عواملی بوده که باعث تشخص وپیشرفت هنر و معماری عصر صفوی نسبت به دیگر اعصار شده است. از ای نرو بررسی آموز ههای مذهب شیعه و مکتب اصفهاندر شکل گیری ایده باغ شهر از ضروریات انجام این تحقیق می باشد. بخش نخست این مقاله ضمن اشاره به مباحث مربوط بهاصالت وجود، حرکت جوهری و سلسله مراتب وجود به موضوع نمادهای مرتبط با بهشت در باغ ایرانی م یپردازد. بخش دیگرمربوط به ارتباط شهرسازی و باغ سازی در عصر صفویه و ظهور ایده با غشهر و عوامل مؤثر در شکلگیری آن می باشد. در ادامهبا غشهرهای صفوی با تأکید بر با غشهر اصفهان و عوامل مؤثر در تقویت هویت کالبدی آن مطالعه شده است. نتایج حاصلنمایش دهنده چگونگی ارتباط ایده با غشهر ایرانی در عهد صفوی با الگوی باغ ایرانی و جایگاه باورهای دینی اسلامی و شیعیدر شکلگیری آن است.

المصادر:

1. اردلان، نادر. (1379). حس وحدت.(مترجم: حمید شاهرخ). اصفهان: نشر خاک.


2. حبیبی، محسن. (1386). از شار تا شهر. چاپ هفتم. تهران: دانشگاه تهران.


3. حقیقت‌بین، مهدی. (1389). بررسی اصول طراحی و زیبایی شناختی باغ ایرانی در محورهای شاخص شهری(صفوی) و تأثیر آن بر خارج از ایران. رساله دکتری. تهران: رشته پژوهش هنر. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده هنر و معماری.


4. خواند میر. ( 1317). حبیب السیر . جلد 1. تهران: اقبال.


5. کامروا، محمدعلی. (1374). بهشت، آرمان معماری و شهرسازی اسلامی. مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران(7-12 اسفند1374). تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 358-374.


6. ویلبر، دونالد. (1385). باغ‌های ایرانی و کوشک‌های آن. (مهین دخت صبا مترجم). تهران: شرکت انتشارات علمی‌و فرهنگی.


7. یوسف ثانی، محمود. (1380). اصالت وجود و کلی طبیعی. خردنامه صدرا، 24، 43-50.

2. انصاری، مجتبی. (1378). ارزش‌های باغ ایرانی(صفوی-اصفهان) . رساله دکتری.رشته معماری، دانشگاه تهران:دانشکده‌هنرهای زیبا.


3. انصاری، مجتبی. (1386). باغ ایرانی تمثیلی از بهشت با تأکید بر ارزش‌های باغ ایرانی دوران صفوی. هنرهای زیبا، 29 ، 39-48.


4. بیدهندی، محمد. (1383). بررسی و تحلیل نسبت «انسان» با «عالم» در فلسفه ملاصدرا . اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 11، 1-14.


5. حبیب، فرشته. (1388).تحلیلی از تعامل فرهنگ و کالبد شهر(نمونه موردی:اصفهان-صفویه). هویت شهر، 3(4)، 83-94.

9. دلاواله، پیترو. (1370). سفرنامه پیترو دلاواله(قسمت مربوط به ایران). (شعاع الدین شفا، مترجم). تهران: شرکت انتشارات علمی‌و فرهنگی.


10. دوست ثانی، مرتضی. (1387). بسترهای فلسفی و عرفانی و فرهنگی و آرمانی شکل گیری شهر اصفهان. از مجموعه مقالات گردهمایی مکتب اصفهان(19-23 آذر1385). تهران: فرهنگستان هنر.


11. دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه دهخدا . با نظر دکتر محمدمعین و دکتر سید جعفر شهیدی. چاپ دوم از دوره جدید. تهران: دانشگاه تهران.


12. سلطان‌زاده، حسین. (1376). تبریز خشتی استوار در معماری ایران. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.


13. شایگان، داریوش. (1371).‌هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. (مترجم: باقر پرهام). تهران: آگاه.


14. شفقی، سیروس. (1381). جغرافیای اصفهان. اصفهان: دانشگاه اصفهان.


15. شیخ نوری، امیر. (1389). چگونگی رسمیت یافتن تشیع توسط صفویان و پیامدهای آن. شیعه‌شناسی، 8(30)، 36-7.


16. طباطبایی، محمدحسین. (1352). تفسیر المیزان . ببیروت: مؤسسه علمی.


17. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1368(. العین . به تحقیق مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی. جلد2. قم: دار الهجرة.


18. قرآن کریم(1388). (مترجم: مهدی الهی قمشه‌ای). قم: نشتا.


19. قربانی، قدرت الله. (1385 ). مبدأ و معاد انسان در پرتو حرکت جوهری ملاصدرا ، فصلنامه دانشگاه قم ، 8(2)، 67-88. .

21. کمپفر، انگلبرت. (1363). سفرنامه کمپفر. (کیکاووس جهانداری، مترجم). تهران:خوارزمی.


22. ماجدی، حمید؛ و فرشته احمدی. (1387). نقش مادی‌ها در شکل گیری ساختار فضایی شهر اصفهان. هویت شهر، 2(3)، 39-50.


23. مارکوپولو. (1350). سفرنامه مارکوپولو. (حبیب‌الله صحیحی مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.


24. ملاصدرا. (1367). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه (مجلدات 3، 2، 1، 9، 8). جلد اول با تعلیقات استاد حسن‏زاده آملی. مؤسسه الطباعه و النشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. قم: انتشارات مصطفوی.


25. منشی، اسکندربیگ. (1377). تاریخ عالم آرای عباسی. با تصحیح دکتر محمد اسماعیل رضوانی. جلد دوم. تهران: دنیای کتاب.


26. نقی زاده، محمد. (1385). باغ هستی الگویی ایرانی برای طراحی یک فضای شهری. محیط شناسی، 32(30)، 63-76


27. والچر،هایدی. (1387). از بهشت تا پایتخت سیاسی: باغ اصفهان. از مجموعه مقالات گردهمایی مکتب اصفهان(19-23 آذر1385). تهران: فرهنگستان هنر.