سنجش میزان تحقق مؤلفه های رویکرد انسانگرا در محلات قدیم و جدید شهری (مطالعهموردی: محلههای ناسار و ارم شهر سمنان)

الموضوعات :

علی اکبر سالاری پور ¹ , بنیامین حسن زاده باغی ² , سحر نظری ³

1 - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، گیلان،ایران
2 - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
3 - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الجمعة , رمضان, 1442 تاريخ التأكيد : 26 الجمعة , شوال, 1443 تاريخ الإصدار : 23 الأربعاء , ذو القعدة, 1443

الکلمات المفتاحية: محله قدیم, محله جدید, سمنان, محله شهری, رویکرد انسانگرا,

ملخص المقالة :

محله ها جزئی جدایی ناپذیر از ساختار زندگی اجتماعی شهروندان هستند و با وجود نیازهای مختلف انسان در محلات شهری، باید در برنامه ریزی های شهری از رویکرهای جدیدی استفاده نمود که شهرسازی انسانگرا یکی از آنهاست. این پژوهش با تکیه بر روش های کمی و توزیع پرسشنامه میان شهروندان به دنبال سنجش میزان تحقق مولفه های رویکرد انسانگرا در محلات ناسار و ارم شهر سمنان به عنوان محلات قدیم و جدید شهری انجام شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که تفاوت معناداری در میزان تحقق مولفه های رویکرد انسانگرا در سطح محلات ناسار و ارم وجود دارد و بر خلاف ذهنیت موجود در انسانگراتر بودن محلات قدیمی، میزان رضایت ساکنین از مولفه های رویکرد انسانگرا در محله ارم مطلوب تر از محله ناسار است و نشان دهنده توجه اندک مدیریت شهری به محلات قدیمی در برنامه ریزی های شهری است. همچنین مدل ساختاری مسیری پژوهش، نشان می دهد، مولفه امنیت و ایمنی بیشترین تاثیر را بر میزان تحقق رویکرد انسانگرا دارد.

المصادر:

. امانپور، سعید؛ زادولی خواجه، شاهرخ؛ و زارعی، جواد. (۱۳۹۵). سنجش شاخص­های رویکرد انسانگرا در برنامه­ریزی محلات نوبنیاد تبریز (مطالعه­موردی: محله یاغچیان). جغرافیای اجتماعی شهری، ۳(۴)، ۱-۲۱. https://jusg.uk.ac.ir/article_1769.html

۲. احمدی، قادر؛ و نادری­کروندان، سونیا. (۱۳۹2). مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی در محلات بافت جدید و قدیم شهری (نمونه­موردی: محله شهرک قدس و قطارچیان شهر سنندج). فصلنامه مطالعات شهری، ۲ (۸)، ۷۱-۸۱. https://urbstudies.uok.ac.ir/article_6423.html

3. براتی، ناصر. (۱۳۹۱). محله­گرایی در تهران: گامی به سوی شهر انسانگرا. منظر، ۴(۱۸)، ۶۶-6۶. http://www.manzar-sj.com/article_1241.html


4. تیبالدز، فرانسیس. (1389). ساختن شهرهای مردم پسند: ارتقای محیط عمومی در شهرهای کوچک و بزرگ. (مروارید قاسمی اصفهانی، مترجم). تهران: انتشارات روزنه. (نشر اثر اصلی 2001).


5. حسینی، سید فخرالدین؛ و سلطانی، مهرداد. (۱۳۹۷). تحلیل تطبیقی مفهوم محله در نظام سنتی شهرهای ایران با الگوهای مشابه (جایگزین) دوره معاصر. باغ نظر، ۱۵(۶۰)، ۱۵-۲۸. http://www.bagh-sj.com/article_62761.html

۶. حاتمی­نژاد، حسین؛ محمدی­سلمانی، منصوره؛ و حیدری، اصغر. (۱۳۹۷). ارزیابی مولفه­های رضایتمندی از فضاهای عمومی محله بهارستان شهر تهران. جغرافیا و روابط انسانی، ۱(۱)، ۶۰۶-۶۲۴. https://www.gahr.ir/article_69037.html

7. رجبی، آزیتا؛ و مقدسی رستمی، ابراهیم. (۱۳۹۶). بررسی جایگاه انسان در شکل­گیری سکونتگاه­های شهری با تاکید بر شهر انسان­محور. کنفرانس بین­المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران. https://civilica.com/doc/709939/


8. زرفشان، عطاءاله؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ نصیری، اسماعیل؛ و موسی کاظمی، سیدمهدی. (1399). بررسی تطبیقی محلات انسان­محور با تاکید بر مولفه­های پیاده­محوری و اختلاط کاربری اراضی (نمونه موردی: بافت­های سنتی، مدرن، خودرو کلانشهر تبریز).نشریه علمی جغرافیا و برنامه­ریزی، 24(71)، 173-199.

 https://journals.tabrizu.ac.ir/article_10536.html

9. دانشپور، سیدعبدالهادی؛ و سالاری­پور، علی­اکبر. (۱۳۹۶). اولویت­بندی راهبردهای ارتقا دلبستگی کودکان به محله گلسار شهر رشت با استفاده از QFD. مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، ۱۲(۱)، 119-137. http://jshsp.iaurasht.ac.ir/article_531370.html


10. سالاری­پور، علی­اکبر. (1397). بررسی فرایند دلبستگی کودکان به محله (مطالعه محله: گلسار شهر رشت). دانش شهرسازی، 2(1)، 23-39.

https://upk.guilan.ac.ir/article_2921.html

11. ستارزاده، داریوش؛ نقی زاده، محمد؛ و حبیب، فرح. (۱۳۸7). فضای شهری، اندیشه­ای اجتماعی. علوم و تکنولوژی محیط زیست، ۱۲(۴)، ۱۷۳-۱۸۳.

https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=144985

12. سرایی، محمدحسین؛ اشنویی، امیر؛ و روستا، مجتبی. (1395). ارزیابی شاخص‌های تعلق مکانی ساکنان بافت قدیم شهر کاشان. جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، 27(2)، 17-34. https://gep.ui.ac.ir/article_21813.html


13. شوای، فرانسواز. (1390). شهرسازی: تخیلات و واقعیات. (سیدمحسن حبیبی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. (نشر اثر اصلی 1965).


14. فنی، زهره؛ و نجفی، سعید. (1397). ارزیابی تاثیر شهروندان بر کیفیت زندگی محلات شهری با تاکید بر جنسیت (مطالعه­موردی: محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان). پژوهش­های بوم­شناسی شهری، 10(19)، 27-48. https://grup.journals.pnu.ac.ir/article_5643.html


15. کاشانی­جو، خشایار. (۱۳۸۹). بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری. هویت شهر، ۴(۶)، 95-106.

https://hoviatshahr.srbiau.ac.ir/article_1126.html

16. لینچ، کوین. (1392). سیمای شهر. (منوچهر مزینی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. (نشر اثر اصلی 1960).


17. منصوری، مریم السادات. (۱۳۹۲). بعد فراموش شده؛ انسانگرایی: ویژگی گم­شده فضاهای جمعی امروز در تهران (نمونه موردی: پیاده­راه ۱۷ شهریور). منظر، ۵(۲۴)، ۳۲-۳۵. http://www.manzar-sj.com/article_4069.html


18. هومن، حیدرعلی. (1384). مدلیابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت.

19. هاشمی، سید یوسف؛ و قانع­پور، پریا. (۱۳۹۵). ساماندهی و طراحی فضای شهری با رویکرد مقیاس انسانی. چهارمین کنفرانس علمی پژوهشی افق­های نوین در علوم جغرافیا و برنامه­ریزی معماری و شهرسازی ایران، تهران. https://civilica.com/doc/617200

20. Ammar Sharif, A. (2020). User activities and the heterogeneity of urban space: The case of Dahiyat Al Hussein park. Frontiers of Architectural Research, 9(4), 837-857. https://doi.org/10.1016/j.foar.2020.06.004


21. Akimoto, F. (2009). Lewis Mumford’s City and Regional Planning Ideas Revisited. Thirteenth National Conference on Planning History, Oakland, California. https://www.researchgate.net/publication/338936376


22. Choi, J., Kim, S., Min, D., Lee, D., & Kim, S. (2015). Human-centered designs, characteristics of urban streets, and pedestrian perceptions.Journal of Advanced Transportation, 50, 120-137. https://doi.org/10.1002/atr.1323


23. Good, R. M., Rivero, J. J., Zitcer, A., Umemoto, K., Lake, R. W., Baum, H., Forester, J., Harrison, P. (2017). Confronting the challenge of humanist planning/Towards a humanist planning/A humanist perspective on knowledge for planning: Implications for theory, research, and practice/To learn to plan, write stories/Three practices of humanism and critical pragmatism/Humanism or beyond?. Planning Theory & Practice, 18(2), 291-319. https://doi.org/10.1080/14649357.2017.1297554


24. Oidjarv, H. (2018). The tale of two communities: Residents’ perceptions of the built environment and neighborhood social capital.Sage Open, 8(2). https://doi.org/10.1177/2158244018768386


25. Izadi, M., Varesi, H., & Vardanjani, M. J. (2021). An analysis of key factors affecting new town planning with a human-centred approach.Bulletin of Geography.Socio-Economic Series, 53(53), 131-145. https://doi.org/10.2478/bog-2021-0027


26. Maslow, A. H. (1968). Towards a Psychology of being. New York: D. Van Nostrand Company.


27. Mouratidis, K. (2020). Neighborhood charactertistisc, satisfaction, and well-being: the links with neighborhood depravation. Land use policy, 99. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104886


28. Marans, R. W., & Stimson, R. J. (2011). An Overview of Quality of Urban Life. In: Marans, R. W., Stimson, R. J. (eds.), Investigating quality of urban life: Theory, methods, and empirical research.1, 1-29. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-1742-8


29. Pereira, P. C. M. D. S., & Alves, F. M. B. (2011). The Eulogy of Urbanity: A critical perspective intersecting urban planning and philosophy. Cultura, 28, 217-236. https://doi.org/10.4000/cultura.277


30. Reyes-Riveros, R., Altamirano, A., De la Barrera, F., Rozas-Vasquez, D., Vieli, L., & Meli, P. (2021). Linking public urban green spaces and human well-being: A systematic review. Urban Forestry & Urban Greening, 61. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127105


31. Smith, M.E. (2011). Classic Maya Settlement Clusters as Urban Neighborhoods: A Comparative Perspective on Low-Density Urbanism. Journal de la Societe des Americanistes, 97(1), 51-73. https://doi.org/10.4000/jsa.13456


32. Smith, M.E. (2010). The archaeological study of neighborhoods and districts in ancient cities. Journal of Anthropological Archaeology, 29(2), 137-154. https://doi.org/10.1016/j.jaa.2010.01.001


33. Ulmer, J.M., Wolf, K.L., Backman, D.R., Tretheway, R.L., Blain, C.J.A., O’Neil-Dunne, J.P.M., & Frank, L.D. )2016(. Multiple health benefits of urban tree canopy: the mounting evidence for a green prescription. Health & Place, 42, 54–62.

https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2016.08.011

34. York, A. M., Smith, M. E., Stanley, B. W., Stark, B. L., Novic, J., Harlan, S. L., Cowgill, G. L., & Boone, C. G. (2010). Ethnic and Class Clustering through the Ages: A Transdisciplinary Approach to Urban Neighbourhood Social Patterns. Urban Studies, 48(11), 2399–2415.

https://doi.org/10.1177/0042098010384517