زبان‌شناسی رایانشی: رویکردی توصیفی به کاربردها و تکنیک‌های آن

الموضوعات :

زلفا ایمانی ¹

1 - گروه زبانشناسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

تاريخ الإرسال : 27 الأربعاء , صفر, 1442 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , رمضان, 1442

الکلمات المفتاحية: زبانشناسی رایانشی, هوش مصنوعی, پردازش زبان طبیعی, ترجمه ماشینی, معناشناسی قالبی,

ملخص المقالة :

نیاز روزافزون بشر به استفاده از رایانه و به دنبال آن تولد یک میان رشته جدید تحت عنوان زبان‌شناسی رایانشی که در یک دهه اخیر با تلفیق دو رشته زبان‌شناسی و علوم رایانه‌ای جایگاهی مجزا در دانشگاه‌های کشور به خود اختصاص داده است از یک سو و نیاز دانشجویان و علاقه‌مندان به آشنایی با و آگاهی از کارکرد زبان‌شناسی رایانشی و کمبود منابع فارسی در راستای توصیف این رشته از سوی دیگر، نگارنده را بر آن داشت تا ماحصل مطالعه و پژوهش خود پیرامون این رشته را در قالب مقاله پیش رو که به معرفی زبان‌شناسی رایانشی، عملکرد و تکنیک‌های موجود در آن پرداخته، به رشته تحریر در آورد و آن را در اختیار دانشجویان بالأخص پژوهش‌گران زبان‌شناسی همگانی و محققان حوزه‌های مرتبط با آن قرار دهد. یافته‌های پژوهش توصیفی پیش رو مشتمل بر 2 بخش در حوزه زبان‌شناسی رایانشی و نظریه معناشناسی قالبی می‌باشد که با تکیه بر منابع دست اولی که در بر گیرنده شرح مفصلی از دو رویکرد زبان‌شناسی رایانشی، اصول تکنیک‌ها و چگونگی به کارگیری این میان رشته و همچنین نظریه معناشناسی قالبی است، گردآوری، مطالعه و ترجمه شده و اهم مطالب آن به شیوه‌ای تدوین گشته که مخاطب را با سیمای کلی این میان رشته‌ی جدید که در حال حاضر رشته‌ای مستقل به شمار می‌رود آشنا نماید.

المصادر:

آیت، سیدسعید. (1389). "طراحی و پیاده‌سازی دایفون زبان فارسی برای کاربرد زبان‌شناسی رایانه‌ای"، پژوهش‌های زبان‌شناسی دانشگاه اصفهان، شماره 2، پیاپی 3.

حسابی، اکبر. (1394). "مشکلات انطباق دسته‌های هم‌معنایی فارس‌نت با دسته‌های هم‌معنای وردنت پرینستون"، پژوهش‌های زبان‌شناسی، شماره 2، پیاپی 13.

خسروی‌زاده، پروان.ه (1393). "مجموعه مقالات دومین هم اندیشی زبان‌شناسی رایانشی"، نشر نویسه پارسی.

شهریاری فرد، آذین. (1396). "مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی زبان‌شناسی رایانشی"، نشر نویسه پارسی.

عاصی، مصطفی. (1380). "نقش رایانه در ایجاد استانداردهای زبانی"، مجله فرهنگ. شماره 37 و 38.

عاصی، مصطفی. (1383). "پردازش دستوری زبان فارسی با رایانه"، ویژه نامه فرهنگستان (دستور)، شماره 1.

فلاحتی، محمدرضا. و احمدی‌نسب، فاطمه. (1397). "زبان‌شناسی رایانشی: مدل‌ها، منابع و کاربردها"، انتشارات مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری.

مرادی، مهدی.، مواجی، وحید.، خسروی‌زاده، پروانه. و شیخ‌زاده، مارال. (1391). "فرهنگ توصیفی زبان‌شناسی رایانشی"، انتشارات پردیس دانش.

ولی‌پور، علیرضا. (1386). "مقایسه و بررسی برخی نظام‌های ترجمه ماشینی روسی و غربی"، پژوهش‌های زبان خارجی، شماره 42.

ولی‌پور، علیرضا. (1385). "بررسی بعد زبان‌شناختی ترجمه ماشینی و معرفی اجمالی علوم مرتبط با آن"، پژوهش‌های زبان خارجی، شماره 36.

Bolshakov, Igor. & Gelbukh, Alexander. (2004). “Computational linguistics: Models, resources”, applications. Direccion de Publicaciones. Printed in Mexico.

Clark, Alexander. Fox, Chris. & Shalom, Lappin. (2010). “The handbook of computational linguistics and natural language processing”, Wiley-Blackwell Publishing.

Crystal, David. (2003). “A dictionary of linguistics & phonetics”, Fifth edition. Blackwell Publishing.

Fillmore, Ch. & Baker, C. (1947). “Frame semantics for text understanding”, International Computer Science Institute, Berkeley, California.

Fillmore, Ch. & Baker, C. (2009). “A frames approach to semantic analysis”,

Fillmore, Charles. J. (1977 a).” The case for case reopened”, In P. Cole, & J. Sadock, Syntax and Semantics 8: Grammatical Relations, PP. 59-81. New York: Academic Press.

Fillmore, Charles. J. (1977 b). “Scenes and frames semantics. In A. Zampolli, Linguistic Structures Processing”, Fundamental Studies in Computer ScienceVol. 5, PP. 55-81. Amesterdam: North Holland.

Fillmore, Charles. J. (1977 c). “Topics in lexical semantics”, In R. W. Cole, Current Issues in Linguistic Theory. Bloomington: Indiana University Press.

Fillmore, Charles. J. (1982). “Frame semantics”, The Linguistic Society of Korea: Linguistic in the Morning Calm, PP. 65-173.

Fillmore, Charles. J. (1985). “Frames and the semantics of understanding”, Quaderni di Semantica, Vol. 6, PP. 222-254.

Finch, Geoffrey. (2000). “Key concepts in language and linguistics”, Second edition. Palgrave Publishing.

Hausser, Ronald. (1999). “Foundations of computational linguistics: Human-computer communication in natural language”, Springer.

Jurafsky, Dan (2014). “Obituary: Charles J. Fillmore”, In Association for Computational Linguistics. Vol. 40(3), PP. 725-732.

Kay, Martin. (2003). “In Ruslan Mitkov”, the oxford handbook of computational linguistics. U.S.A. Oxford University Press.

Lee, Kuwang-wu. (2000). “English teacher’s barriers to the use of Computer-Assisted Language Learning”, In the Internet TESL Journal. Vol. VI (12).

McIntosh, Ronald C. (1990). “Hyphenation”, Retrived from the World Wide Web: http://www.hyphenologist. co.uk/book/BOOK-ED3.HTM

Muwafaq Al-Ghabra Iman Muwafaq, Muslim. (2007). “An introduction to computational linguistics: Advantages & disadvantages”, University of Baghdad. No. 51, Journal of COL OF B. ED, PP. 29-40.

Petruck, M.R.L. (1995). “Frame semantics and the lexicon: Nouns and verbs in the body frame”, Essays in Semantics and Pragmatics. PP. 279-296.

Richards, Jack C. & Schmidt, Richard. (1985). “Dictionary of language teaching & applied linguistics”, Third edition. Longman Publishing.

Singh, Gyanendra. Mishra, Ajitanshu. & Dheeraj, Sagar. (2013). “An overview of artificial intelligence”, In SBIT Journal of Sciences and Technology. Vol. 2(1), PP. 1-4.

Zakaria Kurdi, Mohamed. (2016). “Natural language processing and computational linguistics 1: Speech, morphology, syntax”, Wiley Publishing.