تحلیلی بر برنامه جهانی هفده گانه توسعه و رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
الموضوعات :
مجید عبدالهی
1
(گروه روابط بین الملل،واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران )
محمد رضا قائدی
2
(دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز)
مریم مرادی
3
(گروه روابط بین الملل-پردیس بین الملل قشم-دانشگاه آزاد اسلامی-قشم-ایران)
حبیب اله ابوالحسن شیرازی
4
(گروه علوم سیاسی ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران )
الکلمات المفتاحية: برنامه هفده گانه جهانی توسعه, سیاست خارجی, جمهوری اسلامی ایران,
ملخص المقالة :
دولتها برای توسعه یافتن نیاز به برنامه¬ریزیهای منظم و مدون دارند. همچنین در نظام بین¬المللی برای همکاری بهتر و بیشتر دولتها با یکدیگر، سازمان ملل به تدوین و ارایه برنامه¬هایی اقدام کرده است. برای مثال برنامه جهانی هفده¬گانه توسعه، یکی از این اقداماتی است که در نظر گرفته شده است. آنچه که در این میان، به توسعه سریعتر و هماهنگ کشورها در راستای برنامه¬های بین¬المللی کمک می¬کند سیاست خارجی کارامد می¬باشد. در رابطه با اهمیت سیاست خارجی که تنظیم کننده روابط میان کشورها می¬باشد باید گفت که سیاست خارجی، همواره بازتاب ماهیت حکومت است؛ سطح و ژرفای تغییر در سیاست خارجی کشورها ارتباط مستقیمی با شکل نظام حکومتی، مدل تصمیم¬گیری، هنجارها و اصول حاکم و مؤلفه¬های محیطی متعددی است که بازخوردهای استمرار و تغییر را به درون سیستم باز می-گرداند. هدف اصلی در این مقاله، تحلیل نقش برنامه جهانی هفده¬گانه توسعه و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می¬باشد. سوال اصلی مطرح شده این است که برای برنامه جهانی هفده¬گانه توسعه، رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش، با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از یافته¬هایی که با روش کتابخانه¬ای و سایتهای اینترنتی گردآوری شده¬اند، بهره برده شده است. نتایج یافته¬ها نشان می¬دهند که با توجه به اینکه موضوع توسعه در برنامه¬های سیاست خارجی ج.ا.ایران مورد توجه قرار دارد ولی در راستای اهداف هفده¬گانه توسعه جهانی، اقدامات مؤثری در رویکرد و رفتار سیاست خارجی مشاهده نمی¬شود. وضعیت فقر و توسعه¬نیافتگی برخی استانهای کشور مانند سیستان¬وبلوچستان، شاخصهای زیست¬محیطی درون کشور (مشکلات کم آبی، خشک شدن تالابها و دریاچه¬ها) از نمونه¬های نبود رویکرد مؤثر در سیاست خارجی می¬باشد.
1. اسدی، رمضان اسماعیل و گودرزی، مهناز؛(1397)؛ تأثیر برنامه¬های توسعه¬ای سازمان ملل متحد بر برنامه¬های توسعه جمهوری اسلامی ایران؛ فصلنامه مطالعات روابط بین¬الملل، سال یازدهم، شماره 43، پاییز، صص 47-9.
2. اسماعیلی¬فرد، مریم و همکاران؛(1396)؛ چالشهای دستورکارگذاری محیط¬زیست در ایران؛ فصلنامه علوم محیطی، دوره پانزدهم، شماره 3، پاییز، صص 18-1.
3. اکرمی¬نیا، محمد؛(1392)؛ راهبردهاي سیاست خارجی جمهوري اسلامی ایران در دستیابی به اهداف چشم¬انداز 1400؛ فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره دوم، تابستان، صص 60-33.
4. ایمانی، همت؛(1396)؛ نقش سیاست خارجی در توسعه ملی ایران؛ فصلنامه سیاست، سال چهارم، شماره چهاردهم، تابستان، صص 99-79.
5. بهرامی¬احمدی، حمید؛(1388)؛ سياستگذاريهاي سياسي-حقوقي جمهوري اسلامي ايران در حفاظت از محيط زيست؛ فصلنامه دانش سياسي، سال پنجم، شماره اول ـ بهار و تابستان، صص 114-93.
6. جوادی¬ارجمند، محمدجعفر و دیوسالار، عبدالرسول؛(1398)؛ رابطه امنیت و توسعه در سیاست خارجی (مطالعه موردی روابط ایران و شوروی 1357-1340)؛ فصلنامه سیاست، دوره 49، شماره 2، تابستان، صص 332-311.
7. دانش¬نیا، فرهاد؛(1391)؛ دیپلماسی اقتصادي و سیاست خارجی توسعه¬گرا؛ ابزارهاي موفقیت راهبرد توسعه¬اي ج.ا.ا. در اقتصاد جهانی؛ فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 9، تابستان، صص 86-67.
8. زندی، عرفان و ساجدی، امیر؛(1400)؛ جایگاه اقتصادی ایران در خاورمیانه از منظر آینده سیاست خارجی جمهوری اسلامی با تأکید برافق 1405؛ فصلنامه مطالعات بین¬المللی، سال 18، شماره 2، پاییز، صص 141-121.
9. سلیمی، حسین و ایمانی، همت؛(1401)؛ بایسته¬های سیاست خارجی ایران در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ فصلنامه سیاست متعالیه، سال 10، شماره 38، صص 250-232.
10. عطایی، فرهاد و منصوری¬مقدم، محمد؛(1392)؛ تبارشناسی سیاست خارجی عربستان¬سعودي: راهبردي واقع¬گرایانه بر بستري هویتی؛ فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره اول، بهار 1392، صص 168-133.
11. مجابی، سیدمحمد و اسماعیلی¬فرد، مریم؛(1396)؛ جستاری بر سیاستگذاری محیط¬زيست در جمهوری اسلامی ايران؛ پژوهشکده تحقیقات راهبردی، صص 9-1.
12. محمدیان، رضا و همکاران؛(1400)؛ بازاندیشی مفهوم توسعه سیاسی در گفتمان اصولگرای محمود احمدی¬نژاد؛ فصلنامه سپهر سیاست، سال 8، شماره 27، صص 140-124.
13. معزی، علی و وثوقی، سعید؛(1397)؛ نسبت امنيت و توسعه در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران؛ فصلنامه سیاست جهانی، دورة هفتم، شمارة دوم، تابستان، صص 54-27.
14. میرجلیلی، سیدحسین و همکاران؛(1400)؛ بررسی تطبیقی سیاستهای راهبرد کاهش فقر در کشورهای در حال توسعه و سیاستهای فقرزدایی ایران؛ فصلنامه راهبرد اقتصادی، سال 10، شماره 2، تابستان، صص 423-387.
15. میسایی، قاسم و همکاران؛(1394)؛ جهانی¬شدن در برنامه¬هاي توسعه جمهوري اسلامی ایران (مطالعه (برنامه¬هاي سوم، چهارم و پنجم توسعه ج.ا.ا)؛ فصلنامه پژوهشهاي راهبردي سیاست، سال چهارم، شماره 15، زمستان، صص 68-37.
16. هادی¬زنوز، بهروز؛(1384)؛ فقر و نابرابری اجتماعی در ایران؛ فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 17، تابستان، صص 304-235.
17. یزدان¬فام، محمود؛(1387)؛ مقدمه¬اي بر تحلیل سیاست خارجی؛ فصلنامه مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شماره دوم، تابستان، صص 276-247.
18. Carius, Alexander and Ivleva, Daria and Pohl, Benjamin and Ruttinger, Lukas and Schaller, Stella and Tanzler, Dennis and Vivekananda, Janani. (2018). A FOREIGN POLICY PERSPECTIVE ON THE SDGS; https://adelphi.de/en/system/files/ mediathek/bilder/A%20Foreign%20Policy%20Perspective%20On%20The%20Sustainable%20Development%20Goals%20-%20Brief%20-%20adelphi.pdf 19. https://csr.ir/fa/news/1366/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84
20. Spohr, Alexandre Piffero & André Luiz Reis da Silva. (2017). Foreign Policy’s Role in Promoting Development: the Brazilian and Turkish Cases; Contexto Internacional vol. 39 (1) Jan/Apr, http://dx.doi.org/10.1590/S0102-8529.2017390100008.
21. Sustainable Development Goals Report (2018). https://unstats.un.org/sdgs/files/report/ 2018/thesustainabledevelopmentgoalsreport2018-en.pdf
