بررسی و ارزیابی شاخص های شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز
الموضوعات :
هادی جلیلوند
1
(
کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
)
علی آذر
2
(
استادیار، گروه شهرسازی و معماری، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
)
الکلمات المفتاحية: شهر دوستدار کودک, رتبه بندی, آنتروپی شانون, تبریز.,
ملخص المقالة :
امروزه با توسعه روزافزون، شهرها فاقد فضاهاي شهري مطلوب میباشند. سازگاري اين فضاها با نياز ساكنان، در کانون توجه كارشناسان قرار گرفته است. فضاهاي شهري دربرآورده ساختن نيازهاي اجتماعي و فردي كودكان شهر، نقش منحصر به فردي دارند. اين فضاها بخش عمده‌اي از زمان و محيط زندگي روزمره ساكنان از جمله كودكان را به خود اختصاص می‌دهند و از ديدگاه مهندسي علوم انساني، ارتقاء کیفیت اين فضاها میتواند در سلامت و رشد قواي جسمي، تقويت تعاملات اجتماعي و پرورش خلاقيت در كودكان مؤثر باشد. لذا هدف از انجام این پژوهش بررسی و ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز میباشد. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، بررسی‌های میدانی و مصاحبه بوده که تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با نرم‌افزار spss صورت گرفته است. نتایج ارزیابی بیانگر آن است که در رابطه با وضعیت شاخص های شش‌گانه شهر دوستدار کودک در مناطق ده¬گانه تبریز به این ترتیب است که شاخص کالبدی ـ محیطی (2.62)، حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه (2.42)، دسترسی به خدمات و فعالیت¬های متنوع (3.05)، تاریخی، فرهنگی و مذهبی(2.40) و مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده(2.24) با توجه به میانه نظری (3) معیارها و شاخص های شهر دوستدار کودک در مناطق ده گانه تبریز کمی پایین تر از حد متوسط است. همچنین نتایج رتبه بندی شاخص ها بر اساس مدل آنتروپی نشان می-دهدکه مؤلفههای فضای قابل دید و امن، آلودگی هوا، کیفیت آسفالت، تقویت میراث فرهنگی، ایمنی پیادهروها، ارزش‌دهی به کودکان، جشن‌های ملی - محلی، حملونقل معلولان، مسیر دوچرخه‌سواری و بیان عقاید از اهمیت بیشتری نسبت به بقیه مؤلفه ها دارا می باشد و در نهایت با مقایسه مناطق ده¬گانه تبریز به یکدیگر مشخص گردیدکه تفاوت معنی‌داری بین مناطق مختلف در سطح شهر وجود ندارد.
1. ابهری، نیکو؛ شمس‌الدینی، علی؛ عزت پناه، بختیار، 1400، ارزیابی وضعیت شاخصهای دوستدار کودک و ارتباط آن با دسترسی کوکان به کاربری‌های ضروری ( موردمطالعه: شهر جهرم)، پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره 9، شماره 3: 856 ـ 835.
2. امان پور، سعید؛ مرادی مفرد، سمیرا؛ حسین زاده، اکبر(1398). نقش آرام‌سازی ترافیک در برنامهریزی شهرهای دوستدار کودک و انسان‌محور(مورد مطالعه: زنجان). فصلنامه‌ی مطالعات برنامهریزی سکونتگاه‌های انسانی، صاحب‌امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، دوره‌ی 14، شماره‌ی 1، صص 146ـ 129.
3. ایمانی، بهرام؛ یارمحمدی، کلثوم؛ یار محمدی کبری، 1396، بررسی شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان (مطالعه موردی: ناحیه 1 شهر اردبیل)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال 6، شماره 21، صص 22-7.
4. پژوهان، موسی(1396)، شهرداری‌های دوستدار کودک زمینه‌سازی برای رسیدن به شهرهای دوستدار کودک، ماهنامه شهرداری‌ها، دوره19، شماره125،صص17ـ16.
5. پروانه، محمد(1396)، بازطراحی فضاهای عمومی محله‌ی یوسف‌آباد(تهران) با رویکرد ایجاد محله‌ی دوستدار کودک، پایاننامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده‌ی معماری و شهرسازی گروه معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
6. پیران هیریس، مینا؛ عبدالله زاده طرف، اکبر،1400، تدوین اصول طراحی محله‌ی دوستدار کودک با رویکرد تقویت حس اجتماعی کودکان (نمونه موردی: محله رشدیه تبریز)، نشریه علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامهریزی، سال 25، شماره 75: صص 89- 77.
7. حکمت نیا، حسن؛ موسوی، میر نجف؛ رسولی، محمد؛ سعید پور، شراره، 1399، آیند نگاری شهر دوستدار کودک در افق 1410 (مورد شناسی: شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای، سال 10، شماره 26: صص 54-37.
8. خزایی، مصطفی؛ خزایی، سارا، 1398، تحلیلی بر شهر دوستدار کودک، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2، شماره 2: صص 232-220.
9. خوارزمی، امید علی؛ جوهری، لیلا؛ خوارزمی، امیرعلی، 1399، ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در کلانشهر مشهد، دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، سال 7، شماره 1، صص 210 – 191.
10. زنگنه، مهدی؛ حسینی، هادی؛ مرادپور، ملیحه(1395)، ارزیابی و طراحی شهر جدید گلبهار با تاکید بر معیارهای شهر دوستدار کودک، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری.
11. صابری، حمید؛ طهماسبی زاده، فرشاد؛ شهیر، عمار(1396)، فضاهای شهری دوستدار کودک: نگرش‌ها و شاخصها. پنجمین همایش ملی معماری، مرمت شهرسازی و محیط‌زیست پایدار، همدان.
12. صفوی مقدم، مریم؛ نوغانی دخت بهمنی، محسن؛ مطلوم خراسانی، محمد(1393). بررسی شهر دوستدار کودک و احساس شادی کودکان در شهر مشهد، مجله‌ی علوم اجتماعی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، دوره‌ی 12، شماره‌ی1، صص165ـ143.
13. ضرغامی، اسماعیل؛ باقری، حسین(1397). شناسایی مؤلفههای مکان دوستدار کودک در محلات مسکونی، هویت شهری، دوره‌ی13، شماره‌ی37، صص 116ـ105.
14. عبدالله زاده، علیرضا؛ سرورزاده، سید کوروش؛ محمدی، زهرا(1397)، مطالعه کارکرد امنیت در بافت‌های تاریخی با رویکرد شهر دوستدار کودک(نمونه موردی: محله بالا کفت بالا شیراز)، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره‌ی5، شماره‌ی 17، صص 25ـ7.
15. قربانی، سحر؛ جلالی، امیر(1397)، بررسی شاخصهای ایمنی و امنیت در شهر دوستدار کودک نمونه‌ی موردی(محله‌ی زیتون کارمند شهر اهواز)، اولین کنفرانس سالانه‌ی پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، دوره‌ی1، صص14ـ1.
16. سرشماری عمومی نفوس و مسکن، (1395)، مرکز آمار ایران .
17. Arab Urban Development Institute (2013). Building Child Friendly Cities in the Mena Region Resources for Implementers.
18. Berg, M., & Medrich, E , 1980, Children in Four Neighborhoods:The Physical Environment and its Effect on Play and Play Patterns, Environment and Behavior, Vol. 12(3), pp.320-348.
19. Biddulph, M. (2012). Home Zones: A planning and design handbook, London: Policy Pres: 1-8.
20. Carol J. Dyson, AIA. (2011). Starting early: creating child- friendly downtowns. Lllinois statewide main street conference, pp. 217-524.
21. Cervero, R., & Duncan, M , 2003, Walking, Bicycling, and Urban Landscapes: Evidence from the San Francisco Bay Area", University of California Transportation Center.
22. Chan, L. Erling, E. Mizunoya, S. & Zaw, H. (2016) A city fit for children: mapping and analysis of child friendly cities initiatives, The Chinese University of Hong Kong, Centre for Rights and Justice Occasional Paper Series, 35: 1-60.
23. Horelli, L. & Prezza, M. (2004). Child-Friendly Environments: Approaches and Lessons. Helsinki University of Technology, Center for Urban and Regional Studies
24. National Institute of Urban Affairs (2016). Indicators for Child friendly Local Development, I-Child. Retrieved from nationalgeographic.org, 6-12, Higher Ed.
25. Pieterse, S. (2012) "Child Friendly Cities", Delft University of Technology.
26. Rakhimova, N, 2011, Child-Friendly Cities and Neighborhoods: An Evaluation Framework for Planners", Arizona State University.
27. Riggio, E. (2002). Child Friendly Cities. Good Governance in the Best Interests of the Child. Journal of Environment & Urbanization, 14(2), 45-58.
28. Sawsan, S. M. (2017). Integrating Youth in City Planning: Developing a Participatory Tool toward a Child-Friendly Vision of Eastern Wastani-Saida. Alexandria Engineering Journal, 1, 1-13.
29. Stoneham, A., & Aitken, J. (2011). Statement of Recognition of Penrith City’s Aboriginal and Torres Strait Islander Cultural Heritage. Australia: Penrith City Council.
30. UNICEF., Child Watch (2011). The Child Friendly Community Assessment Tools. A Facilitator’s Guide to the Local Assessment of Children’s Rights.
31. Wessells, M. & Kostelny, K. (2013) Child Friendly Spaces: Toward a Grounded, CommunityBased Approach for Strengthening Child Protection Practice in Humanitarian Crises, Child Abuse and Neglect, No. 37, pp.29-40.
Evaluation of the Child-Friendly Indicators in ten Zones of Tabriz Metropolis
Hadi Jalilvand1 And Ali Azar2*
1. Master of Urban Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran
2. Assistant Professor, Department of Urban Planning and Architecture, Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran
ARTICLE INFO | ABSTRACT |
Article type: Research Article
| Introduction: Urban spaces play a unique role in meeting the social and personal needs of children. These spaces occupy a major part of the time and environment of the daily life of the residents, including children. According to the consensus and behavioral science statistics, improving the quality of these spaces can be effective in the health and growth of the physical strength, strengthening the social interactions and fostering the creativity of children. Objectives: The purpose of this research is to evaluate the indicators of a child-friendly city in ten zones of Tabriz metropolis. Methods: The research is conducted by a descriptive-analytical method based on the library and documentary studies, field investigations and interview. The data were analyzed with SPSS software. Results and Discussion: The results show that six indicators of the child-friendly city in ten zones of Tabriz, including the physical-environmental index (2.62), independent and free transportation and mobility (2.42), access to services and various activities (3.05), historical, cultural and religious activities (2.40) and effective participation with self-expression and expression of opinion (2.24), according to the theoretical mean (3) of criteria and indicators of a child-friendly city, are slightly below the average. Conclusion: The ranking results of the indicators based on the entropy model show that the components of visible and safe space, air pollution, asphalt quality, strengthening the cultural heritage, safety of sidewalks, valuing the children, national-local celebrations, transportation of the disabled, cycling path and the expression of opinions is more important than the other components. Finally, comparing the ten zones of Tabriz city showed that there is no significant difference between the indicators of the child-friendly city among the different zones of Tabriz.
|
History Article: Received: 01 June 2023 Revised: 28 July 2023 Accepted: 21 Sept 2023
| |
Keywords: Child-friendlycity, ranking, Entropy Shannon, Tabriz.
| |
Highlight: · Using multi-criteria decision-making methods to measure and evaluate urban poverty indicators at the neighborhood level. |
* Corresponding Author: Ali Azar Email: a_azar@iau-maragheh.ac.ir |
Cite this article: Jalilvand, H., & Azar, A. (2023). Investigation and evaluation of the child-friendly city in Ten District of Tabriz Metropolis, Organization of Space Economy, 1(1), 66-89.
|
بررسی و ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز
|
هادی جلیلوند1و علی آذر2*
1. کارشناس ارشد برنامهریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2. استادیار گروه شهرسازی و معماری، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
|
ارجاع به این مقاله: جلیلوند، هادی و علی، آذر. (1402). بررسی و ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز، ساماندهی اقتصاد فضا، 1(1)، 89-66 |
* نویسنده مسئول: علی آذر پست الکترونیک: a_azar@iau-maragheh.ac.ir |
بیان مسئله
در چند دهه اخیر شهرهای ایران با پیروی از روند شهرنشینی شتابان و الگوی شهرسازی تقلیدی، آمرانه و صرفاً کالبدی دچار افت کیفیت زندگی شده و در این میان کودکان بهعنوان نسل فردا، توان دفاع از حقوق خود را نداشته و مورد غفلت واقع شدهاند (پژوهان،1397: 16). کودکان نسل پایه و اساس یک جامعه هستند و به علت انعطافپذیری و آسیب‌پذیری بیشتر نسبت به سایر قشرها و گروه‌های اجتماعی و سنی نیاز به مراقبت و حمایت بیشتری دارند. در اثر این غفلت و کم‌توجه‌ی بسیاری از کودکان ساکن در شهرها با تهدیدهای مختلفی نظیر خشونت، ناامنی و آلودگی روبرو میباشند. آنان در فضاهایی زندگی میکنند که به شدت توسط بزرگ‌سالان و صرفاً برای گروه سنی خاصی سازمان‌یافته است؛ به‌طوری که اغلب نیازهای کودکان در آن نادیده گرفته میشود(National Institute of Urban Affairs, 2016:1). کودکان بهعنوان بخش عمدهای از جمعیت ساکن در شهرها، سهم عمدهای در استفاده از فضاهای مربوط به شهرها رادارند. امروزه توجه به این قشر از جامعه موردتوجه برنامهریزان و دستاندرکاران امور شهری قرار گرفته است، چرا که تعداد جمعیت کودکان در مناطق شهری جهان در حال افزایش است (کیانی و اسماعیل‌زاده کواکی، 1391: 51). امروزه برای اولین بار در تاریخ، اکثر جمعیت کره زمین در مراکز شهری زندگی میکنند.
بنابر آمارهای رسمی در سایت سازمان ملل(دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی) حدود یک‌پنجم جمعیت جهان (20 درصد جمعیت) را گروه کودکان تشکیل می‌دهند (عبدالله زاده و همکاران،1397: 14ـ13). این در حالی است که کودکان بهعنوان یک قشر از جامعه بشری و بهعنوان کوچک‌ترین شهروند، دارای حقوق شهروندی خاص خود هستند تا آنها را بتوانند حمایت نماید(صابری و همکاران، 1396: 10). طی سال 1996 در دومین کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد اسکان بشر، مقوله شهرهای دوستدار کودک با هدف ایجاد شهرهای قابل سکونت و مناسب برای کودکان در سرتاسر جهان به‌طور رسمی بهعنوان یکی از اصول اسکان اعلام شد(Chan et al,2016: 2) که میتوان از آن بهعنوان ارجحیت دادن به ویژگیها، شرایط و ارزش‌های کودکان در تصمیم‌گیری‌ها یاد کرد (UNICEF, 2009: 1). در واقع مقوله شهر دوستدار کودک یک جنبش جهانی است که از اجرایی شدن حقوق کودکان در سطح شهرها و جوامع حمایت میکند(UNICEF & Child Watch, 2011: 7) و در واقع شهر مناسب برای کودکان، شهری مناسب برای همه سنین است(Sawsan, 2017: 3). این جنبش ضامن و حافظ فرصت رشد کامل، دسترسی به منابع مورد نیاز جهت شکوفایی، محافظت و مراقبت در مقابل همه نوع سوءاستفاده، استثمار و خشونت برای تمامی کودکان است. بنابراین در شهر دوستدار کودک، کودکان مورد توجه بوده و ارزشمند میباشند و جهت مشارکت در روند تصمیم‌گیری‌هایی که بر حیات آنان تأثیرگذار میباشد، تشویق میشوند(Arab Urban Development Institute, 2013:5).
به گزارش یونیسف؛ امروزه میلیونها نفر از کودکان شهری در فقر شدید و محیطهای پرخطر برای زندگی به سر میبرند. در این راستا برنامهریزان شهری و اجتماعی و نهادهای مسئول باید در رأس تصمیمگیریهای خود به کودکان توجه کنند. میلیون کودک در شهرها از خدمات اجتماعی اساسی نظیر، آموزش و بهداشت محروماند. این کودکان مستحق زندگی در محیط ایمن هستند و به کسانی احتیاج دارند تا آنها را از استثمار و سوءاستفاده‌ها محافظت کنند(خزایی و خزایی، 1398: 220). بسیاری از کودکان ساکن شهرها با تهدیدات مختلفی نظیر خشونت، ناامنی و آلودگی روبهرو میباشند. آنان در فضاهایی زندگی میکنند که به‌شدت توسط بزرگ ساران و صرفاً برای گروه سنی خاص سازمان‌یافته است؛ به‌طوری‌که اغلب نیازهای کودکان در آن نادیده گرفته میشوند(National Institute of Urban Affairs, 2016: 1). این در حالی است که کودکان عامل پیوند نسلهای گذشته، حال و آینده در هر جامعه محسوب میشوند (Riggio, 2002: 45). کودکان آینده‌سازان و مردان و زنان آینده هستند. شهری که به کودکان خود توجه نکند، به نسل گذشته و حال و آینده خود توجه نکرده است. یکی از مهم‌ترین اقشار جامعه که باید توجه بیشتری به آنها شود کودکان و نوجوانان هستند که توجه چندانی به آنها نمیشود و نیازها و شرایط آنها در نظر گرفته نمیشود. این گروه بهعنوان یکی از آسیبپذیرترین اعضای جامعه نیازمند مراقبت و حساسیت بیشتری هستند که در شهرهای امروزی جایگاه مناسبی ندارند(اسماعیلی زاده، 1390: 52). شهرها و محیط شهری، علاوه بر بزرگ‌سالان، مخاطبان خردسال نیز دارد. آنچه مسلم است این است که فضاهای شهری باید برای تمام اقشار جامعه ایمن، قابل‌استفاده و جذاب باشد(حکمت نیا و همکاران، 1399: 38). کودکان بهعنوان گروه رسمی و مستقل در جامعه حقدارند در محیط خود دخالت و تصرف داشته باشند و لازم است نقش فعال و سازندهای را در اداره امور داشته باشند. شرایط برای کودکان باید بهگونهای آزادانه باشد که آنها با اظهارنظر در سرنوشت خود و جامعهای که در آن زیست میکنند، به نحوی مطلوبی سهیم باشند(ابهری و همکاران، 1400: 836). بنا به دلایل مطرح شده مفهوم شهرهای دوستدار کودک با اهداف احداث فضاهای شهری قابل زیست و مناسب برای کودکان در سراسر جهان به‌صورت رسمی بهعنوان یکی از اصلهای اسکان مطرح شد(Chan et al., 2016: 2). که میتوان از شهر دوستدار کودک به معنای اولویت دارد به شرایط، تمایلات، ویژگیها و خواستههای کودکان در تصمیمسازی یاد کرد. به‌طورکلی شهر دوستدار کودک، شهری است که برای همه گروهای سنی به‌ویژه کودکان مناسب است(Sawsan, 2017: 3). مفهوم شهر دوستدار کودک به‌طورکلی به این معنی است که دولتمردان چگونه این شهرها را بر اساس علایق بچهها اداره میکنند و نیز به شهرهایی گفته میشود که در آن حقوق اساسی کودکان مثل سلامت، آموزش و فرهنگ، ایمنی، امنیت، فضاهای سبز و فضاهای بازی لحاظ میشود. یونیسف در آخرین گزارش شهرهای دوستدار کودک (2007) هفت شاخص اصلی و استانداردهای کیفی هرکدام از شاخصها را درج نموده است. این شاخصها شامل فضاهای بازی و سبز؛ آموزش و فرهنگ؛ بهداشت و سلامت کودکان، دسترسی به خدمات، مشارکت در تصمیمگیری، ایمنی و سهولت تردد، امنیت کودکان است(خوارزمی و همکاران، 1399: 193). با توجه به اینکه حصول به اهداف شهر دوستدار کودک آرمان بسیاری از شهرهای دنیا میتواند باشد بنابراین نیازمند فعالیتهای علمی و اجرایی بیشتری است. این پژوهش به دنبال ارزیابی وضعیت مناطق دهگانه تبریز بر اساس شاخصهای دوستدار کودک در شهر تبریز میباشد. بنابراین سعی شده است در این پژوهش به وضعیت شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز پرداخته شود و نظریات کودکان و والدین در مورد شهر و فضاهای شهری، میزان رضایت کودکان از خدمات و امکانات شهری میپردازد. هدف این پژوهش بررسی شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز میباشد.
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز میباشد. تحقیق حاضر سعی بر آن دارد تا به سوالات زیر جواب دهد:
- وضعیت شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز در چه وضعیتی قرار دارند؟
- کدام شاخصها در ایجاد محیط دوستدار کودک در شهر تبریز نقش اساسی دارند؟
ـ آیا تفاوت معناداری از لحاظ شاخصهای دوستدار کودک در بین مناطق شهر تبریز، وجود دارد؟
مبانی نظری
تغییرات گسترده‌ی سده‌ی بیستم میلادی چون جنبش مدرنیسم، صنعتی شدن، تبدیل بسیاری از سکونتگاه‌های روستایی به شهر و گسترش شهرنشینی و پدیده‌ی زندگی کلان‌شهری، سبب شده است که کودکان امروزه در محیط انسان‌ساخت و دور از محیط طبیعی رشد کنند(پروانه،1396: 2) و شاهد محیط کاملاً متعلق به قشر بزرگ‌سال باشند؛ به طوری که شهرها به عرصه‌ای برای بزرگ‌سالان و برنامه ریزان تبدیل شده و این برنامهریزان هستند که تصمیم می‌گیرند چه فعالیتی را در کجا و به چه صورتی انجام دهند(ایمانی و همکاران،1395: 8). این مسائل باعث بروز و شیوع مشکلات روانی چون پرخاشگری، انزوای اجتماعی و تمایل به بزه‌کاری و همچنین چاقی(ضرغامی و باقری،1397: 106)، کمبود فضای باز برای تفریح(امان پور و همکاران،1398: 18)، خشونت، ناامنی و آلودگی برای کودکان شده است(Biddulph,2012:19). شهرها و محیط شهری، علاوه بر بزرگ‌سالان، مخاطبان خردسال نیز دارد(شهری زاد و مویدفر،1396: 150). آنچه مسلم است این است که فضاهای شهری باید برای تمام اقشار جامعه‌ی ایمن، قابل استفاده و جذاب باشد(قربانی و جلالی،1397: 3). از آنجا که کودکان عامل پیوند نسلهای گذشته و آینده در هر جامعه محسوب میشوند(صفوی مقدم و همکاران،1393: 144). ایجاد فضای شهری بر اساس خواست و نیاز این قشر میتواند خوشایند تمام گروه‌های سنی باشد(ایمانی و همکاران،1395: 8).
پیدایش اصطلاح شهر دوستدار کودک
تحقیق در حوزه شهرهای دوستدار کودک، به‌ویژه در اروپا، از سالهای 1980 به بعد مورد توجه قرار گرفت. عمده این تحقیقات در راستای تخصیص حق شهروندی به کودکان و رسیدگی به خواستهها و نیازهای آنها بود. امروزه « شهر دوستدار کودک» مورد توجه برنامه ریزان و دستاندرکاران امور شهری قرار گرفته است، چرا که جمعیت کودکان مناطق شهری جهان (شهرهای کشورهای در حال توسعه) در حال افزایش است (کیانی و اسماعیل زاده،1391: 51).
مفهوم کودک مداری در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل ایجاد شد. این کنوانسیون بر مشارکت فال کودکان در حیات مدنی و ترویج سیستمهای حکمرانی محل متعهد بر حقوق کودکان تأکید میکند. شهر «اصطلاح زیستگاه و حقوق کودک1» برای اولین بار در سند تحت عنوان ( دوستدار کودک ) توسط کنفرانس اسکان بشر سازمان ملل متحد (UNCHS2) مطرح شد:
نیازهای کودکان و جوانان، به‌ویژه با توجه به محیط زندگی آنها باید طوری کامل در نظر گرفته شود. باید به فرایندهای مشارکتی کودکان به‌وسیله شکلدهی به شهرها، شهرکها و محلهها توجه ویژهای داشت. این به‌منظور تضمین شرایط زندگی کودکان و جوانان و استفاده بینش، خلاقیت و افکار آنها درباره محیط‌زیست خود میباشد (UNCHS, 1998, 15).
مفهوم شهر دوستدار کودک
محیط دوستدار کودک مفهوم پیچیده است و با توجه به مطالعات مختلف، باز هم درک و ارزیابی این محیطها بسیار مشکل میباشد. برای درک مفهوم محیطهای دوستدار کودک از یک سو تحلیل مبین محیط خوب و از سوی دیگر مطالعاتی در خصوص محیطهای خوب مورد احتیاج است (Horelli & Prezza,2004:33 ). مفهوم شهر دوستدار کودک به‌طور کلی به این معنی است که دولتمردان چگونه این شهرها را بر اساس علایق بچهها اداره میکنند و نیز به شهرهایی گفته میشود که در آن حقوق اساسی بچهها مثل سلامت، حملونقل، حمایت، آموزش و فرهنگ رعایت میشود. بر این اساس بچهها بهعنوان شهروندانی تعریف شدهاند که حقوقی دارند و حقدارند نظراتشان را کودک و تأثیرپذیری از محیط ابراز کنند. یک شهر دوستدار کودک تنها یک شهر خوب برای بچهها نیست، بلکه شهری است که به‌وسیله کودکان ساخته میشود(Riggio, 2002: 46).
تامین فضای سبز مختص کودکان، پرهیز از برجسازی و ساختمانهای بلند و تامین امنیت عبور و مرور بچهها، از جمله موارد اساسی در برنامهریزی شهر دوستدار کودک میباشد. گسترش فضاهای سبز شهری میتواند ضمن تقویت منظر شهری و افزایش غنای حسی محیطهای شهری، به کاهش آلودگیهای شهری کمک شایانی کند. توزیع جغرافیایی پارکها و همچنین کیفیت پوشش گیاهی پارکها و امکانات داخل آنها و دسترسی مناسب از جمله پارامترهایی هستند که در برنامهریزی فضاهای سبز شهری برای تامین آسایش و سلامتی شهروندان باید مورد توجه قرار بگیرند. گسترش فضاهای سبز شهری میتواند ضمن تقویت منظر شهری و افزایش غنای حسی محیطهای شهری، به کاهش آلودگیهای شهری کمک شایانی کند. توزیع جغرافیایی پارکها و همچنین کیفیت پوشش گیاهی پارکها و امکانات داخل آنها و دسترسی مناسب از جمله پارامترهایی هستند که در برنامهریزی فضاهای سبز شهری برای تامین آسایش و سلامتی شهروندان باید مورد توجه قرار بگیرند (آذر، 1402: 2).
از مهم‌ترین ویژگی‌های شهر دوستدار کودک میتوان به فراهم بودن بستر ملاقات کودکان با دوستان و بازی با آنها، ابراز عقاید و خواستههای کودکان، تأثیرگذاری کودک بر فرایند تصمیم‌سازی‌ها در شهر، حفاظت از کودکان در برابر خشونت، دسترسی و دریافت خدمات اساسی نظیر خدمات آموزشی، تفریحی، بهداشتی و اجتماعی، زیستن در محیط و فضای سالم و عاری از هرگونه آلودگی و غیره اشاره کرد (Stoneham & Aitken, 2011: 3). در واقع شهر دوستدار کودک، مکانی است که کودکان در آن احساس امنیت و آرامش میکنند و قادرند به کاوش و یادگیری در مورد فضاهای پیرامون خود بپردازند. یک شهر دوستدار کودک، یک شهر دوستدار مردم نیز میباشد(حسینی و همکاران، 1394: 61). به‌طور عمده، هدف اصلی شهرهای کودک محور تأکید بر حفاظت، حمایتهای اجتماعی، آموزش کودکان از طریق فعالیتهای اجرایی در چارچوب بستر حمایتی است. هدف فرعی آن هم بسیج جوامع برای حفاظت از کودکان و حمایت از انعطافپذیری این جوامع برای ایجاد محلی دوستدار کودک است(Wessells & Kostelny,2013:31 ). با توجه به شباهت رفتار غیرمنتظره کودکان، پدران و مادران نیازمند مراقبت و تعریف واضح و ساده قوانین میباشند، به‌طوری‌که مطمئن شوند که چه رفتارهایی قابل قبول است. این موارد منجر به تقاضای شرایط بخصوصی برای خیابانها و پیادهروها میشود تا کودکان بتوانند در جلو خانه خود یا در معابر بازی کنند (Pieterse, 2012:44).
تحول کودک مداری طی زمان
میزان و نحوه توجه به کودکان طی زمان‌های مختلف دچار تغییر و تحول شده است. تغییر نگرش نسبت به حقوق کودکان را میتوان در سه دوره مورد بررسی قرار داد:
قبل از دهه 1970
در این دوره مطالعات اولیه بر روی کودکان در محیطهای شهری، با تمرکز بر روی سلامت جسمانی و روانی، رشد و تعامل کودکان با محیط اطراف خود انجام گرفت(Sipe, Buchanan, & Dodson, 2006: 87) نگرانی‌ها در مورد چگونگی تعامل کودکان با محیط اطراف و بازی کردن آنها افزایش یافت. به‌طوری که یکی از بخش‌های مهم مدل واحدهای همسایگی کلارنس پری را در برگرفت. یکی از اولین بررسی‌های سیستماتیک برای سنجش رفاه کودک، کارهای بریمنر بود که در سال 1911 در نمایشگاه شیکاگو به نمایش گذاشته شد (Rakhimova, 2011, 11).
در اوایل دهه 14960 موسسه ملی بهداشت کودکان و توسعه بشر (NICHHD1) در ایالات‌متحده آمریکا تأسیس شد. آنها به بررسی ابعاد رفتاری و اجتماعی مانند آموزش و فرآیندهای زیستی کودکان پرداختند. مدیران طرح متوجه شدند که به همکاری معماران، مهندسان و برنامه ریزان محیطی برای تحقق اهداف خود نیاز دارند و این اولین باری بود که متخصصان رشته‌های مختلف بر روی کودکان مطالعه انجام دادند (Rakhimova, 2011, 12). به‌طور کلی، قبل از دهه1970، تحقیقات درباره کودکان بر روی سرگرمی و ساخت محیطهای شهری آنها، با ایجاد پارکها، زمینهای بازی و غیره متمرکز شده بود و فضاهای بازی بهعنوان یک ضرورت برای رشد فیزیکی، عاطفی و اجتماعی کودکان دیده می‌شد.
دهه 1970 تا 1990
در سال 1968 سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) تأسیس شد. بلافاصله یونسکو برنامه‌ای ده‌ساله برای افزایش راه‌حل‌های مردمی برای مشکلات زیست‌محیطی ارائه کرد. برای اولین بار کوین لینچ منجر به ایجاد رویکرد چند رشته‌ای متشکل از محققان اجتماعی، دانشمندان علوم طبیعی، معماران، برنامه ریزان شهری و دیگر متخصصان شهری شد. هدف از انجام این پروژه توسط کوین لینچ، ارزیابی محیط‌زیست کودکان بود و کارهای لینچ الهام‌بخش بسیاری از پژوهشگران شد (Sipe & et al, 2006: 90).
در دهه 1980، بیشتر بر محیط فیزیکی کودکان و تأثیر روانی و اجتماعی محیطهای شهری بر روی کودکان تمرکز شد. به‌طور مثال، برگ و مدریچ به چگونگی و تأثیر محیطهای فیزیکی بر الگوهای بازی کودکان و تعاملات اجتماعی آنان پرداختند (Berg & Medrich, 1980: 330). به‌طورکلی تغییر اصلی در دهه 1980، ترکیب دیدگاه‌های کودکان در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بود.
دهه 1990 به بعد
تحقیقات گسترده‌ای درباره بهداشت کودکان بخصوص بهداشت فیزیکی آنها انجام گرفت. با افزایش اتومبیل در شهرها، ارتباط بین محیط زندگی و نوع وسیله نقلیه مورد بررسی قرار گرفت. پژوهشها در حوزه درمان و بهداشت به دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی بهعنوان فعالیتهای فیزیکی مناسب برای سلامت عمومی تأکید داشتند. در این دوره برای اولین بار متخصصان سلامت عمومی نیز در کنار دیگر پژوهشگران، در برنامهریزی شهری و زمینه‌های مرتبط به فعالیت پرداختند(Cervero & Duncan, 2003: 2 - 3). تحقیقات بسیاری در مورد سلامت عمومی کودکان به‌ویژه چاقی آنها انجام گرفت که یکی از دلایل اصلی این چاقی، نداشتن فعالیت فیزیکی کافی در کودکان بود. در این دوره، ایده مشارکت کودکان در فرآیندهای برنامهریزی بیشتر مورد توجه قرار گفت.
دریسکل (2002) استدلال کرد که کودکان باید در فرآیندهای توسعه جامعه بیشتر دخیل باشند؛ زیرا آنها ارتباط تنگاتنگی به محیط پیرامون خود دارند و به اینکه چه چیزی در محیط اطرافشان بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می‌گذارد،آگاه‌تر هستند. مشارکت کودکان در فرآیندهای برنامهریزی، برای کودکان و تصمیم‌گیرندگان و برنامه ریزان مفید میباشد. طی این مشارکت، کودکان قادر به یادگیری مهارت‌های جدید خواهند شد و مسئولان نیز می‌توانند از دیدگاه‌های کودکان درباره محیط پیرامون خود مطلع شوند(Rakhimova, 2011, 15). با توجه به افزایش توجه به کودکان در این دوره، سازمان ملل در کنفرانس اسکان بشر(هبیتات3 ) در سال1996، انگیزه‌ای قوی برای توجه به حقوق کودکان ایجاد کرد. به همین منظور اعلامیه اسکان بشر و دستور کار هبیتات منتشر گردید: « به دلیل وجود بشر در مرکز نگرانی‌های ما برای توسعه پایدار، آنها پایه و اساس اقدامات ما برای اجرای دستور کار هبیتات میباشند. ما نیازهای خاص زنان، کودکان و جوانان را برای ایجاد زندگی امن، ایمن سالم می‌شناسیم».
پیشینه تحقیق
ایمانی و همکاران (1396) به بررسی وضعیت شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان در ناحیه 1 شهر اردبیل پرداختند. آنها در این پژوهش دریافتند که امکانات و تسهیلات شهر برای کودکان بسیار ضعیف است و جز چند بازیگاه کودک و پارکها و شهربازی، فضای خاص دیگری برای کودکان در نظر گرفته نشده است. کودکان نقش چندانی در شهر ایفا نمی‌کنند و دامنۀ فعالیت آنها به خانه و مدرسه، پارکها و فضاهای باز محدود شده است. همچنین بیش از 50 درصد کودکان امکان استفاده از محلۀ خود بهعنوان مکان بازی را ندارند. درمجموع میتوان عنوان کرد که شهر اردبیل با شهر دوستدار کودک فاصلۀ زیادی دارد.
تیموری و همکاران (1398) در پژوهشی تحقق توسعه پایدار در قالب مفهوم شهر دوستدار کودک را مورد بررسی قرار دادند. هدف پژوهش آنها بررسی وضعیت منطقه 3 شهر تبریز ازلحاظ شاخصهای کالبدی، اجتماعی ـ فرهنگی، محیطی و روانی جهت مناسب بودن برای کودکان میباشد. جهت تجزیه‌وتحلیل پرسشنامه با از آزمونهای تی تست تک متغیره، تی تست مستقل، آزمون تک متغیره ویلکاکسون و آزمون کروسکال والیس استفاده کردند. بررسی وضعیت منطقه سه از لحاظ شاخصهای پژوهش، عدم مناسب بودن منطقه سه برای کودکان را نشان میدهد. همچنین نتایج نشان داد که بین نظرهای زنان و مردان تنها در شاخص محیط متفاوت معنی‌داری وجود دارد. که زنان نسبت به مردان منطقه سه را از لحاظ شاخص محیطی تا حدودی نامناسب‌تر برای کودکان ارزیابی کردند.
پیران هریس و عبدالله زاده طرف (1400)، در پژوهشی در محله رشدیه تبریز به تدوین اصول طراحی محله‌ای دوستدار کودک با رویکرد تقویت حس اجتماعی کودکان پرداختند. آنها جهت تدوین اصول موردنظر از روش کیفی و اتخاذ پارادایم واقعیت‌گرایی و تأکید بر ابعاد عینی محیط استفاده کردند. نتایج پژوهش نشان داد که جهت ایجاد یک محله دوستدار کودک جهت افزایش حس اجتماعی بایستی تمام ابعاد طراحی شهری به نوعی در فرایند طراحی موردتوجه قرار گیرد.
گوکمن و تاشچی (2016) در پژوهشی با عنوان، دید و نظر کودکان در مورد شهر دوستدار کودک: نمونه موردی شهر ازمیر، نشان دادند که فهم و تقاضای کودکان از یک شهر دوستدار کودک، مشابه و هم جهت با کودکان سرتاسر جهان است. همچنین با تحلیلی بر نظرات آنها به عواملی بدین شرح دست یافتهاند: زمینهای بازی وسیع و باز در نزدیک مساکن، وجود مکان و موقعیتهایی جهت بیان نظرات و خواستهها، محیط مناسب برای بازی و حرکت که به‌دوراز خطرات ترافیکی است، مکانهای تمیز و آرامشبخش دارای تنوع رنگی، جذاب و دارای مسیر دوچرخه.
لی و لی (2017)، در پژوهشی اختصاص تسهیلات خدمات عمومی مانند چمن‌کاری و معابر سرسبز را به‌منظور طراحی شهر دوستدار کودک در چانگشا مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند. آنها در این پژوهش از پرسشنامهها و مصاحبه برای تعیین فرمهای مورد علاقه کودکان و مکانهای بازی استفاده کردند و با توجه به ارزیابی انجام شده، مجموعه از روشهای جدید برای جابهجایی چمنهای شهری و ایجاد معابر سرسبز استفاده شد، به‌طور مثال برای ارزیابی طرح تخصیص و عدالت در ایجاد مکانهای دوستدار کودک، مناطقی با ظرفیتهای مختلف ازلحاظ تراکم جمعیتی و مسکونی لحاظ شده درنهایت برخی از مکانهای جدید که باید بر اساس برنامههای موجود برای تخصیص منابع عمومی موجود تنظیم شوند، مشخص شدند و برخی از توصیهها در رابطه با اولویتهای منابع عمومی نیز ارائه شد.
پروماسوری و همکاران (2019)، در پژوهشی الگوی سیاسی فضاهای عمومی در ایجاد شهر دوستدار کودک در جاکارتا را موردبررسی قراردادند و عملکرد طراحی فضاهای عمومی موردمطالعه قراردادند. نتایج نشان داد مه رویکرد مشارکتی از پایین به بالا منجر به استفاده و تعامل عمومی میشود.
روش تحقیق
تحقیق حاضر از لحاظ روش، جزء تحقیقات توصیفی – تحلیلی و از لحاظ ماهیت، تحقیق کاربردی میباشد. جهت تعیین شاخصهای شهر دوستدار کودک، تعداد سی نمونه از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شاخصهای شهر دوستدار کودک تدوین شده است. جامعه آماری این پژوهش را سرپرستان خانوار در شهر تبریز تشکیل میدهد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 384 نفر در سطح خطای 5 درصد برآورد گردید. نمونه‌گیری پرسشنامه شهروندان، برحسب توزیع جغرافیای جمعیت در منطقه دهگانه و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقهبندی شده، انجام شده است که بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در سال 1395، در جدول 1 آورده شده است.
جدول 1. جمعیت و مقدار حجم نمونه مناطق دهگانه تبریز
منطقه | جمعیت | درصد (جمعیت) | تعداد نمونه |
|---|---|---|---|
منطقه 1 | 212206 | 2/14 | 55 |
منطقه2 تبریز | 169047 | 3/11 | 43 |
منطقه 3 | 243400 | 3/16 | 63 |
منطقه 4 | 316126 | 1/21 | 81 |
منطقه 5 | 92274 | 2/6 | 24 |
منطقه 6 | 94897 | 3/6 | 24 |
منطقه 7 | 143460 | 6/9 | 37 |
منطقه 8 | 28700 | 9/1 | 7 |
منطقه 9 | 324 | 0 | 0 |
منطقه 10 | 194564 | 13 | 50 |
جمع | 1494998 | 100 | 384 |
برگرفته از: مطالعات اسنادی نگارندگان، 1402
در ارزیابی روایی (اعتبار) پرسشنامهها از روایی صوری استفاده شده است. بدین منظور پرسشنامهها در اختیار متخصصین قرار گرفت و روایی آن مورد تایید قرار گرفت. در اين پژوهش براي سنجش پايايي، از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شده است. ابتدا 30 پرسشنامه مورد پیش‌آزمون قرارگرفته و سپس پايايي درونی این گویه‌ها از طریق آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت. برای آزمایش مقدار آلفا و در نتیجه افزایش روایی مقیاس باید همه گویههایی که دارای روایی ضعیف هستند را حذف کرد و این عمل را تا آنجا ادامه داد تا آلفا کل طیف به حداقل مورد قبول برسد.
معرفی محدوده مورد مطالعه
تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر بزرگ‌ترین شهر شمال غرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته میشود. وسعت محدوده شهر تبریز 25 هزار هکتار میباشد و جمعیت آن معادل دو میلیون نفر است (مرکز آمار ایران، 1395).
شکل 1. نقشه محدوده مورد مطالعه
برگرفته از: ترسیم نگارندگان، 1402
تراکم ناخالص جمعیت شهر تبریز 72 نفر در هکتار بود در حالیکه این مقدار در سال 1385 این رقم 54 نفر در هکتار بوده است. در مناطق پرتراکم مانند منطقه 5 این عدد به 160 نفر در هکتار نیز میرسد. بررسی تراکم خالص جمعیتی در مناطق شهر تبریز بیانگر تراکم بیشتر منطقه 10 (450 نفر در هکتار) نسبت به سایر مناطق است این در حالی است که کمترین تراکم خالص جمعیتی در منطقه 9 بوده که معادل 143 نفر در هکتار است.
یافتهها
بررسي توصیفی اولیه نتایج پرسشنامه
در این پژوهش، ابتدا سؤالات شهر دوستدار کودک در سطح مناطق دهگانه تبریز به صورت یک جا در نظر گرفته شده و در حد امکان سعی گردیده تا تمام زوایایی شهر دوستدار کودک را در برگیرد. ضمن آنکه شاخصهای شهر دوستدار کودک نیز به طور جداگانه آورده شده است. در این بخش به بررسی نتایج اولیه پاسخهای جمعآوری شده به وسیله پرسشنامه جهت بررسی و ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه کلانشهر تبریز پرداخته شده است.
جدول 2. اطلاعات توصیفی نتایج اولیه پرسشنامه مناطق دهگانه تبریز
سؤالات | شاخصهای آماری | خيلي کم(1) | کم (2) | متوسط (3) | زیاد(4) | خيلي زیاد (5) | میانگین | انحراف معیار |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1ـ میزان کافی امکانات فضای بازی در محل زندگی شما که باعث جذب کودکان میشود را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 53 | 84 | 235 | 12 | 0 | 53/2 | 76 |
درصد | 8/13 | 9/21 | 2/61 | 1/3 | 0 | |||
2ـ وضعیت مبلمان شهری موجود در فضایی بازی کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 30 | 111 | 231 | 12 | 0 | 58/2 | 68 |
درصد | 8/7 | 9/28 | 2/6 | 1/3 | 0 | |||
3ـ وضعیت کف‌پوش فضاهای بازی کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 53 | 79 | 224 | 28 | 0 | 59/2 | 81 |
درصد | 8/13 | 6/2 | 3/58 | 3/7 | 0 | |||
4ـ فضاهای مخصوص کودکان معلول جهت حضور آنها در فضاهای شهری بخصوص پارکها را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 142 | 64 | 162 | 16 | 0 | 13/2 | 97 |
درصد | 37 | 7/16 | 2/42 | 2/4 | 0 | |||
5ـ وجود سرزندگی و نشاط در فضاهای شهری برای کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 0 | 121 | 263 | 0 | 0 | 68/2 | 46 |
درصد | 0 | 5/31 | 5/68 | 0 | 0 | |||
6ـ وضعیت بهداشت محیط و نظافت فضاهای شهری را برای حضور کودکان چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 15 | 100 | 95 | 159 | 15 | 1/3 | 92 |
درصد | 9/3 | 26 | 7/24 | 4/41 | 9/3 | |||
7ـ وضعیت عدم وجود آلودگی هوا در فضاهای شهری را برای حضور کودکان چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 15 | 96 | 251 | 22 | 0 | 72/2 | 62 |
درصد | 9/3 | 25 | 4/65 | 7/5 | 0 | |||
8ـ وضعیت وجود مسیر دوچرخه‌سواری برای کودکان را در فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 114 | 200 | 43 | 12 | 15 | 81/1 | 72 |
درصد | 7/29 | 1/52 | 2/11 | 1/3 | 9/3 | |||
9ـ وضعیت حملونقل بخصوص برای کودکان معلول را در فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 142 | 208 | 34 | 0 | 0 | 71/1 | 61 |
درصد | 37 | 2/54 | 9/8 | 0 | 0 | |||
10ـ وضعیت وجود مسیرهای پیاده که موجب حضور پذیری کودکان و افزایش رضایتمندی آنها شود را گونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 84 | 45 | 210 | 33 | 12 | 47/2 | 86 |
درصد | 9/21 | 7/11 | 7/54 | 6/8 | 1/3 | |||
11ـ. وضعیت کیفیت آسفالت خیابان و کوچه‌های محله برای تردد راحت کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 62 | 102 | 64 | 158 | 0 | 81/2 | 13/1 |
درصد | 1/16 | 6/26 | 7/16 | 6/4 | 0 | |||
12ـ وضعیت خط‌کشی عابر پیاده در محله برای عبور و مرور کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 28 | 68 | 83 | 190 | 15 | 21/3 | 98 |
درصد | 3/7 | 7/17 | 6/21 | 5/49 | 9/3 | |||
13- وضعیت دسترسی کودکان به خدمات آموزشی)مدرسه و کلاسهای فرهنگی و فوق‌العاده( را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 16 | 121 | 247 | 0 | 0 | 60/2 | 56 |
درصد | 2/4 | 5/31 | 3/64 | 0 | 0 | |||
14ـ وضعیت دسترسی کودکان به فضاهای سبز، بازی، شهربازی را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 12 | 44 | 451 | 177 | 0 | 28/3 | 87 |
درصد | 1/3 | 5/11 | 3/39 | 1/46 | 0 | |||
15ـ وضعیت دسترسی به خدمات بهداشتی )درمانگاه و مرکز بهداشت( را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 0 | 136 | 80 | 157 | 11 | 8/3 | 88 |
درصد | 0 | 4/35 | 8/2 | 41 | 9/2 | |||
16- وضعیت دسترسی کودکان به فعالیتهای ورزشی را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 0 | 47 | 101 | 236 | 0 | 49/3 | 70 |
درصد | 0 | 2/12 | 3/26 | 5/61 | 0 | |||
17ـ دسترسی کودکان به فضاهای شادی و ارتباط با دوستان به منظور مشارکت کودکان با یکدیگر در انجام بازی‌های گروهی را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 0 | 100 | 272 | 12 | 0 | 77/2 | 48 |
درصد | 0 | 26 | 8/7 | 1/3 | 0 | |||
18- وضعیت وجود فضاهای قابل دید و امن را برای حضور کودکان چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 38 | 89 | 220 | 22 | 15 | 60/2 | 71 |
درصد | 9/9 | 2/23 | 3/57 | 7./5 | 9/3 | |||
19- وضعیت حضور نیروی انتظامی در محله برای افزایش احساس امنیت کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 16 | 121 | 247 | 0 | 0 | 60/2 | 56 |
درصد | 2/4 | 5/31 | 3/64 | 0 | 0 | |||
20- وضعیت ایمن بودن پیادهروها که موجب کاهش خطرات اجتناب‌ناپذیر برای کودکان شود را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 50 | 47 | 257 | 30 | 0 | 69/2 | 79 |
درصد | 13 | 2812 | 9/66 | 8/7 | 0 | |||
21- وضعیت سطوح محافظ در برابر باد و باران برای بازی کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 46 | 43 | 259 | 0 | 0 | 46/2 | 68 |
درصد | 12 | 2/11 | 8/76 | 0 | 0 | |||
22- وضعیت روشنایی و نورپردازی‌های موجود در فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 62 | 152 | 170 | 0 | 0 | 28/2 | 72 |
درصد | 1/16 | 6/39 | 3/44 | 0 | 0 | |||
23- وضعیت تشویق گرامی داشت وقایع فرهنگی، برگزاری جشن‌ها و نمایشگاه برای کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 75 | 61 | 69 | 133 | 46 | 91/2 | 18/1 |
درصد | 5/19 | 9/15 | 18 | 6/34 | 12 | |||
24- وضعیت تقویت کردن مکانهای تاریخی، فرهنگی و میراث فرهنگی شهرها به منظور جذب کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 38 | 114 | 195 | 22 | 15 | 54/2 | 72 |
درصد | 9/9 | 7/29 | 9/5 | 7/5 | 9/3 | |||
25 وضعیت سرمایه‌گذاری در شناساندن مشاهیر و تاریخچه شهر به کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 45 | 138 | 186 | 15 | 0 | 44/2 | 74 |
درصد | 7/11 | 9/35 | 4/48 | 9/3 | 0 | |||
26- برگزاری جشن‌های ملی، محلی،کشوری، مذهبی، تاریخی باعث ایجاد حس نشاط و خرسندی کودکان شود را چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 142 | 215 | 27 | 0 | 0 | 70/1 | 59 |
درصد | 37 | 56 | 7 | 0 | 0 | |||
27- مدیریت شهری در زمینه بیان عقیده‌های کودکان در تصمیمگیریهای مربوط به مناسب‌سازی، بسترهای لازم را فراهم نموده است؟ | فراواني | 46 | 171 | 12 | 140 | 15 | 71/2 | 76 |
درصد | 12 | 5/44 | 1/3 | 5/36 | 9/3 | |||
28- مشارکت و ارزش‌دهی به کودکان را در ساخت فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 111 | 246 | 27 | 0 | 0 | 78/1 | 55 |
درصد | 9/28 | 1/64 | 7 | 0 | 0 | |||
29- به‌طور کلی تأمین نیازهای کودکان در ساخت فضای شهری را توسط مدیران چگونه ارزیابی میکنید؟ | فراواني | 81 | 133 | 170 | 0 | 0 | 23/2 | 77 |
درصد | 1/21 | 6/34 | 3/44 | 0 | 0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
[1] Children’s Rights and Habitat
[2] United Nations Conference On Human Settlements
[3] .Habitat
تحلیل کالبدی و محیطی
با توجه به جدول قبلی (1) از میان سؤالات مربوط به بخش کالبدی ـ محیطی در مناطق دهگانه تبریز سؤال « وضعیت بهداشت محیط و نظافت فضاهای شهری را برای حضور کودکان چگونه ارزیابی میکنید؟» بالاترین میانگین (11/3) و سؤال « فضاهای مخصوص کودکان معلول جهت حضور آنها در فضاهای شهری بخصوص پارکها را چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (13/2) را در میان سؤالات بخش کالبدی ـ محیطی در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است. جدول شماره 2 میانگین کل مولفههای مربوط به بخش کالبدی ـ محیطی در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش کالبدی ـ محیطی 6/2 به دست آمده است.
جدول 2. میانگین و انحراف معیار سؤالات شاخصهای کالبدی و محیطی مناطق دهگانه تبریز
شاخص | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 | S6 | S7 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 53/2 | 58/2 | 59/2 | 13/2 | 68/2 | 11/3 | 6/2 | |
انحراف از معیار | 76/0 | 68/0 | 81/0 | 97/0 | 46/0 | 92/0 | 62/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 3. میانگین کل سؤالات کالبدی ـ محیطی مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
62/2 | میانگین |
26/0 | انحراف از میانگین |
42/2 | میانه |
52/0 | انحراف از معیار |
272/0 | واریانس |
تحلیل حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه
از میان مولفههای مربوط به بخش حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه در مناطق دهگانه تبریز سؤال «وضعیت خط‌کشی عابر پیاده در محله برای عبور و مرور کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟» بالاترین میانگین (21/3) و سؤال «وضعیت حملونقل بخصوص برای کودکان معلول را در فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (71/1) را در میان سؤالات بخش حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است.
جدول 4. میانگین و انحراف معیار سؤالات حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه مناطق دهگانه تبریز
شاخص | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 87/1 | 71/1 | 47/2 | 81/2 | 21/3 | |
انحراف از معیار | 72/0 | 61/0 | 86/0 | 13/1 | 98/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول شماره 5 میانگین کل سؤالات مربوط به بخش حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه 42/2 به دست آمده است.
جدول 5. میانگین کل سؤالات حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
42/2 | میانگین |
35/0 | انحراف از میانگین |
6/2 | میانه |
69/0 | انحراف از معیار |
481/0 | واریانس |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
تحلیل دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع
با توجه به جدول 6، از میان سؤالات مربوط به بخش دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع در مناطق دهگانه تبریز سؤال « وضعیت دسترسی کودکان به فعالیتهای ورزشی را چگونه ارزیابی میکنید؟» بالاترین میانگین (49/3) و سؤال «وضعیت دسترسی کودکان به خدمات آموزشی(مدرسه و کلاسهای فرهنگی و فوق‌العاده) را چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (60/2) را در میان سؤالات بخش دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است.
جدول 6. میانگین و انحراف معیار سؤالات دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع مناطق دهگانه تبریز
شاخص | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 60/2 | 28/3 | 08/3 | 49/3 | 77/2 | |
انحراف از معیار | 56/0 | 78/0 | 88/0 | 70/0 | 48/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول شماره 7 میانگین کل سؤالات مربوط به بخش دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع 05/3 به دست آمده است.
جدول 7. میانگین کل سؤالات دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
05/3 | میانگین |
26/0 | انحراف از میانگین |
3 | میانه |
52/0 | انحراف از معیار |
280/0 | واریانس |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
تحلیل ایمنی و امنیت
با توجه به جدول 8، از میان سؤالات مربوط به بخش ایمنی و امنیت در مناطق دهگانه تبریز سؤال «وضعیت ایمن بودن پیادهروها که موجب کاهش خطرات اجتناب‌ناپذیر برای کودکان شود را چگونه ارزیابی میکنید؟» بالاترین میانگین (69/2) و سؤال « وضعیت روشنایی و نورپردازی‌های موجود در فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (28/2) را در میان سؤالات بخش ایمنی و امنیت در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است.
جدول 8، میانگین و انحراف معیارکل سؤالات ایمنی و امنیت مناطق دهگانه تبریز
شاخص | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 60/2 | 60/2 | 69/2 | 64/2 | 28/2 | |
انحراف از معیار | 71/0 | 56/0 | 79/0 | 68/0 | 72/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول شماره 9، میانگین کل سؤالات مربوط به ایمنی و امنیت در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش ایمنی و امنیت 57/2 به دست آمده است.
9. میانگین کل سؤالات ایمنی و امنیت مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
57/2 | میانگین |
30/0 | انحراف از میانگین |
8/2 | میانه |
60/0 | انحراف از معیار |
368/0 | واریانس |
تحلیل تاریخی، فرهنگی و مذهبی
با توجه به جدول 10از میان سؤالات مربوط به بخش تاریخی، فرهنگی و مذهبی در مناطق دهگانه تبریز سؤال « وضعیت تشویق گرامی داشت وقایع فرهنگی، برگزاری جشن‌ها و نمایشگاه برای کودکان را چگونه ارزیابی میکنید؟ بالاترین میانگین (91/2) و سؤال « برگزاری جشن‌های بومی و محلی، ملی، مذهبی، تاریخی باعث ایجاد حس نشاط و خرسندی کودکان شود را چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (70/1) را در میان سؤالات بخش تاریخی، فرهنگی و مذهبی در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است.
جدول 10. میانگین و انحراف معیارکل سؤالات تاریخی، فرهنگی و مذهبی
شاخص | S1 | S2 | S3 | S4 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 91/2 | 54/2 | 44/2 | 70/1 | |
انحراف از معیار | 18/1 | 74/0 | 74/0 | 59/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول شماره 11، میانگین کل سؤالات مربوط به تاریخی، فرهنگی و مذهبی در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش تاریخی، فرهنگی و مذهبی 4/2 به دست آمده است.
جدول11. میانگین کل سؤالات تاریخی، فرهنگی و مذهبی مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
4/2 | میانگین |
34/0 | انحراف از میانگین |
25/2 | میانه |
67/0 | انحراف از معیار |
462/0 | واریانس |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
تحلیل مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده
با توجه به جدول 12، از میان سؤالات مربوط به بخش مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده در مناطق دهگانه تبریز سؤال « مدیریت شهری در زمینه بیان عقیده‌های کودکان در تصمیمگیریهای مربوط به مناسب‌سازی، بسترهای لازم را فراهم نموده است» بالاترین میانگین (71/2) و سؤال «مشارکت و ارزش‌دهی به کودکان را در ساخت فضاهای شهری چگونه ارزیابی میکنید؟» پایینترین میانگین (78/1) را در میان سؤالات بخش مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده در مناطق دهگانه تبریز را کسب کرده است.
جدول 12. میانگین و انحراف معیار کل سؤالات مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده مناطق دهگانه تبریز
شاخص | S1 | S2 | S3 | |
تعداد | معتبر | 384 | 384 | 384 |
غایب | 0 | 0 | 0 | |
میانگین | 71/2 | 78/1 | 23/2 | |
انحراف از معیار | 76/0 | 55/0 | 77/0 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول شماره 13. میانگین کل سؤالات مربوط به مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده در مناطق دهگانه تبریز (شهروندان) را نشان میدهد با توجه به جدول، میانگین کل سؤالات بخش مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده 24/2 به دست آمده است.
جدول 13. میانگین کل سؤالات مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده مناطق دهگانه تبریز
384 | تعداد |
24/2 | میانگین |
31/0 | انحراف از میانگین |
2 | میانه |
62/0 | انحراف از معیار |
386/0 | واریانس |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص کالبدی و محیطی
بر اساس محاسبات انجام شده با آزمون تی تک نمونهای میانگین مؤلفه کالبدی ـ محیطی در شهر تبریز عدد (3) به عنوان حد متوسط در نظر گرفته شده و میانگین به دست آمده از آزمون (62/2)، اختلاف معنی‌داری (.../.) وجود دارد بنابراین با توجه به میانگین به دست آمده (62/2) نتیجه میگیریم که این مؤلفه در مناطق دهگانه تبریز ضعیف است.
جدول 14. آزمون One-Sample Test برای شاخص کالبدی ـ محیطی
One-Sample Statistics | ||||
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
کالبدی ـ محیطی | 384 | 62/2 | 521/0 | 026/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 15. آزمون T تک نمونهای شاخص کالبدی ـ محیطی
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان%95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
کالبدی ـ محیطی | 07/14- | 383 | 000/0 | 62/2 | 57/2 | 67/2 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات کالبدی ـ محیطی، عدد 62/2 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383 DF= و 07/14-T = میباشد و P-value برابر با 000/0 است. بنابراین مناطق دهگانه(شهروندان) با میانگین 62/2 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، پایینتر است.
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه
بر اساس محاسبات انجام شده با آزمون تی تک نمونهای (شهروندان) میانگین مؤلفه حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه در مناطق دهگانه شهر تبریز و میانگین به دست آمده از آزمون (42/2)، اختلاف معنی‌داری (000/0) وجود دارد بنابراین با توجه به میانگین به دست آمده (42/2) نتیجه میگیریم که این مؤلفه در مناطق دهگانه تبریز ضعیف است.
جدول 16. آزمون One-Sample Test برای شاخص حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه
One-Sample Statistics | ||||
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
حمل و نقل و تحرک مستقل و آزادانه | 384 | 42/2 | 693/0 | 035/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 17. آزمون T تک نمونهای برای شاخص حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان%95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
حمل و نقل و تحرک مستقل و آزادانه | 376/16- | 383 | 000/0 | 42/2 | 35/2 | 48/2 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه، عدد 42/2 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383 DF= و 376/16-T = میباشد و P-value برابر آن برابر با 000/0 است. بنابراین شهروندان با میانگین 42/2 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، پایینتر است.
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع
طبق ارزیابی انجام شده در این پژوهش بر اساس آزمون تی تک نمونهای میانگین کلی نظریات به دست آمده از مؤلفه دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع در مناطق دهگانه تبریز، 05/3 میباشد که این میزان از حد متوسط (3) بیشتر میباشد همچنین با توجه به جداول اختلافات معناداری (000/0) وجود دارد، نتیجه میگیریم که مؤلفه دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع در مناطق دهگانه تبریز بالاتر از متوسط ارزیابی میشود.
جدول 18. آزمون One-Sample Test برای شاخص دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع
|
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
شاخص دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع |
| 384 | 05/3 | 528/0 | 026/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول19. آزمون تی تک نمونهای برای شاخص دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان%95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
شاخص دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع | 981/0 | 383 | 000/0 | 05/3 | 92/2 | 02/3 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع، عدد 05/3 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383 DF= و 981/T = میباشد و P-value برابر آن برابر با 000/0 است. بنابراین شهروندان با میانگین 05/3 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، بالاتر است.
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص ایمنی و امنیت
بر اساس محاسبات انجام شده با آزمون تی تک نمونهای (شهروندان) میانگین مؤلفه ایمنی و امنیت در مناطق دهگانه تبریز و میانگین به دست آمده از آزمون (57/2)، اختلاف معنی‌داری (000/0) وجود دارد بنابراین با توجه به میانگین به دست آمده (57/2) نتیجه میگیریم که این مؤلفه در مناطق دهگانه تبریز ضعیف است.
جدول 20. آزمون One-Sample Test برای شاخص ایمنی و امنیت
One-Sample Statistics | ||||
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
ایمنی و امنیت | 384 | 57/2 | 679/0 | 034/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 21. آزمون تی تک نمونهای برای شاخص ایمنی و امنیت
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان %95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
ایمنی و امنیت | 12- | 383 | 000/0 | 57/2 | 56/2 | 68/2 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات ایمنی و امنیت، عدد 57/2 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383= DF و 12-=T میباشد و P-value برابر آن برابر با 000/0 است. بنابراین شهروندان با میانگین 2.57 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، پایینتر است.
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص تاریخی، فرهنگی و مذهبی
طبق ارزیابی انجام شده در این پژوهش بر اساس آزمون تی تک نمونهای میانگین کلی نظریات به دست آمده از مؤلفه تاریخی، فرهنگی و مذهبی در مناطق دهگانه تبریز، 40/2 میباشد که این میزان از حد متوسط (3) کمتر میباشد همچنین با توجه به جداول اختلافات معناداری (000/.) وجود دارد، نتیجه میگیریم که مؤلفه تاریخی، فرهنگی و مذهبی در مناطق دهگانه تبریز ضعیف ارزیابی میشود.
جدول 22. آزمون One-Sample Test برای شاخص تاریخی، فرهنگی و مذهبی
One-Sample Statistics | ||||
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
تاریخی، فرهنگی و مذهبی | 384 | 40/2 | 679/0 | 034/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 23. آزمون تی تک نمونهای برای شاخص تاریخی، فرهنگی و مذهبی
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان%95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
تاریخی، فرهنگی و مذهبی | 68/18- | 383 | 000/0 | 40/2 | 28/2 | 42/2 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات تاریخی، فرهنگی و مذهبی، عدد 2.40 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383 DF= و 68/18-T = میباشد و P-value برابر آن برابر با 000/. است. بنابراین شهروندان با میانگین 40/2 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، پایینتر است.
آزمون تی تک نمونهای بر روی شاخص مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده
بر اساس محاسبات انجام شده، با آزمون تی تک نمونهای میانگین مؤلفه مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده در مناطق دهگانه تبریز عدد (3) به عنوان حد متوسط در نظر گرفته شده و میانگین به دست آمده از آزمون (24/2)، اختلاف معنی‌داری (000/.) وجود دارد بنابراین با توجه به میانگین به دست آمده (24/2) نتیجه میگیریم که این مؤلفه در مناطق دهگانه تبریز ضعیف است.
جدول 24. آزمون One-Sample Test برای شاخص مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده
One-Sample Statistics | ||||
| تعداد | میانگین | انحراف از معیار | انحراف از میانگین |
مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده | 384 | 24/2 | 621/0 | 031/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
جدول 25. آزمون تی تک نمونهای برای شاخص مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده
One-Sample Test | ||||||
| مقدار آزمون = 3 | |||||
Tآماره | درجه آزادی | سطح اطمینان | تفاوت میانگین با عدد ثابت شما | فاصله اطمینان%95 | ||
بیشترین | کمترین | |||||
مشارکت موثر با ابراز وجود و بیان عقیده | 39/28- | 383 | 000/0 | 24/2 | 03/2 | 16/2 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به جدول به دست آمده میانگین سؤالات مشارکت موثر با ابراز وجود و بیان عقیده، عدد 24/2 را نشان میدهد که مقدار آماره و درجه آزادی این آزمون برابر با 383 DF= و 39/28-T = میباشد و P-value برابر آن برابر با 000/0 است. بنابراین شهروندان با میانگین 24/2 از سطح متوسط در طیف لیکرت (عدد3)، پایینتر است.
رتبهبندی مؤلفهها با استفاده از مدل آنتروپی شانون
برای رتبهبندی مؤلفهها 40 عدد پرسشنامه بین کارشناسان توزیع گردید، برای ارزیابی از مدل آنتروپی شانون استفاده شده که به ترتیب مؤلفههای فضای قابل دید و امن (1356985/0)، آلودگی هوا (1336648/0)، کیفیت آسفالت (0740284/0)، تقویت میراث فرهنگی (0986535/0)، ایمنی پیادهروها (0518951/0)، ارزش‌دهی به کودکان (0498653/0)، جشن‌های ملی، محلی (0495489/0)، حملونقل معلولان (0469761/0)، مسیر دوچرخه‌سواری (0398223/0)، بیان عقاید (0568425/0)، خدمات بهداشتی (0257773/0)، وضعیت روشنایی (0234145/0)، تجلیل وقایع فرهنگی (0161672/0)، سطوح محافظ (0161144/0)، خدمات آموزشی (0161144/0)، بهداشت محیط (0138061/0)، کف‌پوش فضاهای بازی (0119808/0)، فضاهای سبز، بازی (0096245/0)، سرمایه‌گذاری فرهنگی (0091725/0)، امکانات فضای بازی (0058762/0)، حضور نیروی انتظامی (0049731/0)، فضاهای ورزشی (0045148/0)، مسیرهای پیاده (0039777/0)، ساخت فضای شهری (0026598/0)، مبلمان شهری (0023154/0)، فضاهای شادی (0018590/0)، خط‌کشی عابر پیاده (0018569/0)، فضاهای مخصوص کودکان معلول (0011808/0) و سرزندگی و نشاط (0015338/0) از درجه اهمیتی بیشتری نسبت به بقیه مؤلفهها دارا میباشد.
جدول 26. رتبهبندی مؤلفهها با استفاده از مدل آنتروپی شانون
سرزندگی و نشاط | فضاهای مخصوص کودکان معلول | کف‌پوش فضاهای بازی | مبلمان شهری | امکانات فضای بازی |
|
9724621/0 | 9948728/0 | 9998746/0 | 9826614/0 | 9973131/0 | E |
0072539/0 | 0015527/0 | 0075254/0 | 0010986/0 | 0026852/0 | D |
0015338/0 | 0011808/0 | 0119808/0 | 0023154/0 | 0058762/0 | W |
مسیرهای پیاده | حملونقل معلولان | مسیر دوچرخه‌سواری | آلودگی هوا | بهداشت محیط |
|
9922902/0 | 9824739/0 | 9747993/0 | 9336045/0 | 9381721/0 | E |
0015709/0 | 0217561/0 | 0182007/0 | 0671630/0 | 0061279/0 | D |
0039777/0 | 0469761/0 | 0398223/0 | 1336648/0 | 0138061/0 | W |
خدمات بهداشتی | فضاهای سبز، بازی | خدمات آموزشی | خط‌کشی عابر پیاده | کیفیت آسفالت |
|
9747512/0 | 9936073/0 | 9923444/0 | 9913797/0 | 9594319/0 | E |
0268148/0 | 0044927/0 | 0064223/0 | 0086290/0 | 0501680/0 | D |
0257773/0 | 0096245/0 | 0161144/0 | 0018569/0 | 0740284/0 | W |
ایمنی پیادهروها | حضور نیروی انتظامی | فضای قابل دید و امن | فضاهای شادی | فضاهای ورزشی |
|
9791613/0 | 9780519/0 | 9311775/0 | 9913706/0 | 9987036/0 | E |
0238387/0 | 0019481/0 | 0624458/0 | 0012914/0 | 0021164/0 | D |
0518951/0 | 0049731/0 | 1356985/0 | 0018590/0 | 0045148/0 | W |
سرمایه‌گذاری فرهنگی | تقویت میراث فرهنگی | تجلیل وقایع فرهنگی | وضعیت روشنایی | سطوح محافظ |
|
9949748/0 | 9680516/0 | 9806264/0 | 9551797/0 | 9954777/0 | E |
0078120/0 | 0023194/ | 0038373/0 | 0102386/0 | 0075223/0 | D |
0091725/0 | 0986535/0 | 0161672/0 | 0234145/0 | 0161144/0 | W |
- | ساخت فضای شهری | ارزش‌دهی به کودکان | بیان عقاید | جشن‌های ملی، محلی |
|
- | 9689545/0 | 9922862/0 | 9619458/0 | 9984290/0 | E |
- | 0069853/0 | 0075709/0 | 0086523/0 | 0015995/0 | D |
- | 0026598/0 | 0498653/0 | 0568425/0 | 0495489/0 | W |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
در این بخش، از متغیرهایی همچون کالبدی ـ محیطی، حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه، دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع، ایمنی و امنیت، تاریخی، فرهنگی و مذهبی و مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده مورد آزمون قرار گرفت. امتیازدهی و رتبهها از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامههای مربوط به هر منطقه و با مشارکت مردم و کارشناسان تنظیم شده و در ادامه میانگینی از نظریات و نتایج کلی به دست آمده بیان گردیده است.
جدول 27. روش جمعآوری، محاسبه و تجزیه‌وتحلیل شاخصهای شهر دوستدار کودک
شاخص | میانگین | |||||||||||
منطقه1 | منطقه 2 | منطقه3 | منطقه4 | منطقه5 | منطقه6 | منطقه7 | منطقه8 | منطقه9 | منطقه10 | |||
کالبدی ـ محیطی | شهروندان | 63/2 | 72/2 | 70/2 | 72/2 | 68/2 | 63/2 | 51/2 | 65/2 | 51/2 | 74/2 | |
حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه | شهروندان | 45/2 | 54/2 | 51/2 | 54/2 | 51/2 | 42/2 | 26/2 | 53/2 | 28/2 | 22/2 | |
دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع | شهروندان | 3 | 07/3 | 04/3 | 07/3 | 03/3 | 96/2 | 88/2 | 02/3 | 88/2 | 84/2 | |
ایمنی و امنیت | شهروندان | 64/2 | 73/2 | 67/2 | 73/2 | 68/2 | 57/2 | 56/2 | 67/2 | 54/2 | 49/2 | |
تاریخی، فرهنگی و مذهبی | شهروندان | 38/2 | 47/2 | 40/2 | 47/2 | 42/2 | 29/2 | 26/2 | 43/2 | 23/2 | 18/2 | |
مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده | شهروندان | 09/2 | 19/2 | 12/2 | 19/2 | 11/2 | 03/2 | 10/2 | 13/2 | 05/2 | 97/1 | |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
در ادامه بر اساس اطلاعات مندرج در جدول 27، تحلیل کلی وضعیت شاخصهای مورد سنجش از لحاظ جمعآوری، محاسبه و تجزیه‌وتحلیل شاخصهای از نظر کودکان و خانوادهها پرداخته میشود. با توجه به جدول استخراج شده وضعیت مناطق دهگانه تبریز از نظر شهر دوستدار کودکان از نظر شهروندان، در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.
شکل2. نقشه رتبهبندی نهایی مناطق دهگانه شهر تبریز بر اساس شاخصهای شهر دوستدار کودک
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به رتبهبندی نهایی شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز میانگین شاخصهای شهر دوستدار کودک در تمام مناطق بین 5/2 تا 3 میباشد و میانگین کلی شاخصهای شهر دوستدار کودک نشان میدهد منطقه 2 با میانگین (79/2) رتبه اول، منطقه 5 با میانگین (76/2) رتبه دوم، منطقه 1 با میانگین (74/2) رتبه سوم، منطقه 3 با میانگین (73/2) رتبه چهارم، منطقه 4 با میانگین (71/2) رتبه پنجم، منطقه 7 با میانگین (69/2) رتبه ششم، منطقه 6 با میانگین (68/2) رتبه هفتم، منطقه 8 با میانگین (67/2) رتبه هشتم، منطقه 9 با میانگین (61/2) رتبه نهم و منطقه 10 با توجه به عدم سکونت(و یا حداقل سکونت) رتبه دهم را به خود اختصاص داده است.
بحث و نتیجه گیری
کودکان با توجه به نیازهای مخصوصشان، نگرش‌ها و ترجیحات متفاوتی در فضاهای شهری دارند. در یک بیان کلی میتوان اظهار داشت که یک فضای شهری باید برای همه افراد و با هر سطح درآمد و با هر محدودیت فیزیکی، صرف نظر از این که در آن نواحی ساکنند یا نه، قابل دسترس (اجتماعی ـ فیزیکی) بوده و آن فضا باید بتواند با خصیصه های موجود در خود، امکان حضور مساوی تمامی ساکنین و استفاده کننده‌گان شهری را متناسب با نیازهای اجتماعی‌شان فراهم آورد. هدف اصلی در این پژوهش ارزیابی وضعیت مناطق دهگانه تبریز بر اساس شاخصهای شهر دوستدار کودک میباشد. در این پژوهش 6 شاخص به عنوان شاخصهای شهر دوستدار کودک انتخاب شدند. در این پژوهش از نظریات شهروندان منطاق دهگانه تبریز در پاسخ به پرسشنامهها استفاده شد، که این پرسشنامه از طریق نرم‌افزار spss مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و از نظر کارشناسان جهت رتبهبندی مؤلفهها از طریق مدل آنتروپی شانون استفاده شد که مؤلفههای فضای قابل دید و امن، آلودگی هوا، کیفیت آسفالت، تقویت میراث فرهنگی، ایمنی پیادهروها، ارزش‌دهی به کودکان، جشن‌های ملی ـ محلی، حملونقل معلولان، مسیر دوچرخه‌سواری، بیان عقاید از اهمیت بیشتری نسبت به بقیه مؤلفهها دارا میباشد. میانگین نظرات شهروندان در رابطه با وضعیت شاخصهای شش‌گانه شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز به این ترتیب است که شاخص کالبدی ـ محیطی (2.62)، حملونقل و تحرک مستقل و آزادانه (2.42)، دسترسی به خدمات و فعالیتهای متنوع (3.05)، تاریخی، فرهنگی و مذهبی(2.40) و مشارکت مؤثر با ابراز وجود و بیان عقیده(2.24) با توجه به میانه نظری (3) معیارها و شاخصهای شهر دوستدار کودک در مناطق دهگانه تبریز پایینتر از حد متوسط است و به یک شهر یا مکان مطلوب کودکان نرسیده است و در نهایت با مقایسه مناطق دهگانه تبریز به یکدیگر این نتیجه حاصل شد که تفاوت معنی‌داری بین مناطق مختلف در سطح شهر وجود ندارد. با توجه به اهداف تحقیق، پیشنهادات زیر برای ارتقای شاخصهای شهر دوستدار کودک در منطقه دهگانه شهر تبریز ارائه میگردد:
- مدیران و کارشناسان مربوطه با نظرخواهی از مردم و کودکان از سلایق آنها در طراحی و برنامهریزی شهر استفاده کنند.
- طراحی پارکها و فضای سبز با اصول و ضوابط استاندارد مخصوص کودکان با تاکید بر پارکهای موضوعی
- ساماندهی مسیرهای مناسب برای عبور کودکان مخصوصاً کودکان معلول از معابر
- در نظر گرفتن مکانهای تفریح کودکان در مراکز تجاری
- تأمین نور و روشنایی کافی در تمامی مناطق شهر و بالأخص فضاهای باز کودکان
حامی مالی
بنا به اظهار نویسندة مسئول، این مقاله حامی مالی نداشته است.
سهم نویسندگان
این مقاله مستخرج از پایاننامه کارشناسی ارشد در رشته برنامهریزی شهری است. صحت، تأئید و راهنمایی در تدوین مقاله توسط نویسندة دوم صورت گرفته است.
تضاد منافع
نویسندگان اعلام میدارند که هیچ تضاد منافعی در رابطه با نویسندگی و یا انتشار این مقاله ندارند.
تقدیر و تشکر
نویسندگان، از همة افراد، به دلیل مشاوره و راهنمایی علمی و مشارکت در این مقاله تشکر و قدردانی مینمایند.
منابع
ابهری، نیکو، شمس‌الدینی، علی و عزت پناه، بختیار. (1400). ارزیابی وضعیت شاخصهای دوستدار کودک و ارتباط آن با دسترسی کوکان به کاربری‌های ضروری ( موردمطالعه: شهر جهرم)، پژوهش‌های جغرافیای برنامهریزی شهری، 9(3)، 856 ـ 835.
امان پور، سعید، مرادی مفرد، سمیرا و حسین زاده، اکبر. (1398). نقش آرام‌سازی ترافیک در برنامهریزی شهرهای دوستدار کودک و انسان‌محور(مورد مطالعه: زنجان). فصلنامه مطالعات برنامهریزی سکونتگاه‌های انسانی، 14(1)، 146ـ 129.
ایمانی، بهرام، یارمحمدی، کلثوم و یار محمدی، کبری. (1396). بررسی شهر دوستدار کودک از دیدگاه کودکان (مطالعه موردی: ناحیه 1 شهر اردبیل)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 6(21)، 22-7.
پژوهان، موسی . (1396)، شهرداری‌های دوستدار کودک زمینه‌سازی برای رسیدن به شهرهای دوستدار کودک، ماهنامه شهرداری‌ها، 19(125)، 17ـ16.
پروانه، محمد. (1396). بازطراحی فضاهای عمومی محله‌ی یوسف‌آباد(تهران) با رویکرد ایجاد محله‌ی دوستدار کودک، پایاننامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده‌ی معماری و شهرسازی گروه معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
پیران هیریس، مینا؛ عبدالله زاده طرف، اکبر(1400). تدوین اصول طراحی محله‌ی دوستدار کودک با رویکرد تقویت حس اجتماعی کودکان (نمونه موردی: محله رشدیه تبریز)، نشریه جغرافیا و برنامهریزی، 25(75)، 89- 77.
حکمت نیا، حسن؛ موسوی، میر نجف؛ رسولی، محمد؛ سعید پور، شراره (1399). آینده نگاری شهر دوستدار کودک در افق 1410 (مورد شناسی: شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای، 10(26)، 54-37.
خزایی، مصطفی؛ خزایی، سارا. ( 1398). تحلیلی بر شهر دوستدار کودک، جغرافیا و روابط انسانی، 2(2)، 232-220.
خوارزمی، امید علی، جوهری، لیلا و خوارزمی، امیرعلی. ( 1399). ارزیابی شاخصهای شهر دوستدار کودک در کلانشهر مشهد، دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، 7(1)، 210 – 191.
زنگنه، مهدی، حسینی، هادی و مرادپور، ملیحه . (1395). ارزیابی و طراحی شهر جدید گلبهار با تاکید بر معیارهای شهر دوستدار کودک، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، سمنان.
صابری، حمید، طهماسبی زاده، فرشاد و شهیر، عمار. (1396). فضاهای شهری دوستدار کودک: نگرش‌ها و شاخصها. پنجمین همایش ملی معماری، مرمت شهرسازی و محیط‌زیست پایدار، همدان.
صفوی مقدم، مریم، نوغانی دخت بهمنی، محسن و مظلوم خراسانی، محمد. (1393). بررسی شهر دوستدار کودک و احساس شادی کودکان در شهر مشهد، مجله‌ی علوم اجتماعی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، 12(1)، 165ـ143.
ضرغامی، اسماعیل و باقری، حسین. (1397). شناسایی مؤلفههای مکان دوستدار کودک در محلات مسکونی، هویت شهری، 13(37)، 116ـ105.
عبدالله زاده، علیرضا، سرورزاده، سید کوروش و محمدی، زهرا. (1397). مطالعه کارکرد امنیت در بافت‌های تاریخی با رویکرد شهر دوستدار کودک(نمونه موردی: محله بالا کفت بالا شیراز)، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 5(17)، 25ـ7.
قربانی، سحر و جلالی، امیر. (1397). بررسی شاخصهای ایمنی و امنیت در شهر دوستدار کودک نمونه‌ی موردی(محله‌ی زیتون کارمند شهر اهواز)، اولین کنفرانس سالانه‌ی پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، 1، 14ـ1.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن. (1395). مرکز آمار ایران .
References
Abdullahzadeh, Alireza; Sarvarzadeh, Seyed Korosh; Mohammadi, Zahra, (2017), study of the function of security in historical contexts with the approach of a child-friendly city (case example: Bala Kaft Bala neighborhood of Shiraz), Quarterly Journal of Urban Structure and Function Studies, Volume 5, Number 17, pp. 7-25. (in Persian)
Abhari, Niko; Shamsaldini, Ali; Ezzatpanah, Bakhtiar, (2021), evaluation of the status of child-friendly indicators and its relationship with Kokan's access to essential uses (case study: Jahorm city), urban planning geography researches, volume 9, number 3: 835-856. (in persiana)
Amanpour, S., Moradi Mofard, S., & Hosseinzadeh, A. (2018). The role of traffic calming in the planning of child-friendly and human-centered cities (case study: Zanjan). Quarterly Journal of Human Settlements Planning Studies, Islamic Azad University, Rasht Branch, 14(1), 129-146. (in persiana)
Arab Urban Development Institute. (2013). Building Child Friendly Cities in the Mena Region Resources for Implementers.
Arab Urban Development Institute. (2013). Building Child Friendly Cities in the Mena Region Resources for Implementers.
Azar, A. (2023). The role of parks in improving the social indicators - the health of citizens, emphasizing the repulsive factors of residential environments and the attractiveness of green spaces; A case study of regional parks in Tabriz, urban planning geography research, 11(1), 1-29. (in Persian)
Berg, M., & Medrich, E. (1980). Children in Four Neighborhoods: The Physical Environment and its Effect on Play and Play Patterns, Environment and Behavior, 12(3), 320-348.
Berg, M., & Medrich, E, (1980). Children in Four Neighborhoods: The Physical Environment and its Effect on Play and Play Patterns, Environment and Behavior, 12(3), 320-348.
Biddulph, M. (2012). Home Zones: A planning and design handbook, London: Policy Pres: 1-8.
Carol J. Dyson, AIA. (2011). Starting early: creating child- friendly downtowns. Lllinois statewide main street conference, 217-524.
Carol J. Dyson, AIA. (2011). Starting early: creating child- friendly downtowns. Lllinois statewide main street conference, 217-524.
Cervero, R., & Duncan, M. (2003). Walking, Bicycling, and Urban Landscapes: Evidence from the San Francisco Bay Area", University of California Transportation Center.
Cervero, R., & Duncan, M. (2003). Walking, Bicycling, and Urban Landscapes: Evidence from the San Francisco Bay Area", University of California Transportation Center.
Chan, L. Erling, E. Mizunoya, S. & Zaw, H. (2016). A city fit for children: mapping and analysis of child friendly cities initiatives, The Chinese University of Hong Kong, Centre for Rights and Justice Occasional Paper Series, 35, 1-60.
General population and housing census, (2015). Iran Statistics Center. (in Persian)
Hekmat Niya, Hassan; Mousavi, Mir Najaf; Rasouli, Mohammad; Saeed Pour, Sharareh, (2019). the future of a child-friendly city in the horizon of 1410 (case study: the city of Tabriz), Quarterly Journal of Geography and Urban-Regional Planning, year 10, number 26, 37-54. (in Persian)
Horelli, L. & Prezza, M. (2004). Child-Friendly Environments: Approaches and Lessons. Helsinki University of Technology, Center for Urban and Regional Studies
Imani, B., Yarmohammadi, K., & Yar Mohammadi, K. (2016). review of a child-friendly city from the perspective of children (case study: District 1 of Ardabil city), Quarterly Journal of Geography and Environmental Studies, 6(21) 7-22. (in persiana)
Kharazmi, O. A., Johari, L., & Khwarazmi, A. A. (2019). evaluation of child-friendly city indicators in Mashhad metropolis, bi-quarterly journal of urban social geography, 7(1), 210-191. (in Persian)
Khazaei, M., & Khazaei, S. (2018). an analysis of the child-friendly city, geography and human relations, 2(2), 220-232. (in Persian)
National Institute of Urban Affairs (2016). Indicators for Child friendly Local Development, I-Child. Retrieved from nationalgeographic.org, 6-12, Higher Ed.
Pajohan, M. (2016). Child-friendly municipalities, laying the groundwork to reach child-friendly cities, Municipalities Monthly, 19(125), 16-17. (in Persian)
Parvaneh, M. (2016). Redesigning the public spaces of Yousefabad neighborhood (Tehran) with the approach of creating a child-friendly neighborhood, master's thesis in urban design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Department of Architecture, Tabriz University of Islamic Arts. (in Persian)
Pieterse, S. (2012). "Child Friendly Cities", Delft University of Technology.
Piran Heris, M., & Abdullah Zadeh Taraf, A. (2021). Compilation of the design principles of a child-friendly neighborhood with the approach of strengthening children's social sense (case example: Rushdieh neighborhood of Tabriz), scientific and research journal of Geography and Planning, 25(75), 77-89. (in Persian)
Rakhimova, N, (2011). Child-Friendly Cities and Neighborhoods: An Evaluation Framework for Planners", Arizona State University.
Riggio, E. (2002). Child Friendly Cities. Good Governance in the Best Interests of the Child. Journal of Environment & Urbanization, 14(2), 45-58.
Saberi, H., Tahmasebizadeh, F., & Shahir, A. (2016). child-friendly urban spaces: attitudes and indicators. The 5th National Conference on Architecture, Urban Restoration and Sustainable Environment, Hamadan. (in Persian)
Sacrifice, S., & Jalali, A. (2017). investigation of safety and security indicators in a child-friendly city, a case study (Employee Zeitoun neighborhood, Ahvaz city), the first annual conference on architecture, urban planning and urban management research, volume 1, pp. 1-14.
Safavi Moghadam, M., Noghani Dokht Bahmani, M., & Mazlum Khorasani, M. (2013). Investigation of the child-friendly city and children's sense of happiness in the city of Mashhad, Journal of Social Sciences of the Faculty of Literature and Human Sciences, 12(1), 143-165. (in Persian)
Sawsan, S. M. (2017). Integrating Youth in City Planning: Developing a Participatory Tool toward a Child-Friendly Vision of Eastern Wastani-Saida. Alexandria Engineering Journal, 1, 1-13.
Stoneham, A., & Aitken, J. (2011). Statement of Recognition of Penrith City’s Aboriginal and Torres Strait Islander Cultural Heritage. Australia: Penrith City Council.
Stoneham, A., & Aitken, J. (2011). Statement of Recognition of Penrith City’s Aboriginal and Torres Strait Islander Cultural Heritage. Australia: Penrith City Council.
UNICEF., Child Watch (2011). The Child Friendly Community Assessment Tools. A Facilitator’s Guide to the Local Assessment of Children’s Rights.
UNICEF., Child Watch. (2011). The Child Friendly Community Assessment Tools. A Facilitator’s Guide to the Local Assessment of Children’s Rights.
Wessells, M. & Kostelny, K. (2013). Child Friendly Spaces: Toward a Grounded, CommunityBased Approach for Strengthening Child Protection Practice in Humanitarian Crises, Child Abuse and Neglect, 37, 29-40.
Zanganeh, M., Hosseini, H., Moradpour, M. (2016). evaluation and design of the new city of Golbahar with emphasis on the criteria of a child-friendly city, master's thesis, Hakim Sabzevari University. (in Persian)
Zarghami, E., & Bagheri, H. (2017). Identifying the components of child-friendly places in residential areas, Urban Identity, 13(37), 105-116. (in Persian)
