ساخت سیاسی فضایی مجموعه کشورهای فارسی زبان به عنوان یک منطقه، بر پایه اشتراکات فرهنگی و هویتی
الموضوعات :
جواد حشمتی
1
( جغرافیای سیاسی، جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: فرهنگ, ایران, تاجیکستان, افغانستان, سازه انگاری,
ملخص المقالة :
تغییر شرایط و مطرح شدن مولفه های جدید و تاثیر گذار در عرصه سیاست بین الملل حاکی از اهمیت مقوله فرهنگ در پیشبرد هر چه بهتر منافع، اهداف ملی و بهبود روابط کشورهاست. بطوری که امروزه از فرهنگ به عنوان قدرت نرم یاد می شود که زمینه نفوذ و تاثیرگذاری دولت ها را به همراه دارد. تعاملات فرهنگی با ایجاد بسترهایی مبتنی بر هویت و ارزش های مشترک فرهنگی از قابلیت تاثیرگذاری بسیاری بر روند همگرایی در عرصه های منطقه ای و بین المللی برخورداند. آسیای مرکزی و جنوبی(که تاجیکستان و افغانستان را در دل خود دارد) از دیرباز بخشی از قلمرو تمدنی و فرهنگی ایران بوده، بطوری که بسیار فراتر از جغرافیای سیاسی فعلی ایران بوده است. این پژوهش براساس ماهیت و روش توصیفی ـ تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز به شیوه کتابخانه ای و براساس مراجعه به منابع معتبر کتب، مقالات و گزارشات مستند گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده اشتراکات فرهنگی و هویتی بسیاری از جمله زبان فارسی، موسیقی، آداب و رسوم کهن و مشترک، بین ایران و کشورهای فوق الذکر می باشد که می تواند بسترهای لازم برای ایران در عرصه تعاملات منطقه ای و ساخت یک منطقه جدید در این حوزه جغرافیایی فراهم آورد.
1- افضلی، رسول ، متقی، افشین(1390)، بررسی و تبیین ژئوپلیتیکی اسلام گرایی اعتدالی در سیاست خارجی ترکیه از سال 1995 تا 2011 با رویکرد سازه انگاری ، فصلنامۀ روابط خارجی ، دوره 3، شمارۀ 4(پیاپی 12)، صص 202- 175
2- انوشه، ابراهیم(1393)، نقش فرهنگ در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه آسیای مرکزی ( با تاکید بر افغانستان و تاجیکستان)، مجموعه مقالات هفتمین همایش مجازی بین المللی تحولات جدید ایران و جهان، صص 25- 17
3- بوزان،بری؛ ویور،الی ،(1388) مناطق و قدرت ها ، ترجمه: رحمان قهرمان پور ، پژوهشکده مطالعات راهبردی،چاپ اول
4- چهرقانی، رضا(1395)، تحلیل جلوه های مقاومت در ادبیات عامیانه کشورهای فارسی زبان، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 43، صص 188- 161
5- حاجیان، خدیجه(1394)، بررسی ظرفیت های زبان و ادبیات فارسی در ترویج ارزش های انقلاب اسلامی در تاجیکستان و افغانستان، مطالعات فرهنگ – ارتباطات، دوره 16، شماره 31، صص 38- 7
6- خدایار، ابراهیم(1391)، حوزه فرهنگی – تمدنی ایران در آسیای مرکزی، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 14، شماره 2، صص 48 – 27
7- دهقانی فیروزآبادی، جلال و جدیدی، علی(1389)، نظریه سازه انگاری و سازمانهای بین المللی، دو فصلنامۀ پژوهش سیاست، دوره 12 ، شمارۀ 28، صص 112- 87
8- سکوت، محمد رضا(1372)، مواضع سیاسی متقابل ایران و تاجیکستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق
9- سلیمی، حسین (1388)، آسیای جنوب غربی به عنوان یک منطقه؟ تحلیل قابلیت اطلاق منطقه به آسیای جنوب غربی، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره 5، شماره 2، صص 137-116
10- سیمبر، رضا ، قاسمه، مهری(1389)، سیاست منطقه ای دریای خزر از دیدگاه سازه انگاری با تأکید بر رژیم حقوقی دریای خزر، فصلنامۀ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ، شمارۀ 72، صص 100- 69
11- شفیع، نوذر ، رضایی، فاطمه(1391)، نقد و ارزیابی نظریه سازه انگاری، فصلنامه پژوهشهای سیاسی، دوره 1، شمارۀ 4، صص 85- 63
12- قاسمی، فرهاد(1390)، نظریه های روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای، تهران، میزان
13- لیک، دیوید.ای و مورگان، پاتریک.ام (1392)، نظم های منطقه ای؛ امنیت سازی در جهانی نوین، ترجمه سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
14- ماه پیشانیان، مهسا(1390)، منطقه گرایی در خاورمیانه؛ تحلیلی از منظر تئوریهای سازه انگاری و انتخاب عقلانی، فصلنامۀ مطالعات خاورمیانه، دوره 18 ، شمارۀ 64، صص 66- 39
15- مجتهدزاده، پیروز(1392)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، چاپ ششم، تهران، انتشارات سمت
16- مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت
17- معینی علمداری، جهانگیر ، راسخی، عبدالله (1389)، روش شناسی سازه انگاری در حوزه روابط بین الملل، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شمارۀ چهارم، صص 214- 183
18- مقصودی، مجتبی، عرب، منیره(1390)، شاهنامه عرصه تعامل فرهنگی- هویتی ایران با کشورهاي فارسی زبان، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال چهارم شماره 14، صص 92-73
19- وهاب پور، پیمان(1384)، نقش آفرینی اتحادیۀ اروپا از دیدگاه سازه انگاری، دو فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، شمارۀ 14، صص 148- 125
20- هادیان، ناصر(1382)، سازه انگاری: از روابط بین الملل تا سیاست خارجی، فصلنامۀ سیاست خارجی، دوره 17، شمارۀ 68، صص 949 – 915
21- http://www.irna.ir/fa/News/81983832
