علل عدم پذیرش« شهادت زنان» در مسائل کیفری از منظر فقه و حقوق
الموضوعات :کبرا جباری کیش 1 , فریبا پهلوانی 2 , زهره نیک فرجام 3
1 - Department of Veterinary Parasitology, Babol- Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
2 - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهری ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهری ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: شهادت, زن, مرد, حقوق جزایی, حقوق مدنی.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی علل فقهی و حقوقی عدم پذیرشِ «شهادت زنان» در مسائل کیفری انجام گرفته است. این تحقیق، با استفاده از روش کتابخانه¬ای صورت پذیرفته، مضاف بر اینکه تفحص و مطالعۀ نویسندۀ مقاله از نوع تحقیقات نظری و تئوری است و بر آن است تا چالش-های فقهی و حقوقی را در راستای عدم پذیرش شهادت زنان در امور جزایی مورد توجه قرار ¬دهد. بحث شهادت زنان در امور کیفری در سال‌های اخیر به عنوان یکی از شبهات، خصوصاً برای حامیان حقوق زنان به عنوان یکی از چالش‌ها و ابهام¬ها مطرح است. بدین جهت راقم سطور بر آن است تا به تبیین این موضوع بپردازد. برآیند تحقیق نشان می‌دهد که مطابق ادله فقهي، اين حكم، دلالت بر محروميت زنان از حق طبیعی¬شان نبوده بلكه معافيت و سلب حكم، تكليفي محسوب مي‌شود و نه تنها دال بـر غلبه تفكر و تعقل مردان بر زنان نداشته، بلكه در جهت حمايت از حقوق زنـان و همچنين توجه به قضاوت عادلانه و حفظ حقوق طرفين اخـتلاف كـه بـه دادگاه مراجعه نموده‌اند، مي¬باشد.
قرآن کریم
اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، (تصحیح مجتبی عراقی. علی¬پناه اشتهاردی و حسین یزدی اصفهانی)، ج12. قم: جامعه مدرسین.
ازما‌ن، نرما‌ن لسلی(1361). اصول روانشنا‌سی. تهران: امیرکبیر.
آذربا‌یجا‌نی، مسعود (1387). درآمدی بر روان شناسی دین، ج1. تهران: پژوهشگا‌ه حوزه و دانشگاه.
التا‌ویلا، انریکو (1374). روان شناسی قضایی، (ترجمه مهدی کی¬نیا)، ج1. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
حرّ عاملی، محمد ابن حسن (1299). وسایل الشیعه الی معرفه احکام الشرعیه. تهران: مکتبه الاسلامیه.
موسوی خمینی، سید روح الله (1399). موسوعة الامام الخمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی خمینی، سید روح الله (1399). تحریرالوسیلة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی خمینی، سید روح الله(1399). کتاب الشهادات. القول فی اقسام الحقوق، مسالة۷. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
رضوانی، علی اصغر (1386). اسلام شناسی و پاسخ به شبهات. قم: مسجد مقدس جمکران.
الزيلعي، فخر الدين (1313ق). تبیین الحقایق. مصر: المطبعة الکبری الامیریة بولاق.
سبحانی، حسین؛ امیرحسینی، امین و روشن، محمد (1395). رویکردی نوین در شهادت زن در نظام حقوقی اسلام با نگاهی به نظام حقوقی ایران. دو فصلنامه مطالعات زن و خانواده. 4(1). بهار و تابستان.
السيوطي، جلال الدين (1370). تنوير الحوالك شرح موطأ مالك. تهران: كتابخانه مدرسه عالی شهيد مطهری.
شهید ثانی، زین الدین علی (1423ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. قم: موسسه معارف اسلامی.
صبری، حافظ. (بی¬تا). کتاب المقارنات و المقابلات، ماده ۵۱، به نقل از فلسفة التشریع فی الاسلام. قم: صبحی محمصانی مطبعة هندیة.
طباطبایى، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم. قم: انتشارات اسلامى.
طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج1. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طوسى، ابوجعفر؛ محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، (محقّق سید محمد تقى)، ج8 .تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
طوسى، محمد بن حسن (بی¬تا). التبیان فى تفسیر القرآن، (محقق احمد قصیر عاملى)، ج2. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
فیض کاشانى، ملا محسن (1415ق). تفسیر الصافى، (محقّق حسین اعلمى)، ج1. تهران: انتشارات الصدر.
مصباح یزدی، محمد تقی (1388). نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصدق صدقی، صدیقه (1387). تفاوت حکم شهادت زن و مرد در فقه امامیه و فلسفه آن. پژوهش¬های فقه و حقوق اسلامی. شماره 12.
ملک¬زاده، فهمیه (1384). مبانی فقهی و حقوقی اعتبار شهادت زنان در اثبات دعاوی. مجله فقه و حقوق خانواده. شماره 37و38.
مهرپور، حسین (1378). بررسی ارزش شهادت زن در قوانین موضوعه ایران و مبانی فقهی آن. مجله نامه مفید. شماره 18.
نجفي ابرند آبادي، علي حسين (1386). پيشگيري از بزهكاري زنان و پليس محلي. مجله تحقيقات حقوقي دانشكده حقوق دانشگاه شهيد بهشتي، ش 25- 26.
نجفی، محمد حسن (1392). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 41. تهران: چاپ گیسوم.
