مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه و درمان مبتنی بر مهارت‌های حسی- حرکتی بر علائم بالینی دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه- بیش فعالی
محمدرضا مسجدسرایی
1
(
دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علوم تحقیقات، تهران، ایران.
)
مریم اساسه
2
(
گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات، علوم اجتماعی و انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
لیلا کاشانی وحید
3
(
استادیار گروه روان شناسی و آموزش کودکان استثنائی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
محمد پارسا عزیزی
4
(
استادیار گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه, مهارت‌های حسی- حرکتی, نقص توجه-بیش فعالی.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی دو رویکرد درمانی شامل توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه و درمان مبتنی بر مهارت‌های حسی-حرکتی بر علائم بالینی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی انجام شد. روش مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان ۶ تا ۱۲ ساله شهر کاشان در سال ۱۴۰۳ بود که ۴۵ نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه‌های آزمایشی به‌ترتیب تحت آموزش برنامه کاپیتان لاگ به‌عنوان مداخله شناختی رایانه‌ای و تمرینات ساختاریافته مهارت‌های حسی-حرکتی قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کانرز، مقیاس تکانشگری هیرسچفیلد، آزمون عملکرد پیوسته و آزمون حافظه فعال وکسلر بود. داده‌ها با روش تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هر دو مداخله منجر به کاهش علائم بالینی از جمله نقص توجه و تکانشگری شدند، اما گروه توانبخشی شناختی رایانه‌ای اثربخشی معنادارتری داشته و در آزمون پیگیری نیز پایداری بیشتری نشان داد¹. این یافته‌ها حاکی از آن است که بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال شناختی در درمان اختلالات نورورشد، به‌ویژه در کودکان، می‌تواند زمینه‌ساز بهبود پایدار در عملکردهای اجرایی باشد؛ بنابراین، استفاده از مداخلات شناختی رایانه‌محور و رویکردهای حسی-حرکتی می‌تواند مکملی مؤثر برای برنامه‌های توانبخشی چندبعدی در کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی باشد.
