رتبه بندی تأمین‌کنندگان صنایع ساخت و ساز با تمرکز بر شاخص های تاب‌آوری و ایمنی،بهداشت و محیط زیست(یک مطالعه موردی)
الموضوعات : Health, safety and environment
مهناز زارعی
1
,
وحید قره بیگی
2
,
مهدی عباسی
3
1 - استادیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
2 - گروه مهندسی ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
3 - گروه مهندسی صنایع، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
الکلمات المفتاحية: رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان, پایداری, شاخص‌های HSE (بهداشت, ایمنی و محیط‌زیست), کاهش اثرات زیست‌محیطی,
ملخص المقالة :
مقدمه: مدیریت زنجیره تأمین در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تأمین پایدار و تاب‌آور منابع در شرایط متغیر محیطی است. رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان یکی از تصمیمات استراتژیک و حیاتی در این حوزه محسوب می‌شود، چراکه بخش عمده‌ای از هزینه‌ها و کیفیت نهایی محصولات وابسته به عملکرد تأمین‌کنندگان است. در صنایع ساخت‌وساز، این موضوع از اهمیت بیش‌تری برخوردار است، زیرا تأمین‌کنندگان نه‌تنها نقش مستقیمی در تحویل به‌موقع و کیفیت مواد اولیه دارند، بلکه از منظر رعایت اصول بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) نیز می‌توانند بر پایداری و کاهش اثرات زیست‌محیطی پروژه‌ها اثرگذار باشند. هدف این پژوهش، رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان صنایع ساخت‌وساز با تمرکز بر شاخص‌های تاب‌آوری و بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست است.
مواد و روش‌ها: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارشناسان فعال در حوزه زنجیره تأمین و HSE شرکت ساخت‌وساز سازه پیوند می‌باشند. به‌منظور انتخاب خبرگان از روش نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده شد و نهایتاً پنج نفر از مدیران و کارشناسان خبره در این حوزه به‌عنوان کمیته خبرگی انتخاب شدند. با بررسی پیشینه پژوهش و بهره‌گیری از نظرات خبرگان، ۱۸ شاخص اصلی در دو بعد HSE و تاب‌آوری شناسایی گردید. در مرحله بعد، برای رتبه‌بندی بعدها، شاخص‌ها، و تأمین‌کنندگان از رویکرد اولویت ترتیبی (OPA) استفاده شد. با کمک نرم‌افزار حل‌کننده تحت وب، اوزان نهایی شاخص‌ها و تأمین‌کنندگان و سپس رتبه‌ها تعیین شدند.
نتایج و بحث: یافته‌های پژوهش نشان داد که از میان شاخص‌های شناسایی‌شده، کنترل مؤثر آلاینده‌های محیطی با وزن 2652/0 برترین رتبه در ارزیابی تأمین‌کنندگان دارد. این موضوع بیانگر حساسیت بالای مدیران نسبت به اثرات زیست‌محیطی و ضرورت به‌کارگیری تأمین‌کنندگانی است که از فناوری‌های سبز و راهکارهای پیشرفته کنترل آلودگی استفاده می‌کنند. پس از آن، طراحی سازگار با محیط‌زیست (1384/0) و پیاده‌سازی سیستم مدیریت HSE (1278/0) به‌ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند که اهمیت فرآیندهای تولید سبز و استقرار نظام‌های ایمنی و بهداشتی را برجسته می‌سازند. هم‌چنین، توانایی‌های فناوری (0748/0) و سوابق حوادث (0532/0) به‌ترتیب در رتبه‌های چهارم و پنجم قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که رتبه‌بندی تأمین‌کنندگان درصنایع ساخت‌وساز بر اساس ابعاد تاب‌آوری و HSE می‌تواند نتایج مناسبی حاصل نماید. علاوه بر این مدیران برای افزایش پایداری و کاهش اثرات زیست‌محیطی باید تأمین‌کنندگانی را انتخاب کنند که علاوه بر رعایت الزامات ایمنی و بهداشتی، از فناوری‌های بروز و طراحی‌های سبز بهره می‌برند. کاربرد نتایج تحقیق حاضر می‌تواند به بهبود استراتژی‌های انتخاب تأمین‌کنندگان در شرکت سازه پیوند و ارتقای سطح تاب‌آوری و پایداری زنجیره تأمین کمک کند. هم‌چنین، این الگو قابلیت تعمیم به سایر صنایع پر ریسک را داشته و می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری‌های ملی در حوزه توسعه پایدار قرار گیرد.
1. Afrasiabi A, Tavana M, Di Caprio D. An extended hybrid fuzzy multi-criteria decision model for sustainable and resilient supplier selection. Environ Sci Pollut Res. 2022;29(25):37291-304. doi:10.1007/s11356-021-17851-2
2. Alaei MRK, Rostamzadeh R, Adham B. Evaluating of suppliers selection in auto parts manufacturing company using DEMATEL and TOPSIS. Int J Bus Perform Manag. 2024;25(2):298-326. doi:10.1504/IJBPM.2024.137017
3. Amindoust A. A resilient-sustainable based supplier selection model using a hybrid intelligent method. Comput Ind Eng. 2018;126:122-35. doi:10.1016/j.cie.2018.09.031
4. Ataei Y, Mahmoudi A, Feylizadeh MR, Li DF. Ordinal Priority Approach (OPA) in Multiple Attribute Decision-Making. Appl Soft Comput. 2020;86:105893. doi:10.1016/j.asoc.2019.105893
5. Fallahpour A, Nayeri S, Sheikhalishahi M, Wong KY, Tian G, Fathollahi-Fard AM. A hyper-hybrid fuzzy decision-making framework for the sustainable-resilient supplier selection problem: a case study of Malaysian Palm oil industry. Environ Sci Pollut Res. 2021;29:1-19. doi:10.1007/s11356-021-12491-y
6. Gökler SH, Boran S. A novel resilient and sustainable supplier selection model based on D-AHP and DEMATEL methods. J Eng Res. 2025;13(1):57-67. doi:10.1016/j.jer.2023.07.015
7. Haddad AN, da Costa BBF, de Andrade LS, Hammad A, Soares CAP. Application of Fuzzy-TOPSIS Method in Supporting Supplier Selection with Focus on HSE Criteria: A Case Study in the Oil and Gas Industry. Infrastructures. 2021;6(8):105. doi:10.3390/infrastructures6080105
8. Haeri SAS, Rezaei J. A grey-based green supplier selection model for uncertain environments. J Clean Prod. 2019;221:768-84. doi:10.1016/j.jclepro.2019.02.193
9. Hailiang Z, Khokhar M, Islam T, Sharma A. A model for green-resilient supplier selection: fuzzy best–worst multi-criteria decision-making method and its applications. Environ Sci Pollut Res. 2023;30(18):54035-58. doi:10.1007/s11356-023-25749-4
10. Hajipour V, Amouzegar H, Gharaei A, GholamiAbarghoei MS, Ghajari S. An integrated process-based HSE management system: A case study. Saf Sci. 2021;133:104993. doi:10.1016/j.ssci.2020.104993
11. Hoseini SA, Fallahpour A, Wong KY, Mahdiyar A, Saberi M, Durdyev S. Sustainable Supplier Selection in Construction Industry through Hybrid Fuzzy-Based Approaches. Sustainability. 2021;13(3):1413. doi:10.3390/su13031413
12. Jadidi O, Firouzi F, Loucks JS. A Procedure for Choosing among Different Solutions to the Multi-Criteria Supplier Selection Problem along with Two Solution Methods. Systems. 2024;12(6):191. doi:10.3390/systems12060191
13. Lee S-h. A fuzzy multi-objective programming approach for determination of resilient supply portfolio under supply failure risks. J Purch Supply Manag. 2017;23(3):211-20. doi:10.1016/j.pursup.2017.01.003
14. Maddah S, Bidhendi GN, Borhani F, Taleizadeh AA. Resilient-sustainable supplier selection considering health-safety-environment performance indices: a case study in automobile industry. Preprint [version 1]. Research Square. 2022:1-43. doi:10.21203/rs.3.rs-2046543/v1
15. Mahmoudi A, Sadeghi M, Deng X. Performance measurement of construction suppliers under localization, agility, and digitalization criteria: Fuzzy Ordinal Priority Approach. Environ Dev Sustain. 2022;1-26. doi:10.1007/s10668-022-02301-x
16. Mina H, Kannan D, Gholami-Zanjani SM, Biuki M. Transition towards circular supplier selection in petrochemical industry: A hybrid approach to achieve sustainable development goals. J Clean Prod. 2021;286:125273. doi:10.1016/j.jclepro.2020.125273
17. Mohammed A. Towards ‘gresilient’ supply chain management: A quantitative study. ResourConservRecycl. 2020;155:104641. doi:10.1016/j.resconrec.2019.104641
18. Schoenherr T, Mena C, Vakil B, Choi TY. Creating resilient supply chains through a culture of measuring. J Purch Supply Manag. 2023;29(4):100824. doi:10.1016/j.pursup.2023.100824
19. Tushar ZN, Bari ABMM, Khan MA. Circular supplier selection in the construction industry: A sustainability perspective for the emerging economies. Sustain Manuf Serv Econ. 2022;1:100005. doi:10.1016/j.smse.2022.100005
20. Varchandi S, Memari A, Jokar MRA. An integrated best–worst method and fuzzy TOPSIS for resilient-sustainable supplier selection. Decis Anal J. 2024;11:100488. doi:10.1016/j.dajour.2024.100488
21. Wang C-N, Nguyen TTT, Dang T-T, Nguyen N-A-T. A Hybrid OPA and Fuzzy MARCOS Methodology for Sustainable Supplier Selection with Technology 4.0 Evaluation. Processes. 2022;10(11):2351. doi:10.3390/pr10112351
22. Yazdani M, Chatterjee P, Pamucar D, Abad MD. A risk-based integrated decision-making model for green supplier selection. Kybernetes. 2019;49(4):1229-52. doi:10.1108/K-09-2018-0509
