تدوین‌سیاست‌های نظم بخشی در تعاملات اجتماعی
الموضوعات : علوم اجتماعیمحمد وفایی مهر 1 , محمد درخشانی 2 , اکرم اکبری نژاد 3
1 - گروه علوم تربیتی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
2 - گروه علوم تربیتی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
3 - کارشناسی‌ارشد رشته علوم تربیتی گرایش تحقیقات آموزشی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.
الکلمات المفتاحية: نظم اجتماعی, تعاملات اجتماعی, روش کیو, مدیران آموزشی, باورهای دینی, قانون‌مداری, سیاست‌های تشویقی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی سیاست‌های نظم بخشی به تعاملات اجتماعی از منظر مدیران آموزشی انجام شد. ضرورت این مطالعه از آن رو است که تعاملات اجتماعی، بنیان فرهنگ سازمانی مدارس را شکل می‌دهد و سیاست‌های مؤثر بر آن، بستر تحقق نظم پایدار را فراهم می‌سازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و از نظر گردآوری داده‌ها، آمیخته (کیفی ـ کمّی) و بر اساس روش‌شناسی کیو (Q) اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و معاونان مدارس ابتدایی شهرستان پلدشت در سال تحصیلی ۱۴۰۲ـ۱۴۰۱ بود که از میان آنان ۲۰ نفر به روش هدفمند انتخاب و بر اساس اشباع نظری انتخاب شدند. به منظور شکل‌گیری فضای گفتمان اولیه، از ترکیب سه شیوه استفاده شد: مطالعه نظام‌مند منابع، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با خبرگان آموزشی و تحلیل محتوای داده‌ها. پس از کدگذاری و حذف موارد تکراری، ۳۶ گزاره نهایی استخراج شد و به عنوان نمونه Q در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار گرفت. آنان با مرتب‌سازی اجباری گزاره‌ها در طیفی از «موافقت کامل» تا «مخالفت کامل» ذهنیت خود را آشکار ساختند. داده‌ها با تحلیل عاملی اکتشافی وبا استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۷ تحلیل شد. یافته‌ها حاکی از شناسایی پنج الگوی ذهنی متمایز بود که در مجموع ۷۱ درصد واریانس کل را تبیین کردند: باورهای دینی و مذهبی (۴۱٪)، قانون‌مداری مدیران (۹٪)، آموزش‌های نظری و عملی نظم (۸٪)، سیاست‌های تشویقی (۷٪) و روش‌های تنبیه و مجازات (۶٪). نتایج نشان داد مؤثرترین سیاست، تأکید بر مبانی درونی و اخلاقی به‌ویژه باورهای دینی است، در حالی که سیاست‌های مبتنی بر اجبار و تنبیه کم‌اثرترند. بر اساس این یافته‌ها، توصیه می‌شود سیاست‌گذاران و مدیران آموزشی با تمرکز بر آموزش‌های نظری ـ عملی، تقویت باورهای دینی و الگوسازی رفتاری، زمینه تحقق نظم اجتماعی پایدار را در مدارس فراهم آورند و از این طریق، کیفیت تعاملات اجتماعی و کارآمدی نظام آموزشی در تربیت نسل مسئولیت‌پذیر و قانون‌مدار ارتقا یابد.
قرآن کریم (1373)؛ ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی، قم، انتشارات دارالقرآن الکریم
ابن درید، ابوبکر محمّدبن‌الحسن (1428 ﻫ .ق.)؛ جمهره اللغه، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی
چلبي، مسعود (1375)؛ جامعه‌شناسي نظم، تهران، نشر ني
چوپانی، موسی و کرمی، مرتضی (1395)؛ تدوین الگوی شایستگی مشاوران فعال در مراکز مشاوره شمیم تهران، طرح پژوهشی دانشگاه جامع امام حسین (ع) تهران
خوشگویان فرد، علیرضا. (1386) . روش شناسی کیو .تهران، انتشارات مرکز تحقیقات سازمان
صداوسیما.
دهخدا، علی‌اکبر (1346)؛ لغت نامه دهخدا، ج48، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
سراج زاده، سیّدحسن و پویافر، محمّدرضا (1387)؛ دین و نظم اجتماعی (مسائل اجتماعی ایران)، ش16
سراج زاده، سيّدحسين و پویافر، محمّدرضا (1387)؛ بررسي رابطۀ دينداري با احساس آنومي و کجروي در ميان نمونه‌اي از دانشجويان، شمارۀ 16
گیدنز، آنتونی (1383)؛ جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران، انتشارات نی
وطندوست، غلامرضا و همکاران (1387)؛ فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه‌های اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی
یوسف‌زاده، حسن (1385)؛ نظم اجتماعی در اسلام، نشریۀ معرفت، ش13
ALBORZI, A., NEYAZ AZARI, K., & TAGHVAEE YAZDI, M.. (2017). THE IMPACT OF ORGANIZATIONAL JUSTICE, ORGANIZATIONAL CULTURE, ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR. JOURNAL OF NEW APPROACH IN EDUCATIONAL ADMINISTRATION, 8(3 (31)), 55-78.
Albrow˒ M. (1996) the Global Age. Cambridge: Polity Press.
Anderson˒ B. (1989) Imagined Communities˒ London: Verso.
Bazer،A. T. & Steinhardt، M (1997). The conceptualization and measurement of perceived wellmess. I netegrating balance across and within dimensions. American. G ournal of Health promotion 23. 208-218
Bourdieu, Pierre. (1984).Distinction: A social critique of the Judgment of Taste (Cambridge, M a: Harvard
Bourdieu, Pierre. (1997).and loci Wacquant, E.Ds. An Invitation to Reflexive sociology (Chicago: university
Castells, M. (1994) European Cities, the Informational Society, and the lobal Economy, New Left Review, 204
