مطالعۀ کیفی جامعه‌شناختی شیوه‌های بروز خشونت خانگی در میان زوجین ساکن کلان‌شهر تبریز

الموضوعات : ‌Family

علی مرادی ¹ , مرتضی فرجیان ² , اقباله عزیزخانی ³

1 - گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاداسلامی، خلخال، ایران.
2 - گروه جامعه‌شناسی، واحد پارس‌آباد مغان، دانشگاه آزاداسلامی، پارس‌آبادمغان، ایران.
3 - گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاداسلامی، خلخال، ایران.

تاريخ الإرسال : 19 الأحد , ذو الحجة, 1446 تاريخ التأكيد : 14 السبت , ربيع الأول, 1447 تاريخ الإصدار : 17 الثلاثاء , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: خشونت خانگی, تبریز, پایگاه اجتماعی, سرمایۀ فرهنگی, خانواده.,

ملخص المقالة :

هدف این پژوهش شناسایی، تحلیل و سبک‌شناسی شیوه‌های بروز خشونت خانگی در میان متأهلین ساکن کلان‌شهر تبریز است. روش‌تحقیق کیفی برمبنای گرندد تئوری است. داده‌ها از طریق مطالعۀ اسناد و مصاحبه‌های عمیق اکتشافی با 30نفر از افراد متاهل گردآوری شد. و نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری هدف‌مند-نظری به‌شیوۀ گلوله‌برفی، صورت ‌گرفت. تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از روش مقایسۀ مستمر 3مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و انتخابی بهره گرفته شد. یافته‌ها نشان داد خشونت خانگی در اشکال جسمی، بهداشتی، روانی، کلامی، اقتصادی، اجتماعی، جنسی، فرهنگی و حقوقی بروز می‌یابد. شرایط علّی همچون پایگاه اجتماعی-اقتصادی، اعتیاد، سرمایۀ فرهنگی، اختلاف سنی، فضای مجازی، بیماری‌های عصبی، پنهانکاری، عزت نفس، مهارت‌های ارتباطی، افسردگی، ناکامی، بدگمانی، رفتار تلافی‌جویانه، عدم کنترل خویشتن، مشروعیت خشونت و سرسپردگی زنان در بروز خشونت مؤثر بودند. شرایط زمینه‌ای نظیر نگرش مردسالارانه، عدم حمایت از زنان، فقر و فرهنگ‌پذیری خشونت و نیز شرایط مداخله‌گر مانند تحکم و فرادستی مردان، قالب‌های کلیشه‌ای همسران، تبعیض جنسی و ساختار قدرت در خانواده، نقش مهمی در بازتولید خشونت ایفاء کردند.

المصادر:

اسمعیلی، ملیسا. (1403). نه به خشونت (راهبردهای مقابله‌با چرخۀ خشونت فیزیکی و روانی). چاپ‌اول، تهران: انتشارات خط آخر.
بشارتی، فریبا. (1403). چرخۀ خشونت: (راهبردهای درمان پذیرش و تعهد برای آسیب‌دیدگان خشونت زناشویی). چاپ‌اول، ویراستار: جواد سیدجعفری‌مجرد، کرج: انتشارات روان‌آگاه.
بگرضایی، پرویز. (1398). مطالعۀ جامعه‌شناختی علل و زمینه‌های بروز خشونت خانگی علیه زنان باتأکیدبر سرمایهۀ اجتماعی (موردمطالعه: زنان متاهل شهر ایلام). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، دورۀ 14، شمارۀ 49، 176-147.
چابکی‌نژاد، زهرا. (1400). خشونت خانگی. چاپ‌اول، یزد: انتشارات اندیشمندان یزد.
حیدری، حسین. (1400). مطالعۀ جامعه‌شناختی خشونت زناشویی و تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر آن (مطالعه‌موردی: زوجین شهر تهران). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-توسعۀ اجتماعی، دورۀ 16، شمارۀ 2؛ (پیاپی 62)، 70-33.
دیویس، ریچارد ال. (1395). خشونت‌های خانگی. ترجمۀ: محمد منصوری. چاپ‌اول، تهران: انتشارات دانشگاه علوم‌انتظامی امین.
رشاد، محجوبه. (1401). نگاهی به رویکرد جامعه‌شناختی پدیدۀ خشونت علیه زنان. چاپ‌اول، تهران: انتشارات زرنوشت.
سلطانی، ساناز. شعاعی. لیلا. (1404). فراسوی درد: روان‌درمانی مثبت‌نگر و بازیابی نشاط، پیوستگی و رضایت در زنان خشونت دیده. چاپ‌اول، اهواز: آرمانی‌ها.
شربتیان، محمدحسن. دانش، پروانه. طوافی، پویا. (1396). تحلیل جامعه‌شناختی خشونت خانگی علیه زنان و رابطة آن با احساس امنیت در خانه (مطالعة موردی زنان 54-18سال شهر میانه). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی، دورۀ 6، شمارۀ 1؛ (پیاپی 16)، 72-42.
قادری، زهره. (1400). شیوه‌های حمایت از زنان در برابر خشونت خانگی در نظام حقوقی ایران و اسناد بین‌المللی. چاپ‌اول، تهران: انتشارات جنگل.
قنبری‌پناه، افسانه. برناک، ائلیاز. (1403). روان‌شناسی خشونت خانگی. چاپ‌اول، تهران: انتشارات دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران‌مرکزی.
کارآموز، فرشته. (1403). خشونت خانگی علیه زنان. چاپ‌اول، رشت: انتشارات وارسته.
کاظمی، زهرا. قاسمی، قاسم. (1402). عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان (مطالعه‌موردی شهرستان کرج). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهش‌های حقوق‌جزا و جرم‌شناسی، دورۀ 11، شمارۀ 21، 163-131.
گل‌گوش، ربابه. (1404). علل بدرفتاری با همسر. چاپ‌اول، گرگان: انتشارات نوروزی.
مرادی، علی. فرجیان، مرتضی. عزیزخانی، اقباله. (1403). تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر بروز خشونت خانگی در بین زوجین ساکن در کلان‌شهر تبریز. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دورۀ 14، شمارۀ 52، 141-116.
مقبلی، نینا. مرادی، کبری. (1402). رفتاردرمانی دیالکتیکی و زنان قربانی خشونت خانگی. چاپ‌اول، تهران: انتشارت مؤسسۀ آموزشی تألیفی ارشدان.
مهدوی‌زرگر، سهند. (1402). خانواده و خشونت علیه زنان. اردبیل: انتشارات محقق اردبیلی.
میرزایی، ابراهیم. محمدی، فایزه. فیض‌اللهی، علی. (1399). مطالعۀ جامعه‌شناختی میزان خشونت علیه زنان در خانواده و عوامل مؤثر برآن (مطالعه‌موردی: شهر کرمانشاه). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی- زن و جامعه، دورۀ 11، شمارۀ 43، 322-279.
Li, Carrie K. W. (2024). A Qualitative Study On How Intimate Partner Violence Against Women Changes, Escalates, And Persists From Pre- To Postseparation. Family Process, 63(3): 1446-1468.
Mcginn, Tony. Taylor, Brian. Mccolgan, Mary. (2019). A Qualitative Study Of The Perspectives Of Domestic Violence Survivors On Behavior Change Programs With Perpetrators. Journal Of Interpersonal Violence, 36(17-18): 1-27.