بررسی تأثیر انگیزش بیرونی بر فرسودگی ورزشی با نقش تعدیل‌گر سبک مربی‌گری در جیوجیتسوکاران ایران
الموضوعات :
امید کریمی پور
1
,
وحید رفیعی
2
,
مهسا ایزدجو
3
1 - دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 - 2- گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
3 - کارشناسی ارشد رشته روان شناسی عمومی، گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
الکلمات المفتاحية: انگیزش بیرونی, فرسودگی ورزشی, سبک مربی‌گری, جیوجیتسو,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف: فرسودگی ورزشی یکی از چالش‌های جدی در مسیر رشد حرفه‌ای ورزشکاران است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل روان‌شناختی از جمله انگیزش بیرونی، مانند فشارهای محیطی و مشوق‌های بیرونی قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انگیزش بیرونی بر فرسودگی ورزشی و نقش تعدیل‌گر سبک‌های مربی‌گری در این رابطه بود.
روش شناسی پژوهش: این پژوهش به شیوه توصیفی-همبستگی و با استفاده از رویکرد مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. نمونه پژوهش شامل ۳۰۰ ورزشکار زن و مرد رشته جوجیتسو در ایران بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه‌های استاندارد انگیزش ورزش، فرسودگی ورزشی و سبک‌های مربی‌گری بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و SmartPLS صورت گرفت.
یافتهها: نتایج نشان داد انگیزش بیرونی با افزایش فرسودگی ورزشی رابطه معنادار دارد. سبک مربی‌گری حمایتی با کاهش فرسودگی و سبک مستبدانه با افزایش آن همراه بود. نقش تعدیل‌گر سبک مربی‌گری در رابطه بین انگیزش بیرونی و فرسودگی ورزشی تأیید شد؛ به این معنا که نوع رفتار مربی می‌تواند شدت این رابطه را کاهش یا افزایش دهد.
بحث و نتیجهگیری: ورزشکارانی که بیشتر به‌دلایل بیرونی در فعالیت‌های ورزشی مشارکت دارند، در معرض خطر بالاتری برای تجربه خستگی، بی‌انگیزگی و کاهش رضایت از ورزش هستند. با این حال، سبک مربی‌گری حمایتی می‌تواند به‌عنوان یک عامل محافظ در برابر آثار منفی انگیزش بیرونی عمل کند، در حالی که سبک مستبدانه ممکن است این آثار را تشدید نماید. بنابراین، آموزش مربیان برای اتخاذ سبک‌های ارتباطی مناسب، به‌ویژه سبک حمایتی، می‌تواند نقش مؤثری در ارتقاء سلامت روانی و عملکرد ورزشی ورزشکاران ایفا کند.
رضایی، م.، عباسی، ف.، و قائمی، ع. (1399). بررسی رابطه سبک‌های مربی‌گری با فرسودگی ورزشی در نوجوانان ورزشکار. فصلنامه روانشناسی ورزشی، 9(1)، 33–48.
Appleton, P. R., & Duda, J. L. (2016). Examining the interactive effect of coach-created mastery and performance climates on moral functioning, sport anxiety, and athlete burnout. Journal of Sport & Exercise Psychology, 38(2), 107-119.
Barcza-Renner, K., Eklund, R. C., Morin, A. J., & Habeeb, C. M. (2016). Controlling coaching behaviour and athlete burnout: Examining the mediating role of psychological need thwarting. International Journal of Sport Psychology, 47(3), 206-226.
Carmargo, J. P., & Praxedes, J. (2020). A prática do Brazilian Jiu Jitsu e o desenvolvimento das funções executivas: uma revisão sistemática da literatura. RENEF, 10(15), 3-14.
Chelladurai, P., & Saleh, S. D. (1980). Dimensions of leader behavior in sports: Development of a leadership scale. Journal of Sport Psychology, 2(1), 34–45.
Cresswell, S. L., & Eklund, R. C. (2005). Motivation and burnout in professional rugby players. Research Quarterly for Exercise and Sport, 76(3), 370-376.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268.
George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
Gerber, M., Gustafsson, H., Seelig, H., Andersson, G., & Brand, S. (2018). Trajectories of athlete burnout in competitive swimmers during adolescence. Journal of Sport and Exercise Psychology, 40(1), 2-14.
González-García, H., Martinent, G., & Pelegrín, A. (2020). Sport emotions profiles: Relationships with burnout and coping skills among competitive athletes. International Journal of Sports Science & Coaching, 15(1), 9-16.
Gustafsson, H., Kenttä, G., & Hassmén, P. (2011). Athlete burnout: An integrated model and future research directions. International Review of Sport and Exercise Psychology, 4(1), 3-24.
Gustafsson, H., Kenttä, G., Hassmén, P., & Lundqvist, C. (2011). Prevalence of burnout in adolescent competitive athletes. The Sport Psychologist, 25(4), 512–526.
Isoard-Gautheur, S., Guillet-Descas, E., & Gustafsson, H. (2016). Athlete burnout and the risk of dropout among young elite handball players. The Sport Psychologist, 30(2), 123–130.
Isoard-Gautheur, S., Guillet–Descas, E., & Lemyre, P. N. (2013). A prospective study of the influence of perceived coaching style on burnout propensity in high level young athletes: Using a self-determination theory perspective. The Sport Psychologist, 27(4), 316-328.
Jowett, S., & Shanmugam, V. (2016). Relational coaching in sport: It's psychological underpinnings and practical effectiveness. In R. Schinke, K. R. McGannon, & B. Smith (Eds.), Routledge International Handbook of Sport Psychology (pp. 471-483). Routledge.
Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Publications.
Lonsdale, C., Hodge, K., & Rose, E. A. (2009). Athlete burnout in elite sport: A self-determination perspective. Journal of Sports Sciences, 27(8), 785–795.
Lonsdale, C., Hodge, K., & Rose, E. A. (2009). Athlete burnout in elite sport: A self-determination perspective. Journal of Sports Sciences, 27(8), 785-795.
Mageau, G. A., & Vallerand, R. J. (2003). The coach–athlete relationship: A motivational model. Journal of Sports Sciences, 21(11), 883–904.
Markati, A., Psychountaki, M., Kingston, K., Karteroliotis, K., & Apostolidis, N. (2019). Psychological and situational determinants of burnout in adolescent athletes. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(5), 521-536.
Morano, M., Bortoli, L., Ruiz, M. C., & Robazza, C. (2020). Psychobiosocial states as mediators of the effects of basic psychological need satisfaction on burnout symptoms in youth sport. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(12), 4447.
Ntoumanis, N., Gucciardi, D. F., & Duda, J. L. (2017). Motivational processes in self-determination theory and lifespan development. In R. J. Coplan & J. C. Bowker (Eds.), The Handbook of Solitude: Psychological Perspectives on Social Isolation, Social Withdrawal, and Being Alone (pp. 151-167). Wiley.
Øvretveit, K., Sæther, S. A., & Mehus, I. (2018). Achievement goal profiles, and perceptions of motivational climate and physical ability in male Brazilian jiu-jitsu practitioners.
Pelletier, L. G., Fortier, M. S., Vallerand, R. J., Tuson, K. M., Brière, N. M., & Blais, M. R. (1995). Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and amotivation in sports: The Sport Motivation Scale (SMS). Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(1), 35–53.
Raedeke, T. D., & Smith, A. L. (2001). Development and preliminary validation of an athlete burnout measure. Journal of Sport and Exercise Psychology, 23(4), 281–306.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. Guilford Press.
Sorkkila, M., Aunola, K., Salmela‐Aro, K., Tolvanen, A., & Ryba, T. V. (2018). The co‐developmental dynamic of sport and school burnout among student‐athletes: The role of achievement goals. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 28(6), 1731-1742.
Trøje, V., & Gustafsson, H. (2023). Coach autonomy support and athlete burnout: Mediation by basic psychological need satisfaction and thwarting. Journal of Applied Sport Psychology, 35(1), 64–78.
