تحلیل تطبیقی اصول مدیریت مذاکره در داستان قرآنی موسی و فرعون: بینش‌های کاربردی برای تدوین استراتژی‌های مذاکره معاصر
الموضوعات : Islamic governance
فاطمه حق نژاد
1
,
رسول عسگرپور
2
,
احمدرضا شکرچی زاده
3
,
رضا ابراهیم زاده
4
1 - گروه مدیریت، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد ، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
4 - دانشیار، گروه مدیریت، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: استراتژی‌های مذاکره معاصر, تحلیل تطبیقی, حل تعارض, موسی و فرعون, سازمان,
ملخص المقالة :
در عصر کنونی که سازمان‌ها با محیطی پویا، رقابتی و پرابهام روبه‌رو هستند، مذاکره به عنوان یکی از اساسی‌ترین مهارت‌های رهبری و مدیریت جایگاهی محوری یافته است. مذاکره نه تنها ابزاری راهبردی برای تحقق اهداف سازمانی و حل مؤثر تعارضات محسوب می‌شود، بلکه بستری مناسب برای تصمیم‌گیری‌های حیاتی و توسعه تعاملات سازنده در درون و بیرون سازمان فراهم می‌آورد. هرچند امروزه نظریه‌ها و چارچوب‌های متعددی همچون مذاکره برد-برد، حل تعارض سازنده و مدل‌های ارتباطی نوین در متون مدیریت مطرح شده‌اند، پژوهش‌های میان‌رشته‌ای اخیر نشان می‌دهد بازخوانی روشمند منابع کلاسیک، به ویژه آموزه‌های متون دینی، می‌تواند به طراحی الگویی عمیق‌تر و انسانی‌تر از مدیریت مذاکره یاری رساند
قرآن کریم، به مثابه متنی جامع با رویکرد انسان‌محور و اخلاقی، اصول بنیادینی را در رابطه با مذاکره و مواجهه با قدرت نامتوازن ارائه می‌کند. در این پژوهش، داستان تقابل و گفت‌وگوی حضرت موسی(ع) و فرعون به شیوه تحلیل تطبیقی مورد واکاوی قرار گرفته و ابعاد مهمی چون آمادگی ذهنی مذاکره‌کننده، تعهد به کرامت انسانی و حفظ گفت‌وگوی محترمانه، مدیریت رابطه و توازن قدرت‌ها، و پایبندی به اخلاق حرفه‌ای به عنوان اصول کلیدی استخراج و با چارچوب‌های مذاکره معاصر مقایسه شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد دینامیسم مذاکره موفق، محدود به فنون و تکنیک‌های صرف نیست؛ بلکه باید آن را فرایندی پیچیده اما انسانی دانست که نیازمند ترکیب عقلانیت راهبردی، قضاوت اخلاقی و رفتار عزت‌محور در تمامی مراحل تعامل است. این رویکرد می‌تواند به شکل‌گیری مدل‌هایی بومی، بینافرهنگی و اخلاق‌محور در مذاکرات مدیریتی بینجامد و پیش‌برنده ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری و تعاملات سازمانی باشد
Ahmed, S. K., Mohammed, R. A., Nashwan, A. J., Ibrahim, R. H., Abdalla, A. Q., Ameen, B. M. M., & Khdhir, R. M. (2025). Using thematic analysis in qualitative research. Journal of Medicine, Surgery, and Public Health, 6, 100198. #
Ahmed, S., & Adnan, M. (2024). Building bridges between different religious communities. Tanazur, 5(2), 204-228. #
Al-Badawi, M., Al-Tarawneh, A., Murshed, A. A., alrahamneh, A., & Alhalalmeh, A. H. (2024). Investigating the Impact of Language Choices and Strategies on International Business Negotiations, Marketing Campaigns, and Cross-Cultural Collaborations. In Frontiers of Human Centricity in the Artificial Intelligence-Driven Society 5.0 (pp. 443-449). Cham: Springer Nature Switzerland. #
Alexe, C. A. (2025). Interest-based negotiation: from conflict to cooperation. In Psychological Adaptation and Conflict Resolution: Negotiation Techniques for Promoting Emotional Well-Being and Social Responsibility in Adolescents, Young Adults, and Professionals (pp. 77-83). Universidad de La Rioja. #
Alvarez, S. C., & Sahija, D. (2022). A review of cross-cultural leadership and management in international projects. Technoarete Transactions on Economics and Business Systems, 1(2), 23-28. #
Ashbrook, C. C., & Zalba, A. R. (2021). Social media influence on diplomatic negotiation: Shifting the shape of the table. Negotiation journal, 37(1), 83-96. #
Basiru, J. O., Ejiofor, C. L., Onukwulu, E. C., & Attah, R. U. (2023). The impact of contract negotiations on supplier relationships: A review of key theories and frameworks for organizational efficiency. International Journal of Multidisciplinary Research and Growth Evaluation, 4(1), 788-802. #
Bazerman, M. H., & Neale, M. A. (1993). Negotiating rationally. Simon and Schuster. #
Bilro, R. G., Loureiro, S. M. C., & Souto, P. (2023). A systematic review of customer behavior in business-to-business markets and agenda for future research. Journal of Business & Industrial Marketing, 38(13), 122-142. #
Braun, V., & Clarke, V. (2021). Thematic analysis: A practical guide. https://docs.lib.purdue.edu/rpcg/vol1/iss1/2#
Canavan, B., & McCamley, C. (2021). Negotiating authenticity: Three modernities. Annals of Tourism Research, 88, 103185. #
Cardon, Peter and Okoro, Ephraim (2010) "A Meta-Analysis of the Cultural Propositions about Conflict Management Styles in Face-Negotiation Theory," Journal of Rhetoric, Professional Communication, and Globalization: Vol. 1 : No. 1, Article 2.#
Curhan, J. R., Elfenbein, H. A., & Xu, H. (2006). What do people value when they negotiate? Mapping the domain of subjective value in negotiation. Journal of personality and social psychology, 91(3), 493. #
Dimotakis, N., Conlon, D. E., & Ilies, R. (2012). The mind and heart (literally) of the negotiator: personality and contextual determinants of experiential reactions and economic outcomes in negotiation. Journal of Applied Psychology, 97(1), 183. #
Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., & Kyngäs, H. (2014). Qualitative Content Analysis: A Focus on Trustworthiness. SAGE Open, 4(1). https://doi.org/10.1177/2158244014522633#
Faure, G. O., Faure, G., & Rubin, J. Z. (Eds.). (1993). Culture and negotiation: The resolution of water disputes. Sage. #
Fisher, R., Ury, W. L., & Patton, B. (2011). Getting to yes: Negotiating agreement without giving in. Penguin. #
Guest, G., MacQueen, K. M., & Namey, E. E. (2011). Applied thematic analysis. sage publications. #
Hasra, R., Sah, M. A., Mashuri, S., & Ubadah, U. (2025). Avoiding Social Discord via Islamic Religious Education Rooted in Multiculturalism Islamic Religious Education. Maharot: Journal of Islamic Education, 9(1), 97-115. #
Holley Quran #
Janis, I. (2022). Strategies for establishing dependability between two qualitative intrinsic case studies: A reflexive thematic analysis. Field Methods, 34(3), 240-255. #
Lewicki, R. J., & Polin, B. (2013). Trust and negotiation. In Handbook of research on negotiation (pp. 161-190). Edward Elgar Publishing. #
Nasution, H. S. (2023, February). Negotiation in Business Communication on Entrepreneurship. In Proceeding Medan International Conference on Economic and Business (Vol. 1, pp. 2222-2234). #
Ramdani, A., Raji, R., & Ahmad, M. K. (2024). Exploring the concept and the communication principles of negotiation among Islamic corporate organizations. Journal of Islamic Marketing, 15(4), 1115-1135. #
Santoso, F. S., & Batubara, I. (2024). The Concept of Justice in the Perspective of Islamic Law: A Comparative Study with Western Legal Philosophy. At-Tasyrih: jurnal pendidikan dan hukum Islam, 10(2), 410-421. #
Tabassum, I. (2020). The importance of negotiation and conflict management. Journal of Management and Science, 10(2), 15-19. #
Van Rensburg, M. J., & Nicolaides, A. (2015). An analysis of theological and strategic management perspectives of Moses as a leader. Pharos Journal of Theology, 96(1). #
