سیمای دوست در آیینه غزلیات سعدی

الموضوعات : Department of Persian Literature

خداویردی عباس زاده ¹

1 - گروه زبان و و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

تاريخ الإرسال : 13 الثلاثاء , محرم, 1447 تاريخ التأكيد : 26 الإثنين , محرم, 1447 تاريخ الإصدار : 05 الأربعاء , صفر, 1447

الکلمات المفتاحية: سعدی, غزل, دوست, وفای به عهد, سوگند, فراق.,

ملخص المقالة :

دوست در زبان و ادب پارسی از واژه‌های زیبا و دلنشین است و هیچ گوینده و نویسنده‌ای بی‌نام و یاد دوست قلم بر روی کاغذ نبرده است؛ در این میان سعدی از قافله سالاران این عرصه، بیشتر از همه در این میدان گوی و چوگانی به هم زده است. سعدی با دوست مضامینی متنوع و متلون پرداخته است که از آن جمله می‌توان به «وفای به عهد»، «فراموش نکردن دوستان»، رپیغام به دوست با باد صبا»، «سوگند به دوست» و مضامینی از این دست اشاره کرد. شیوة تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و مطالب مستخرج از غزليّات سعدی متناسب با موضوعات تحقیق دسته‌بندی و تحلیل شده است. نتیجه‌ای که از این مقاله حاصل شد این است که سعدی دوست را عمدتاً در معنی و مفهوم یار و معشوق و گاهی در معنی رفیق و همدم و به ندرت در مفهوم خداوند و آفریدگار به کار برده است. سعدی در غزليّاتش مفاهیم مربوط به دوست را آن‌چنان با کلمات خوش آهنگ و تعبیرات لطیف گنجانده است که دل خاص و عام را با لذت مستانه کلامش می‌فریبد.

المصادر:


1- بابازاده، علی اکبر، (1374)، آیین دوستی در اسلام، تهران: بدر، چاپ اوّل.
2- خرمشاهی، بهاء الدّین، (1271)، حافظ نامه، تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ چهارم
3- دشتی، علی، (۱۳۸۰)، در قلمرو سعدی، تهران: اساطیری، چاپ دوم
4- دهخدا، علي‌اكبر، (1373)، لغتنامة دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اوّل
5- رستگار فسایی، منصور، (۱۳8۰)، انواع شعر فارسی، شيراز: شیراز
6- زرّین کوب عبدالحسین، (۱۳۷۹)، حدیث خوش سعدی، تهران: سخن، چاپ اوّل
7- سعدی، مصلح‌الدّین، (۱۳۶۸)، دیوان غزليّات، تصحیح خطیب‌رهبر، خلیل، تهران: سعدی، چاپ سوم.
8- ___________ ، (136۸) ،گلستان، تصیحیح یوسفی، غلامحسین، تهران: خوارزمی، چاپ اوّل.
9- شمیسا، سیروس، (۱۳۶۲)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران: فردوس، چاپ اوّل.
10- صبور، داریوش، (۱۳۸۴)، آفاق غزل فارسی، تهران: زوّار، چاپ دوم.
11- عنصرالمعالی، کیکاووس، (1364) قابوس نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: نشر علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
12- کیانی، حسین، (۱۳۷۱)، سوگند در زبان و ادب فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
13- گوهرین، صادق، (۱۳۶۲)، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، ج6، تهران: زوّار، چاپ دوم.
14- موحد، ضیاء، (۱۳۷۳)، سعدی، تهران: طرح نو، چاپ اوّل.
15- مینوی، مجتبی، (۱۳۶۷)، نقد حال، تهران: خوارزمی، چاپ سوم
16- همایی، جلال الدّین، (۱۳۶۸)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما، چاپ ششم.