بررسی میزان آگاهی و سواد محیط‌زیستی دانشجویان مقاطع کاردانی و کارشناسی با رویکرد توسعه پایدار و صیانت از محیط‌زیست

الموضوعات :

امید طبیعی ¹

1 - گروه محیط زیست، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامي، ارسنجان، ایران

تاريخ الإرسال : 24 الثلاثاء , شوال, 1446 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , ذو الحجة, 1446 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: آگاهی, سواد اکولوژی, سواد محیط زیست, صیانت, توسعه پایدار.,

ملخص المقالة :

مقدمه: یکی از مهم‌ترین مولفه‌های کلیدی و اساسی تاثیرگذار بر سلامت و تضمین کیفیت زندگی نسل‌های کنونی و آینده بشر، محیط‌زیست سالم و پایدار و صیانت از آن است. توسعه پایدار که به معنای تأمین نیازهای امروز بدون به خطر انداختن توان نسل‌های آینده است، ارتباط مستقیم با میزان آگاهی، نگرش مثبت، مشارکت فعال و رفتارهای افراد در زمینه محیط‌زیست دارد. لذا، برای کاهش بحران‌های محیط‌زیست و صیانت از آن، مطالعه حاضر با هدف تعیین سطح آگاهی و سواد محیط‌زیستی دانشجویان ورودی کاردانی و کارشناسی در مورد شناخت و اهمیت صیانت از محیط‌زیست انجام پذیرفت. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، مطالعه‌ای مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی است. نمونه‌ها شامل تعداد 384 نفر از دانشجویان مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس بودند که به‌صورت نمونه‌گیری به روش در دسترس انتخاب ‌شدند. از دانشجویان خواسته شد تا پرسشنامه‌‌ها را که شامل سؤالاتی در زمینه مشخصات جمعیت‌شناسی، آگاهی و دانش عمومی در مورد محیط‌زیست و صیانت از آن بود تکمیل کنند. اعتبار پرسشنامه قبل از انجام مطالعه تعیین شد (81/0). با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 و با بهره‌گیری از آمار توصیفی و آزمون‌های کای دو ()، من‌ویتنی و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل داده‌ها انجام پذیرفت.
	نتایج و بحث: یافته‌های این پژوهش نشان داد که 32/89 درصد از دانشجویان، از میزان آگاهی ضعیفی در مورد شناخت واژه سواد محیط‌زیست و اهمیت آن برخوردار بودند و 62/90 درصد از دانشجویان تمایل به افزایش دانش و آگاهی در مورد محیط‌زیست و نقش آن در سلامت دارند. نتایج نشان داد بین جنسیت و آگاهی، تحصیلات و آگاهی و همچنین گروه سنی و آگاهی، ارتباط معنی‌داری از نظر آماری وجود دارد (05/0P<).
نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان داد که دانشجویان مشارکت کننده در این مطالعه، از دانش پایینی در رابطه با سواد محیط‌زیست و اهمیت صیانت از آن و توسعه پایدار برخوردار می‌باشند و بر همین اساس نیازمند برنامه‌های آموزشی منظم، گسترده و سیستماتیک در زمینه افزایش سواد و فرهنگ محیط‌زیست و توسعه پایدار هستند. لذا لازم است آحاد ملت با مفهوم سواد اکولوژیکی یا سواد محیط‌زیست آشنا تا تصمیم‌های آگاهانه در صیانت از محیط‌زیست اتخاذ نمایند.

المصادر:


1. Abbas MY. Modern system of garbage disposal in Lovely Professional University Phagwara. International Journal for Innovative Research and Studies. 2013;3(4):6.
2. Abbas MY, Singh R. A survey of environmental awareness, attitude, and participation amongst university students: A case study. International Journal of Science and Research. 2014 May;3(5):1755-60.
3. Ahmadi S, Reisi M. Sustainable Development in Higher Education: An Effort Towards Developing Green Universities. Environmental Researches. 2025 Mar 16;15(30):37-54. [In Persian]
4. Caniglia BS, Jorgenson A, Malin SA, Peek L, Pellow DN, Huang X, editors. Handbook of environmental sociology. Cham: Springer; 2021 Nov 1.
5. Cao F, Jian Y. The Role of integrating AI and VR in fostering environmental awareness and enhancing activism among college students. Science of the Total Environment. 2024 Jan 15;908:168200.
6. Dunlap RE, Jones RE. Environmental concern: Conceptual and measurement issues. Handbook of environmental sociology. 2002 Oct;3(6):482-524.
7. Filho, W. About the Role of Universities and Their Contribution to Sustainable Development. High Educ Policy 24, 427–438 (2011). https://doi.org/10.1057/hep.2011.16
8.Hasani, R. Investigating the Effect of Environmental Awareness on Environmental Behavior with Emphasis on the Mediating Role of Environmental Concern and Connectedness to Nature. Journals of Environmental Education and Sustainable Development, 2025; 13(3): 171-191. doi: 10.30473/ee.2025.58507.2356
9. Hollweg KS, Taylor JR, Bybee RW, Marcinkowski TJ, McBeth WC, Zoido P. Developing a framework for assessing environmental literacy. Washington, DC: North American Association for Environmental Education. 2011 Feb 13;122.
10. Ibrahim AN, Asmawi MZ. the Level of Awareness towards Environmental Issues among Students in Tertiary Level. Case Study of University Students in Kuala Lumpur and Klang Valley of Malaysia. 2012.
11. Jabbour, C. J. C., de Sousa Jabbour, A. B. L., Govindan, K., Teixeira, A. A., and de Souza Freitas, W. R. “Environmental management and operational performance in automotive companies in Brazil: the role of human resource management and lean manufacturing”. Journal of Cleaner Production, (2013). 47, 129-140. doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.07.010 ‏
12. Kaiser FG, Fuhrer U. Ecological behavior's dependency on different forms of knowledge. Applied psychology. 2003 Oct;52(4):598-613. https://doi.org/10.1080/00958960903210031
13.Ko DG, Dennis AR. Profiting from knowledge management: The impact of time and experience. Information Systems Research. 2011 Mar;22(1):134-52. doi.org/10.1287/isre.1090.0247
14. Maigari AI. Introduction to environmental problems and management. Wa’adallah Environmental Consults (WADEC) Kano State, Nigeria. NEST (1991) Nigeria’s Threatened Environment. Ibadan, Nigeria. 2002.
15. McBeth W, Volk TL. The national environmental literacy project: A baseline study of middle grade students in the United States. The journal of environmental education. 2009 Oct 14;41(1):55-67.
16. Mihanpour H, Khashij M, Shamsizadeh Z, Gholami M, Ebrahimi A, Rezaeipandari H, Malekahmadi R, Arsham A, Parizan F, Jafari V. Assessment of environmental literacy: A case study of Yazd citizens’ awareness, attitudes, and practices in 2017. Journal of Community Health Research. 2020 Sep 23.
17.Mirfardi A, Salamatian D. Environmental Behavior of Shiraz University Students and its Relationship with Environmental Concern and Environmental Awareness Informative Resources. Journals of Environmental Education and Sustainable Development. 2022 Feb 20;10(2):135-51. doi.org/10.30473/ee.2022.46127.2017
18. Mkumbachi RL, Astina IK, Handoyo B. Environmental awareness and pro-environmental behavior: A case of university students in Malang city. Jurnal Pendidikan Geografi: Kajian, Teori, dan Praktek dalam Bidang Pendidikan dan Ilmu Geografi. 2024;25(2):6.
19. Monroe MC. Two avenues for encouraging conservation behaviors. Human Ecology Review. 2003 Dec 1:113-25
20. Rieckmann M. Education for sustainable development goals: Learning objectives. UNESCO publishing; 2017 Mar 20.
21. Salehi, S., Ebrahimi, H. An analysis of students’ knowledge and behavior toward water (case study: secondary schools in Mazandaran). Environmental Sciences, 2020; 18(2): 41-58. [In Persian]. doi: 10.29252/envs.18.2.41
22. Sasa T, Ahmad WA, Bahtiti NH, Abujaber M, Adeyleh A, Miri O. Assessment level of environmental literacy among applied science private university (ASU) students. WSEAS Transactions on Environment and Development. 2022 Jul;18(2022):2224-3496.
23.Tajari, T., Tajari, M., Pakzad, S. The Conceptual Model of an Environmental Literacy-Based Curriculum in Iran’s Elementary Education System: A Grounded Theory Approach. Journals of Environmental Education and Sustainable Development, 2025; 13(2): 9-25. doi: 10.30473/ee.2024.63369.2498
24. Tuncer* G, Ertepinar H, Tekkaya C, Sungur S. Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental education research. 2005 Apr 1;11(2):215-33.
25. Veisi H, Lacy M, Mafakheri S, Razaghi F. Assessing environmental literacy of university students: A case study of Shahid Beheshti University in Iran. Applied Environmental Education & Communication. 2019 Jan 2;18(1):25-42.
26. Yıldız O, Özdemir D. An Examination of The Relationship Between Social Studies Teachers’ Environmental Knowledge and Sustainable Environmental Attitude. Osmangazi Journal of Educational Research. 2023 Oct 10;10:135-53.
27.Ziegler A, Schwarzkopf J, Hoffmann VH. Stated versus revealed knowledge: Determinants of offsetting CO2 emissions from fuel consumption in vehicle use. Energy Policy. 2012 Jan 1;40:422-31. 10.1016/j.enpol.2011.10.02