بررسی حجاب معرفت (درخواست و بازخواست) با تکیه بر کتب عرفانی– ادبی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نقده، دانشگاه آزاد اسلامی، نقده، ایران.نویسنده مسئول: Abbas.borna@yahoo.com
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوکان، دانشگاه آزاد اسلامی،بوکان، ایران.
الکلمات المفتاحية: سیر و سلوک, موانع, درخواست و بازخواست, کمال مطلق, وصال.,
ملخص المقالة :
عالم خلق با تمام ظواهر فریبندۀ خویش در مقایسه با عالم معنا، مرتبه دانی خلقت محسوب می‌شود. انسان فطرتاً موجودی پاک سرشت است و همین ضمیر پاک و منزه او را به صورت فطری به سوی سرچشمۀ پاکی¬ها و کمال مطلق هدایت¬می¬کند. در طی مراحل سیر و سلوک معنوی به سوی کمال مطلق، ابلیس پرتلبیس با لطایف¬الحیل سعی دارد مانع سیر و سفر روحانی سالک گردد. یکی از موانع این سیر وسلوک، درخواست و اختیار از طرف سالک می¬باشد. سالک باید در برابر معبود خویش به مقام تفویض و تسلیم برسد و هرگونه ادعا و درخواست از طرف سالک، حجاب معرفت محسوب می¬گردد. تا زمانی که آثار خودی در وجود انسان باقی بماند مانع حرکت او به سوی کمال مطلق خواهدبود. درخواست موسی باعث¬گردید در مقام حاملان روندگان، بماند و آنکه کار خود به عنایت رهاکند همچون پیامبر(ص) به مقام محمولان و مجذوبان الهی می¬رسد. این تحقیق بر آن است درخواست¬های سالکان طریقت که موجب بازخواست و مانع از وصال به محبوب می‌گردد را با تأکید به منابع عرفانی- ادبی، از جمله کتاب¬های:کشف المحجوب، مرصادالعباد، مصباح الهدایه و ..... تشریح نماید. کلیدواژه‌ها: سیر و سلوک، موانع، درخواست و بازخواست، کمال مطلق، وصال.
منابع و مآخذ
1ـ قرآن کریم،(1390)، مترجم حسین انصاریان، چاپ سوم، واژه¬پرداز اندیشه، تهران.
2ـ نهج¬البلاغه امام علی(ع)،(1387)، به ترجمه محمّد دشتی، چاپ سوم، بعثت، قم.
3ـ ابن عربی، محی¬الدین، (1386 )، حجاب هستی (چهار رساله الهی)ترجمه گل بابا سعیدی، چاپ اول، زوّار، تهران
4ـ انصاری، عبدالله بن محمد،(1386)، مناجات نامه، به خط داوود رواسانی، چاپ هفتم، انتشارات¬ نگاه، تهران.
5ـ جوادی آملی، عبدالله،(1384)، تفسیر موضوعی قرآن کریم(جلد11)، چاپ پنجم، مرکز نشر اسراء، قم.
6-حافظ شیرازی، شمس¬الدین محمد،(1372)، دیوان غزلیات، به¬کوشش خطیب رهبر، چاپ دوازدهم، صفی علیشاه، تهران.
7- خرقانی، ابوالحسن، (1369)، نور العلوم، به¬کوشش عبد الرفیع حقیقت، چاپ سوم، انتشارات کتابخانه بهجت، تهران
8- دهخدا، علي اكبر،(1380)، فرهنگ دهخدا، اميركبير، تهران.
9- رازی، نجم¬الدین،(1368)، مرصادالعباد، به¬تصحیح محمّد امین ریاحی، چاپ اوّل، انتشارات چاپ و نشر کتاب، تهران.
10-رکنی، محمدمهدی، (1370)، لطایفی از قرآن کریم(برگزیده از کشف الاسرار و عده الابرار میبدی)، چاپ پنجم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد
11-زنجانی، برات،(1370)، شرح مخزن الاسرار نظامی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
12-سعیدی، گل¬بابا،(1387)، فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن عربی، چاپ اول، زوّار، تهران.
13-سلامتی، حاج شیخ کاظم،(1390)، طریق وصال، چاپ اول، آیت اشراق، قم.
14-سنايي غزنوي، ابو مجدمجدود بن‌آدم،(1389)، ديوان اشعار، به¬تصحیح مظاهر مصفّا، انتشارات زوّار، تهران.
15-سهروردی، شهاب الدین،(1386)، عوارف¬المعارف، ترجمۀ ابومنصور بن عبدالمؤمن اصفهانی، چاپ چهارم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران
16-. عطارنیشابوری، شیخ فریدالدین¬محمد،(1386)، تذکرة¬الاولیا، بررسی وتصحیح محمد استعلامی، چ16، زوّار، تهران.
17- قشیری، عبدالکریم بن هوازان، (1385)، رساله قشیریه، ترجمه ابوعلی حسن بن احمدعثمانی، چ9، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران
18-کاشانی، عزالدین محمود،(1372)، مصباح¬الهدایه و مفتاح¬الکفایه، به¬تصحیح جلال¬الدین همایی، چ4 ، هما، تهران.
19- کلابادی، ابوبکرمحمد، (1371)، به¬کوشش محمدجواد شریعت، چاپ اول، انتشارات اساطیر، تهران
20-مطهری، مرتضی،(1382)، یادداشت¬های شهید مطهری، چاپ سوم، صدرا، تهران.
21----------،(1384)، مجموعه آثار شهید مطهّری،چاپ ششم، انتشارات صدرا، تهران.
22-مولوی، جلال¬الدین محمّد،(1379)، مثنوی معنوی، مقدمه و تصحیح از بها¬الدین خرمشاهی، چ4، دوستان، تهران.
23-مؤمنی، علی،(1387)، کمال انسان و انسان کامل، چاپ اول، انتشارات آیت اشراق، قم.
24- نراقی، ملامهدی، (1385)، جامع السعادات، با ترجمه کریم فیضی، چاپ اول، انتشارات قائم آل محمد، قم
25- نسفی،عزیزالدین، (1379)، الانسان الکامل، با تصحیح ماریژان موله، چاپ چهارم، انتشارات طهوری،تهران
26-هجویری، ابوالحسن علی¬بن عثمان،(1387)، کشف¬المحجوب، تصحیح از محمود عابدی، چ14، سروش، تهران.
27-همدانی، باباطاهر. (1384). دوبیتی¬ها، به تصحیح علیرضا اسدی و خط مسعود فضل الهی، چ2، تهران، جمهوری.
28-همدانی، عین¬القضاة،(1386)، تمهیدات، با مقدمه و تصحیح عفیف عُسَیران، چاپ هفتم، تهران، منوچهری.
