بررسی رابطه بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان ورزشکاران زن

الموضوعات : پژوهشنامه جامعه شناختی ورزش

ماهدخت پیرزاده ¹ , علیرضا بخشی‌فر ²

1 - کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشکده علوم‌اجتماعی و روان‌شناسی،دانشگاه آزاد‌اسلامی،واحد الکترونیکی، ایران
2 - کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی شخصیت، دانشکده علوم اجتماعی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 05 الأربعاء , رمضان, 1446 تاريخ التأكيد : 08 الأحد , شوال, 1446 تاريخ الإصدار : 17 الخميس , ذو القعدة, 1446

الکلمات المفتاحية: فعالیت بدنی, کیفیت خواب, تنظیم هیجان,

ملخص المقالة :

مقدمه : پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان در ورزشکاران زن انجام شد. با توجه به اهمیت نقش فعالیت بدنی در بهبود عملکرد روان‌شناختی و فیزیولوژیکی، بررسی همزمان اثر آن بر کیفیت خواب و راهبردهای تنظیم هیجان می‌تواند اطلاعات مفیدی در حوزه روان‌شناسی سلامت و ورزش ارائه دهد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ زمان یک مطالعه مقطعی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی ورزشکاران زن باشگاه‌های منطقه ۵ شهر تهران بود. بر اساس فرمول فیدل و تاباچنیک (2007)، ۱۰۶ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که برای افزایش اطمینان به ۱۲۰ نفر افزایش یافت. روش نمونه‌گیری در دسترس بود. ابزار گردآوری داده‌ها شامل سه پرسشنامه استاندارد بود: پرسشنامه فعالیت بدنی غلامی‌فشارکی و آزاد (۱۳۹۰)، پرسشنامه کیفیت خواب بویس، دینودز، منک، برمن و کوپفر (۱۹۸۹) و پرسشنامه تنظیم هیجان گراتز و رومر (۲۰۰۴). برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده شد. یافته‌ها : نتایج تحلیل‌ها نشان داد که بین کیفیت خواب و راهبرد ارزیابی مجدد با فعالیت بدنی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین فعالیت بدنی و راهبرد سرکوبی رابطه‌ای منفی و معنادار مشاهده شد. به‌طور خاص، بین فعالیت بدنی و راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) رابطه منفی و معنادار و بین فعالیت بدنی و راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۵/۰ وجود دارد. همچنین بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب نیز رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۵/۰ یافت شد. نتیجه‌گیری: به‌طور خلاصه، هرچه میزان فعالیت بدنی بیشتر باشد، استفاده از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجان مانند سرکوبی کاهش یافته و استفاده از راهبردهای سازگارانه مانند ارزیابی مجدد افزایش می‌یابد. همچنین، افزایش فعالیت بدنی منجر به بهبود کیفیت خواب می‌شود. این یافته‌ها نشان‌دهنده نقش مهم فعالیت بدنی در ارتقاء سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی ورزشکاران زن است.

المصادر:

References:

Almondes KMd, Castro EdAS, Paiva T. , (2022). Sleep Habits Quality of Life and Psychosocial Aspects in the Older Age: Before and During COVID-19. Front Neurosci; 16: 694894.
Al-Qahtani YM, Al-Qahtani HM, Mohamed BM, Riaz F, Mostafa OA. (2020). Quality of Sleep among General Governmental Secondary School Students in Abha City, Saudi Arabia. Middle East Journal of Family Medicine.;7(10):62.
Anderson GN, Tung ES, Brown TA, Rosellini AJ. (2021). Facets of emotion regulation and emotional disorder symptom dimensions: Differential associations and incremental validity in a large clinical sample. Behavior Therapy, 52(4): 917-931.
Asci FH.(2003) The Effects of physical fitness training on trait anxiety and physical self-concept of female university student. J Psychol Sport Exerc; 4(2): 255-64
Bigdeli, E., Najafi, M., & Rostami, M. (2013). The relationship between attachment styles, emotion regulation, and resilience with psychological well-being in medical students. Iranian Journal of Medical Education, 13(9), 721–729.
Buysse DJ, Reynods, CF 3rd, Mnk Th, Berman SR; Kupfer DJ; (1989) The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res.
Cavaillès C, Berr C, Helmer C, Gabelle A, Jaussent I, Dauvilliers Y. (2022). Complaints of daytime sleepiness, insomnia, hypnotic use, and risk of dementia: a prospective cohort study in the elderly. Alzheimers Res Ther . 14(1): 12.
Chouri, A., Bay, N., & Yanpi, T. (2024). The evolution of women's mental health in the digital era and the effect of fitness apps on physical activity quality, sleep quality, and mental health. Sport Management and Entrepreneurship, 3(2). [No page range provided]
Corbo, I., Forte, G., Favieri, F., Casagrande, M. (2023). Poor sleep quality in aging: The Association with mental health.International Journal of Environmental Research and Public Health. 20 (3), 1661.https://doi. org/10. 3390/ijerph20031661.
Coutinho, P., Ramos, A., Afonso, J., Bessa, C., Ribeiro, J., Davids, K., ... & Mesquita, I. (2023). To Sample or to Specialise? Sport Participation Patterns of Youth Team Sport Male Players. Children, 10(4), 729. https://doi.org/10.3390/children10040729
Dejonckheere, , E. Kalokerinos, EK. Bastian B. Kuppens ,P. (2019). Poor emotion regulation ability Mediates the link between depressive symptoms and affective . bipolarity. Cogn Emot . 33(5), 1076-83.
Desharnais R, Jobin J, Cote C, Levesque L, Godin G. (2000). Aerobic exercise and the placebo effect: a controlled study.Psychosom Med . 55(2): 149-54.
Dewald, J. F., Meijer, A. M., Oort, F. J., Kerkhof, G. A. and Bögels, S. M. (2021). The influence of sleep quality, sleep duration and sleepiness on school performance in children and adolescents: A meta-analytic. Studies in Medical Sciences, 28 (3),536-549.
Dong H, Zhang Q, Zhu C, Lv Q. (2020) Sleep quality of nurses in the emergency department of public hospitals in China and its influencing factors: a cross-sectional study. Health and quality of life outcomes. 18(1):1-9.
Dunn AL, Trivedi MH, Kampert JB, et al. (2005) Exercise treatment for depression efficacy and dose response. American J of Prev Med; 28(1): 1-8.
Farajnia, S., Rajabi, H., Ghaffari, M., Baladi Moghadam, N., & Fayyaz Milani, R. (2023). Investigating sleep quality and cognitive performance following combined aerobic-cognitive training in patients with multiple sclerosis. Journal of Exercise Physiology and Physical Activity, 16(4), 67–79.
Flowers SA, Ellingrod VL. (2015). The Microbiome in Mental Health: Potential Contribution of Gut Microbiota in Disease and Pharmacotherapy Management. Pharmacotherapy. Oct;35(10):910-6.
Gharib Bolouk, M., Mikaeili, N., & Basharpoor, S. (2022). Predicting sleep quality in adolescents based on dysfunctional beliefs about sleep, neuroticism, internet addiction, and anxiety sensitivity: The mediating role of emotion regulation strategies and mindfulness. Journal of Psychological Sciences, 21, 1521–1537.
Gholami-Fasharki, M., & Azad, E. (2011). Validity and reliability of the Fasharki Free Physical Activity Questionnaire. Scientific Research Journal of Arak University of Medical Sciences, 3(56), 36–46.
Gimigliano F. (2020). Are exercise interventions effective in patients with cerebral palsy? A ochrane Review summary with commentary. Dev Med Child Neurol. Jan;62(1):18-20.
Gratz KL, Roemer L. (2003). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. J Psychopathol Behav Assess; 26(1): 41-54.
He HG, Zhu L, Chan SW, Klainin-Yobas P, Wang W. (2015). The effectiveness of therapeutic play intervention in reducing perioperative anxiety, negative behaviors, and postoperative pain in children undergoing elective surgery: a systematic review. Pain Manag Nurs. Jun;16(3):425-39
Heydari-Rafat, M. (2015). The relationship between physical activity and aggression reduction in slow-paced boys at the Comprehensive Rehabilitation and Vocational Training Center in Hamedan. (Master's thesis). Islamic Azad University of Hamedan.
Jiang Y, Lu C, Chen J, Miao Y, Li Y, Deng Q. (2022). Happiness in University Students: Personal, Familial, and Social Factors:A Cross-Sectional Questionnaire Survey. Int J Environ Res Public Health. Apr 13;19(8):4713.
Kakouei, H., Zare, S., Akhlaghi, A., & Panahi, D. (2010). Study of sleep quality among professional drivers at intercity terminals (Case study: Tehran). Traffic Management Studies, 5(16), 1–10.
Kiecolt-Glaser JK, Wilson SJ. (2017). Lovesick: How Couples' Relationships Influence Health. Annu Rev Clin Psychol. 8;13:421-443.
Livingstone MBE; Coward WA; Prentice AM; Davies PSW; Strain JJ; Mc Kenna PG; et al. (2012) Daily energy expenditure in free-living children: Comparison of heart rate monitoring with the doubly labeled water (2H2180) method 1-3. Am J Clin Nutr , 56: 343-52.
Loevaas, M. E. S., Sund, A. M., Lydersen, S., Neumer, S. P., Martinsen, K.,Holen, S., & Reinfjell, T. (2019). Does the transdiagnostic emotion intervention improve emotion regulation skills in children? Journal of child and family studies, 28, 805-813.
Martin A, Saunders DH, Shenkin SD, Sproule J. (2014). Lifestyle intervention for improving school achievement in overweight or obese children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Mar 14;(3):CD009728.
Parhoodeh, Y., Khazali, M., Bakhtiari, M., Delpisheh, A., & Latifi, A. (2011). Investigating the effect of trans-theoretical model-based education on physical activity in students. Journal of Health Research, 8(2), 320–329.
Pérez-Fuentes MdC, Molero Jurado MdM, Simón Márquez MdM, Gázquez Linares JJ. (2019). Analysis of sociodemographic and psychological variables involved in sleep quality in nurses. International journal of environmental research and public health. 16(20):3846.
Perkins ER, King BT, Sorman K, Patrick CJ. (2022). Trait boldness and emotion regulation: An event-related potential investigation. International Journal of Psychophysiology, 176: 1-13.
Preece DA, Becerra R, Robinson K, Dandy J, Allan A. (2018). Measuring emotion regulation ability across negative and positive emotions: The Perth emotion regulation competency inventory (PERCI). Personality and Individual Differences,135: 229-241.
Regestein Q, Natarajan V, Pavlova M, etal (2010). Sleep debt and depression in female college students. Psychiatry Research , Vol.176, No.1, Pp.134-39.
Romance Garcia, Angel Ramon & Nielsen, Adriana & Mendes, Rui & Dobado-Castañeda, Juan & Dias, Gonçalo. (2023)). The influence of physical activity on the creativity of 10 and 11-year-old school children. Thinking Skills and Creativity. 48.
Sadat-Mortazavi, S., Foroughan, M., Hosseini, S. A., Nasiri, E., & Shahbazi, F. (2021). Negative factors affecting healthy sleep in Iranian elderly: A review study. Journal of Rehabilitation, 22(2), 132–153.
Steptoe A, Mohabir A, Mahon NG, McKenna WJ. (2010). Health related quality of life and psychological wellbeing in patients with dilated cardiomyopathy. Heart;83(6):645-50.dx.doi.org/10.1136/heart.83.6.645.
Western,Deborah. (2013) Depression in Women. In Gender-based Violence and Depression in Women.Springer New York, 33-44.
World Health Organization. (2020) .Global Strategy on Diet, Physical Activity, and Health. Geneva: World Health Organization.
Yang CC, Llamas-Diaz D, Bahena YA, Cabello R, Dahl RE, Magis-Weinberg L. (2023). Emotion regulation difficulties and sleep quality in adolescence during the early stages of the COVID-19 lockdown. Journal of Affective Disorders, 338: 92-99.
Zengin M, Yayan EH, Düken ME. (2021). The Effects of a Therapeutic Play/Play Therapy Program on the Fear and Anxiety Levels of Hospitalized Children After Liver Transplantation. J Perianesth Nurs. 2021 Feb;36(1):81-85.
Zhang C, Xiao S, Lin H, Shi L, Zheng X, Xue Y, et al. (2022). The association between sleep quality and psychological distress among older Chinese adults: a moderated mediation model. BMC Geriatr . 22(1): 35.
Zhang J, Yuan G, Guo H, & et al. (2023). Longitudinal association between problematic smartphone use and sleep disorder among Chinese college students during the COVID-19 pandemic. Addictive Behaviors. .144:107715

نص كامل:



Research Journal of Sociological of Sport Spring 2025, Volume 1, Number2   a

 

 Research Paper

Investigating The Relationship Between Physical Activity, Sleep Quality And Emotion Regulation In Female Athletes

* Mahdokht Pirzadeh¹, Alireza Bakhshifar²

A B S T R A C T: Introduction: The present study was conducted with the aim of investigating the relationship between physical activity, sleep quality, and emotion regulation in female athletes. Methods: The present study was a cross-sectional study in terms of its applied purpose, a quantitative study in terms of data type, and a descriptive correlational study in terms of research method. The statistical population consisted of all female athletes in clubs in District 5 of Tehran. From this population, 106 individuals were selected based on the Fidel and Tabachnik formula (2007), which was increased to 120 for precautionary purposes. The sampling method was convenience sampling. Research instruments included three standard questionnaires: Physical activity: Gholami-Fashark and Azad (2011), Sleep quality: Boyce, Dinodes, Menk, Berman, and Kupfer (1989),Emotion regulation: Gratz and Romer (2004) Pearson's moment correlation coefficient was used to test the research hypotheses. Results: The results showed a positive and significant relationship between sleep quality and reappraisal with physical activity. There was also a negative and significant relationship between physical activity and suppression. In more detail: A negative and significant relationship was found between physical activity and maladaptive emotion regulation strategy (suppression). A positive and significant relationship at the 0.05 level was found between physical activity and adaptive emotion regulation strategy (reappraisal). A positive and significant relationship at the 0.05 level was also observed between physical activity and sleep quality. Conclusion: In simpler terms, increased physical activity is associated with reduced use of maladaptive emotion regulation strategies (suppression) and increased use of adaptive strategies (reappraisal). Additionally, greater physical activity corresponds with improved sleep quality among female athletes.

1.M.A. in General Psychology, Faculty of Social Sciences and Psychology, Islamic Azad University, Electronics Department, ,Iran
2. M.A. in Personality Psychology, Faculty of Social Sciences and Psychology, Islamic Azad University, Tehran Central Branch,Tehran,Iran

---

Received:

5 Mar 2025

 

Accepted:

5 Apr 2025

 

Available Online:

14 May 2025

 

Keywords: Physical activity,sleep quality, emotion regulation

 

 

 

---

 

 

* Corresponding Author: Mahdokht Pirzadeh

 E-mail: [e-mail]

 

 

    مقاله پژوهشی:

ماهدخت پیرزاده1 ، علیرضا بخشی‌فر2*

 بررسی رابطه بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان ورزشکاران زن

1. کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشکده علوم‌اجتماعی و روان‌شناسی،دانشگاه آزاد‌اسلامی،واحد الکترونیکی، ایران

2.کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی شخصیت، دانشکده علوم اجتماعی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 15 اسفند 1403   تاریخ پذیرش: 6 فروردین 1404   تاریخ انتشار: 25 اردیبهشت 1404   کلید واژه‌ها: فعالیت بدنی، کیفیت خواب، تنظیم هیجان

---

 

چکیده:

مقدمه : پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان در ورزشکاران زن انجام شد. با توجه به اهمیت نقش فعالیت بدنی در بهبود عملکرد روان‌شناختی و فیزیولوژیکی، بررسی همزمان اثر آن بر کیفیت خواب و راهبردهای تنظیم هیجان می‌تواند اطلاعات مفیدی در حوزه روان‌شناسی سلامت و ورزش ارائه دهد.

روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ زمان یک مطالعه مقطعی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی ورزشکاران زن باشگاه‌های منطقه ۵ شهر تهران بود. بر اساس فرمول فیدل و تاباچنیک (2007)، ۱۰۶ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که برای افزایش اطمینان به ۱۲۰ نفر افزایش یافت. روش نمونه‌گیری در دسترس بود. ابزار گردآوری داده‌ها شامل سه پرسشنامه استاندارد بود: پرسشنامه فعالیت بدنی غلامی‌فشارکی و آزاد (۱۳۹۰)، پرسشنامه کیفیت خواب بویس، دینودز، منک، برمن و کوپفر (۱۹۸۹) و پرسشنامه تنظیم هیجان گراتز و رومر (۲۰۰۴). برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده شد.

یافته‌ها : نتایج تحلیل‌ها نشان داد که بین کیفیت خواب و راهبرد ارزیابی مجدد با فعالیت بدنی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین فعالیت بدنی و راهبرد سرکوبی رابطه‌ای منفی و معنادار مشاهده شد. به‌طور خاص، بین فعالیت بدنی و راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) رابطه منفی و معنادار و بین فعالیت بدنی و راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۵/۰ وجود دارد. همچنین بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب نیز رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۵/۰ یافت شد.

نتیجه‌گیری: به‌طور خلاصه، هرچه میزان فعالیت بدنی بیشتر باشد، استفاده از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجان مانند سرکوبی کاهش یافته و استفاده از راهبردهای سازگارانه مانند ارزیابی مجدد افزایش می‌یابد. همچنین، افزایش فعالیت بدنی منجر به بهبود کیفیت خواب می‌شود. این یافته‌ها نشان‌دهنده نقش مهم فعالیت بدنی در ارتقاء سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی ورزشکاران زن است.

---

*نویسنده مسئول: ماهدخت پیرزاده

  پست الکترونیکی: [e-mail]

مقدمه:

 

فعالیت بدنی به هر گونه حرکت بدن که در اثر انقباض عضلات اسکلتی ایجاد شده و به مصرف انرژی بیش از حد پایه منجر گردد، اطلاق می­شود (ولک، کوربین و دیل¹، 2012). گیمیگلیانو² (2020) خاطر نشان می­کند فعالیت بدنی پدیده بی­نهایت پیچیده­ای است. فعالیتی است که رشته­های بسیار متفاوت تفکر و تجربه را در یک کل یگانه جمع می­کند. به همین دلیل علاوه بر مدت و تعداد دفعات، شدت آن نیز حایز اهمیت است تا بتوان میزان انرژی مصرفی ناشی از آن را نیز برآورده نمود. در این رابطه، هر چند روش­هایی مانند کالری متری غیرمستقیم³ و یا اندازه­گیری دوباره⁴ می­تواند به طور دقیق، انرژی مصرفی و اثر هر فعالیت بر سوخت و ساز را نشان دهند، اما به دلیل هزینه بر بودن و عدم دسترسی آسان، در مطالعات جمعیتی کابردی نداشته و در این موارد، بیشتر روش تکمیل پرسشنامه به کار گرفته می­شود (لیونیگ استون و کووارد⁵،2010). فعالیت­های ورزشی مختلف می­تواند هم از نظر فیزیکی و هم شناختی (کوتینو، راموس و همکارن⁶، 2023) و هم رفتار خلاقانه (رومانسه گارسیا، انگل رامون و همکاران⁷، 2023) بر رفتار فرد تأثیر داشته باشد. بی­تحرکی حالتی است که حرکت بدن خیلی کم باشد و مصرف انرژی در بدن تقریباً مشابه میزان متابولیسم پایه می­باشد. مطالعه­ها نشان داده­اند که انجام فعالیت بدنی منظم باعث کاهش خطر بیماری­های عروق کرونری، سکته مغزی، فشار خون، دیابت، برخی سرطان­ها و افسردگی می­شود. همچنین انجام فعالیت­های بدنی یک تعیین کننده کلیدی در میزان انرژی مصرفی، تعادل انرژی و کنترل وزن می­باشد. به علاوه انجام فعالیت­های جسمانی باعث افزایش امید به زندگی و ارتقای کیفیت زندگی می­گردد (پرهوده، خزلی، بختیاری، دل­پیشه و لطیفی،1390). برای دستیابی به فواید فعالیت جسمانی ضروری است که افراد در سطح مناسب و کافی، فعالیت­ جسمانی را به صورت منظم انجام دهند (سازمان بهداشت جهانی⁸، 2020). سازمان جهانی بهداشت در این رابطه توصیه کرده است که افراد 18 تا 60 ساله، حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی منظم درطول هفته داشته باشند. همچنین پیشنهاد کرده است که این مقدار فعالیت بدنی در قالب یک برنامه منظم به صورت 5 روز در هفته و هر روز حداقل 30 دقیقه انجام شود.

بین تنظیم هیجان و کیفیت خواب ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد (کوربو، فورته، فاواری و همکاران⁹ (2023). کیفیت خواب طبق تعریف، از شاخص­های ذهنی مربوط به چگونگی تجربه خواب مانند میزان رضایتمندی از خواب و احساسی که پس از برخاستن از خواب ایجاد می­شود تشکیل می­گردد (دیوالد، میجر، اورت، کرهاف و بوگلز¹⁰، 2021). از آنجا که خواب برای حفظ انرژی و ادامه حیات ضروری است اختلال خواب می­تواند اثرات سوء قابل توجهی بر انسان داشته باشد، کندی تفکر¹¹، فراموشی غیر معمول¹²، کندی واکنش¹³، روحیه پایین¹⁴ و تحریک­پذیری¹⁵ نمونه­ای از این اثرات نامطلوب است (ننا، کوستاونی، استری پلوس، تئودو و همکاران، 2018). این در حالی است که یک خواب با کیفیت برای عملکرد مناسب ضروری است (پرز- فوئنتز، مولرو جوردائو و سیمون مارکوز و جازکوئیز – لینارز¹⁶، 2019). کیفیت خواب می­تواند تحت تأثیر عوامل متعددی مختل گردد، در میان این عوامل سطح بالایی از استرس به عنوان یک عامل با اهمیت در کاهش کیفیت خواب مطرح می­باشد، به طور کلی، محققین معتقدند مشکلات روانشناختی مانند اضطراب¹⁷ و استرس¹⁸ می­تواند با انواعی از اختلالات خواب از جمله بی­خوابی در ارتباط باشد، سطوح بالای استرس می­تواند تا حد زیادی به ایجاد یک خواب ضعیف در پرستاران منجر گردد (دانگ، ژانگ و زو¹⁹، 2020).

بنیاد ملی خواب در آمریکا، میزان خواب مورد نیاز جهت رشد مطلوب و سلامتی در افراد را 9 ساعت در نظر گرفته است (الکاتانی، الکاتانی، محمد، ریاض و مصطفی²⁰، 2020). اختلالات خواب در درجه اول شامل مشکل در به خواب رفتن، محرومیت از خواب، خواب زیاد، خواب با کیفیت پایین، و اختلال در عملکرد در طول روز است و ارتباط نزدیکی با اختلالات روان­پزشکی، روانی و اجتماعی دارد (ژانگ، یوان، گیو و همکاران²¹، 2023). اختلالات خواب با کاهش مدت­زمان، کاهش کیفیت خواب، افت اثربخشی خواب، افزایش غیر طبیعی بیدار شدن در طول مدت خواب و خواب آلودگی در طول روز شناسایی می­شود و یکی از شایعترین مشکلاتی هستند که افراد با آن مواجه هستند. گزارش­ها نشان می­دهند که 50 تا 70 درصد از سالمندان، به نوعی از اختلال خواب رنج می­برند و شایع­ترین اختلال خواب در این گروه سنی، بی­خوابی است (سادات­مرتضوی، فروغان، حسینی، نصیری و شهبازی، 1400). اما برغم این فراوانی بالا، علل بی­خوابی به درستی تشخیص و درمان نشده و با مداخلات انجام گرفته رضایت­بخش نیستند (کاواایلز، بر، هلمر و همکاران²²، 2022). اختلال خواب اثرات نامطلوب گسترده­ای بر جنبه­های مختلف سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی آنها خواهد داشت و کیفیت زندگی ایشان را تحت تأثیر قرار خواهد دارد (ژانگ، ایکسیو، لین، شی و همکاران²³، 2022؛ آلموندز، کاسترو، پایوا و همکاران²⁴، 2022).

در ارتباط با تنظیم هیجان²⁵ می­توان گفت، تنظیم هیجان به عنوان همه راهبردهای آگاهانه و غیر آگاهانه­ای تعریف می­شود که برای حفظ، افزایش و کاهش مؤلفه­های هیجانی، رفتاری و شناختی یک پاسخ هیجانی به کار برده می­شود (پرکینز، کینگ، سورمن و همکاران²⁶، 2022). این سازه نشان دهنده فرایندی است که تعیین می­کند چه هیجانی تجربه شود و این هیجان چه وقت و چگونه ابراز گردد (اندرسون، تانگ، براون و روزیلینی²⁷، 2021). تنظیم هیجان به عنوان شکل خاصی از خود نظم­دهی هیجانی و به فرایندهای درونی و بیرونی مؤثر در باز بینی، ارزشیابی، تعدیل، شدت و طول واکنش­های هیجانی اشاره دارد (یانگ، لیماس – دیاز و همکاران²⁸، 2023). تنظیم هیجان نقش بسیار کلیدی در سلامت و رشد و تحول هنجار افراد دارد و ناتوانی یا نقص در تنظیم هیجان می­تواند سبب ایجاد اختلال­های روان­شناختی در افراد شود (پرس، بیکرا و رابینسون، دانی و آلن²⁹، 2018). افراد دارای مشکل در تنظیم هیجان علاوه بر نقص در پردازش شناختی اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجان­ها در مواجهه با وقایع استرس­زای زندگی توانایی تنظیم و کاهش هیجان­های منفی خود را ندارند، (جیانگ، دینگ، ژائو و همکاران³⁰، 2022). استفاده صحیح از هیجانات می­تواند عامل مهمی در جهت رشد و اعتلای روانی و جسمانی و همچنین افزایش قوه ابتکار و شایستگی شخص شود (لواس، ساند، لیدرسن و همکاران³¹، 2019). دشواری در تنظیم هیجان به منزله مؤلفه­های کلیدی در چندین مدل آسیب­شناسی روانی برای اختلالات شخصیت مرزی، دوقطبی، افسردگی عمده، اضطراب تعمیم یافته، اضطراب اجتماعی، اختلالات مربوط به سوءمصرف مواد و اختلالات خوردن آورده شده است (دیجونکر، کالاکرینوس، باستین و کوپنز³²، 2019).  

با عنایت به مطالب فوق و خلاء پژوهشی دراین زمینه سئوال اساسی پژوهش حاضر این است که آیا بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان ورزشکاران زن رابطه وجود دارد؟

پژوهش­هایی در این رابطه در ایران و خارج از ایران انجام شده، که عبارتند از چوری، بای و یانپی (1403) در پژوهشی با عنوان تحول سلامت روانی بانوان در عصر دیجیتال و اپ­های ورزشی بر کیفیت فعالیت بدنی، کیفیت خواب و سلامت روانی، بدین نتیجه دست یافتند که بین استفاده از اپ‌های ورزشی با میزان فعالیت‌بدنی بانوان استان گلستان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج نشان دهنده رابطه‌ای مثبت و معنی‌داری بین استفاده از اپ‌های ورزشی با کیفیت خواب بانوان استان گلستان دارد. در نهایت مشخص گردید بین استفاده از اپ‌های ورزشی با سلامت روانی بانوان استان گلستان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. با توجه به‌نتایج به‌دست آمده به‌نظر می‌رسد افزایش آگاهی بانوان از فواید استفاده از اپ‌های ورزشی پیشنهاد می‌شود. فرج­نیا، رجبی، غفاری، بلادی مقدم و فیاض میلانی (1402) در پژوهشی با عنوان بررسی کیفیت خواب و عملکرد شناختی متعاقب تمرین ترکیبی هوازی شناختی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلورزیس، بدین نتیجه دست یافتند که هر چند گروه برایتونیک نسبت به گروه ایروتونیک و کنترل، بهبود نسبی بیشتری در متغیرهای pvt داشتند این تغییرات معنادار نبود.

قریب بلوک، میکائیلی و بشرپور (1401) در پژوهشی با عنوان پیش­بینی کیفیت خواب در نوجوانان بر اساس نگرش ناکارآمد درباره خواب، روان آزردگی گرایی، اعتیاد به اینترنت و حساسیت اضطرابی با میانجی­گری راهبردهای تنظیم هیجان و ذهن آگاهی، بدین نتیجه دست یافتند که ذهن آگاهی و راهبردهای سازگارانه و ناسازگارانه تنظیم هیجان در ارتباط بین روان آزردگی گرایی، حساسیت اضطرابی، نگرش ها و باورهای ناکارآمد به خواب، اعتیاد به اینترنت و کیفیت خواب نقش میانجی . نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می توان گفت مدل ساختاری پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بود و از این رو به درمانگران بالینی متخصص حوزه سلامت نوجوانان توصیه می شود در مداخلات نقش این مؤلفه­ها را مدنظر قرار دهند. همچنین در خارج از ایران نیز کوربو، فورته، فاواری و همکاران³³ (2023) بین تنظیم هیجان و کیفیت خواب ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد. زنگین، یایان، دوکن و همکاران³⁴ (2021) در پژوهشی نشان داد که آموزش از طریق فعالیت بدنی بر بهبود تنظیم هیجانی دانش­آموزان تأثیر مثبت و معنادار دارد. رگیستین، ناتاراجان و پاولو³⁵ (2020) بین کیفیت خواب نامطلوب در دانشجویان، با مشکلات سلامت روانی و جسمانی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. هی، ژو و چان و همکاران³⁶ (2015) فعالیت بدنی بر بهبود تنظیم هیجان دانش­آموزان مؤثر است.

 

روش:

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر زمان یک پژوهش مقطعی، از لحاظ نوع داده‌ها کمی و از نظر روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است.جامعه آماری: جامعه آماری را همه ورزشکارن زن باشگاه­های منطقه 5 شهر تهران تشکیل داد. نمونه آماری و روش نمونه­گیری: از جامعه آماری مذکور بر اساس فرمول فیدل و تاباچنیک (2007) 106 نفر انتخاب که به لحاظ احتیاط این تعداد به 120 نفر افزایش یافت. روش نمونه­گیری در دسترس بود

ابزار گردآوری داده‌ها:

پرسشنامه فعالیت بدنی: پرسشنامه فعالیت بدنی توسط غلامی­فشارکی و آزاد (1390) ساخته شد. این پرسشنامه پس از مرور متون در مورد فعالیت بدنی و پرسشنامه­های موجود، 13 سئوال برای اندازه­گیری فعالیت بدنی مطرح گردید، برای اندازه­گیری پایایی پرسشنامه بر روی 30 نفر از شرکت کنندگان پرسشنامه فعالیت بدنی دوبار در فاصله زمانی یک ماه اجرا گشت. برای امتیازدهی و استفاده نهایی از پرسشنامه، در ابتدا سئوال­های (به غیر از سئوال 1) را از 1 تا 5 نمره­گذاری نموده (سئوال 1، به صورت 5 تا 1) نمره­گذاری می­گردد. سپس با جمع سئوال­های 1 تا 4 شاخص فعالیت بدنی ضمن کار، با جمع سئوال­های 5 تا 8 شاخص خستگی و با جمع سئوال­های 9 تا 13 شاخص فعالیت بدنی اوقات فراغت ساخته می­گردد. روایی و پایایی پرسشنامه در پژوهش حیدری­رفعت (1394) 86/0 بدست آمد که نشان از میزان روایی و پایایی این پرسشنامه می­باشد.

پرسشنامه کیفیت خواب: بویس و همکاران (1989) این پرسشنامه را ساخته و معرفی کردند. این پرسشنامه با هدف بررسی کیفیت خواب در طی یک ماه گذشته ساخته شده و شامل 18 عبارت است. تعداد بسیاری از مطالعات انجام شده میزان اعتبار و پایایی بالایی این پرسشنامه را نشان داده­اند. عنوان شده است که این پرسشنامه کیفیت خواب بد را از خوب افتراق می­دهد (36/0). هر یک از مقیاس­های هفتگانه میزان حدود 83/0 و 36/0 را داشته­اند. حساسیت مناسب برای تمیز آزمودنی دارای خواب كيفيت خواب ضعیف از قوی را دارد. هر یک از 7 زیر مقیاس این پرسشنامه نمره 3-0 را به خود اختصاص می­دهد. هیچ 0، ضعیف 1، متوسط 2، شدید 3، است. نمره کل پرسشنامه از صفر تا 21 است. نمرات بالا نشان دهنده کیفیت ضعیف خواب است. نمره کل بزرگتر از 5: نشان دهنده اینکه آزمودنی یک فرد دارای مشکلات شدید حداقل در 2 حیطه یا دارای مشکلات متوسط در بیشتر از 3 حیطه می­باشد. هفت مقیاس تشکیل دهنده پرسشنامه: 1- کیفیت ذهنی خواب³⁷، 2- تأخیر در به خواب رفتن³⁸ ، 3- طول مدت خواب³⁹ ، 4- کارایی خواب⁴⁰ ، 5- اختلالات خواب⁴¹ ، 6- مصرف داروهای خواب­آور⁴² ، 7- اختلال عملکرد روزانه⁴³.

بویس و همکاران (1989) انسجام درونی پرسشنامه را با استفاده از آلفای کرونباخ 83/0به دست آوردند.در نسخه ایرانی این پرسشنامه روایی86/0 وپایایی 89/0به دست آورد. همچنین در پژوهشی دیگر پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 46/0 و به روش تنصیف 52/0 به دست آمد. همچنین انسجام درونی پرسشنامه را با استفاده از آلفای کرونباخ 83/0به دست آوردند. همچنين پایایی این پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83% گزارش شده است و روایی محتوای پرسشنامه کیفیت خواب تأیید شده است (کاکویی، زارع، اخلاقی و پناهی،1389). برای نمره­گذاری پرسشنامه باید ابتدا به این 9 گویه 3 نوع نمره داد. سئوالات1 تا 3 به یک صورت و سئوالات 2و4 به یک صورت دیگر و سئوالات 5تا 9 به صورت دیگری نمره­گذاری می­شود که عبارتند از: سئوالات 1و3: نمره­گذاری صورت نمی­گیرد، اما عدد به دست آمده در محاسبه سایر مقیاس­ها استفاده می­شود.سئوال2: کمتر از 15 دقیقه (نمره صفر)،16تا30دقیقه (نمره1) ،31تا60دقیقه (نمره2)، بیشتر از60دقیقه(نمره3). سئوال4: بیشتر از 7 ساعت (نمره صفر) ،6تا7ساعت (نمره1)،5تا6ساعت(نمره2)،وکمتراز5 ساعت(نمره3). بقیه سئوالات : به هر ماده نمره صفر تا سه بدهید که به این شرح است :گزینه هیچ (نمره صفر)،گزینه یکبار در هفته (نمره یک)،گزینه دو بار در هفته (نمره2)،گزینه 3بار در هفته یا بیشتر (نمره3). در نمره گذاری پرسشنامه باید 7 مؤلفه را مورد بررسی قرار دهید . پس هفت نمره دارد. هر مقیاس پرسشنامه نمره­ای از صفر تا سه می­گیرد.

1- کیفیت ذهنی خواب:نمره سئوال 9. 2- تأخیر در به خواب رفتن: جمع نمرات سئوال 2 و5 قسمت1 که عددی بین صفر تا 6 خواهد بود. سپس باید نمرات به این صورت تبدیل کرد: نمره 0 (0 می­گیرد). نمره 1 تا 2 (1می­گیرد).نمره3تا4 (2می­گیرد ).نمره 5تا 6(3می­گیرد). 3- مدت زمان خواب: پاسخ سئوال 4. 4- میزان بازدهی خواب: برای به دست آوردن میزان بازدهی خواب ابتدا با تفریق سئوال 3 از سئوال1 میزان ماندن در رختخواب را محاسبه کرده وسپس از پاسخ سئوال4 میزان خواب واقعی را به دست آورده و در مرحله بعد ساعت ماندن در رختخواب را تقسیم بر ساعات خواب بودن کرده و در صد ضرب کرده تا درصد کارایی خواب به دست آید. پس از به دست آوردن درصد، به درصد بالاتر از 85 درصد نمره صفر، به 75 تا84 نمره 1، به درصد 65تا74 نمره2، و به کمتر از 65 نمره 3 داده می­شود. 5- اختلالات خواب: پاسخ سئوالات 5 از قسمت دوم تا قسمت دهم را جمع کرده و به صورت زیر تبدیل می­کنیم: برای نمره صفر(10).برای نمره 1تا9 (نمره1). برای نمره 10تا18(نمره2). و برای نمره 19تا 27(نمره3) داده می­شود. 6- استفاده از داروهای خواب آور:نمره سئوال6 . 7- اختلالات عملکرد روزانه: جمع نمره سئوالات 7و8 سپس به این ترتیب تبدیل نمایید. نمره صفر (نمره صفر).نمره1تا2(نمره1).نمره3تا4(نمره 2).نمره 5تا6(نمره3). 8- نمره کل:جمع نمرات 7 زیر مقیاس که در کل بین صفر تا 21 خواهد بود.

پرسشنامه تنظیم هیجان: به منظور اندازه­گيري تنظيم هيجان توسط گراس و جان (2003) تدوين شده است. اين پرسشنامه مشتمل بر دو خرده مقياس ارزيابي مجدد با 6 گويه و سركوبي با 4 گويه مي­باشد. شركت كنندگان در يك مقياس ليكرت 7 درجه­اي از به شدت مخالفم (با نمره 1) تا به شدت موافقم (با نمره 7 ) پاسخ مي­دهند. سئوالات 2، 4، 6، و 9 پرسشنامه بُعد سرکوبی را مورد سنجش قرار می­دهند و بقیه سئوالات تنظیم ارزیابی مجدد را مورد سنجش قرار می­دهد. نمره­گذاری پرسشنامه: کاملاٌ موافقم=7، موافقم=6، تاحدودی موافقم=5، خنثی=4، تا حدودی مخالفم = 3، مخالفم= 2، کاملاً مخالفم=1. پایایی و روایی: در پژوهش گراس و جان (2003) همبستگي دروني براي ارزيابي مجدد 79/0 و سركوبي 73 /0 به دست آمده است. كاريمن و وينگرهوتس همبستگي دروني را براي ارزيابي مجدد 83/0 و براي سركوبي 79 /0 گزارش كردند و در پژوهش حاضر مقدار آلفاي كرونباخ براي ارزيابي مجدد 83/0 و سركوبي 79 /0 به دست آمد (بیگدلی، نجفی و رستمی، 1392).  

روش گردآوری داده­ها: پس از اخذ مجوز از مدیریت باشگاه­های منطقه 5 تهران و مراجعه به سه باشگاه آزمون­های مذکور در یک بازه زمانی برگزار شد. پس از بیان هدف کلی اجرای آزمون و جلب اعتماد و همکاری دانشجویان و توضیح دادن درباره شیوه پاسخ دادن به پرسش­ها، از آنان خواسته شد که بدون ذکر نام، به پرسش­های آزمون پاسخ دهند. پس از جمع­آوری آزمون­ها، پاسخ­های آزمودنی­ها مطابق دستورالعمل استاندارد این آزمون­ها نمره­گذاری و تجزیه و تحلیل شد.

روش اجرا و تحلیل: در اين پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه از دو روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. به منظور توصیف داده­ها از جدول توزیع فراوانی، شاخص مرکزی میانگین و شاخص پراکندگی انحراف استاندارد استفاده شد. در بخش آمار استنباطی بعد از اطمینان از رعایت پیش فرض‌های آماری از با استفاده از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده شد. نرم­افزار مورد استفاده در این پژوهش نرم­افزار SPSS 25 بود.

 

یافته‌ها:

در این پژوهش، 8/35 درصد زنان زیر 20 سال، 8/40 درصد بین 20 تا 30 سال و 3/23 درصد بالای 30 سال سن دارند. 7/31 درصد از زنان ورزشکار تحصیلات زیر دیپلم و 7/36 درصد تحصیلات دیپلم، 7/21 درصد در تحصیلات لیسانس، 5 درصد از زنان ورزشکار تحصیلات فوق لیسانس، 5 درصد از زنان ورزشکار تحصیلات دکتری دارند. 3/38 درصد زنان دارای شغل آزاد، 3/43 درصد زنان خانه دار و 3/18 درصد کارمند هستند.

 

---

[1]  . Welk , Corbin & Dale

[2]  . Gimigliano

[3]  . indirect calorimetry

[4]  . doubly labeled wate

[5]  . Livingstone & Coward

[6]  . Coutinho, Ramos, Afonso & Bessa

[7]  . Romance Garcia, Angel Ramon & Nielsen, Adriana

[8]  . World Health Organization

[9]  . Corbo, Forte, Favieri & Casagrande

[10]  . Dewald, Meijer, Oort, Kerkhof & Bögels

[11]  . slow thinking

[12]  . unusual forgetfulness

[13]  . slow reaction

[14]  . low morale

[15]  . irritability

[16]  . Pérez-Fuentes, Molero Jurado, Simón Márquez & Gázquez Linares

[17]  . anxiety

[18]  . stress

[19]  . Dong, Zhang & Zhu

[20]  . Al-Qahtani, Al-Qahtani, Mohamed, Riaz & Mostafa

[21]  . Zhang, Yuan & Guo

[22]  . Cavaillès, Berr, Helmer, Gabelle, Jaussent & Dauvilliers

[23]  . Zhang, Xiao, Lin, Shi, Zheng & Xue

[24]  . Almondes, Castro, Paiva

[25]  . Emotion Regulation

[26]  . Perkins, King, Sorman & Patrick

[27]  . Anderson, Tung, Brown & Rosellini

[28]  . Yang, Llamas-Diaz, Bahena, Cabello & Dahl

[29]  . Preece, Becerra, Robinson, Dandy & Allan

[30]  . Jiang, Ding, Zhao, Li, Bai, Gao & Gao

[31]  . Loevaas, Sund, Lydersen & Neumer

[32]  . Dejonckheere, Kalokerinos, Bastian & Kuppens

[33]  . Corbo, Forte, Favieri & Casagrande

[34]  . Zengin, Yayan & Düken

[35]  . Regestein, Natarajan & Pavlova

[36]  . He, Zhu & Chan

[37]  . subjective sleep quality

[38]  . sleep latency

[39]  . sleep duration

[40]  . sleep efficiency

[41]  . sleep disturbances

[42]  . use of sleep medications

[43]  . day time dysfunction

 

جدول 1. میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش

متغیر	میانگین	انحراف استاندارد
کیفیت خواب	6/8	193/2
ارزیابی مجدد	81/19	45/6
سرکوبی	09/16	70/6
فعالیت بدنی	42/43	24/12

 

جدول فوق میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش را نشان می دهد. با توجه به جدول میانگین کیفیت خواب، ارزیابی مجدد، سرکوبی، فعالیت بدنی به ترتیب 6/8، 81/19، 09/16، 42/43 بدست آمد.

بررسی مفروضه­های همبستگی

- سطح داده­هاي فاصله­اي: سطح متغيرهاي پيش­بين و ملاک، زماني که از spss براي برآورد پارامترها استفاده مي­شود بايد حداقل فاصله­اي باشد، که در اين پژوهش از داده­هاي فاصله­اي استفاده شده است. همچنين متغيرهاي پيش­بين از نوع فاصله­اي است.

- نرمال بودن توزيع صفات: توزيع نمره­هاي متغير وابسته در جامعه براي هر ارزش متغير مستقل بايستي به صورت نرمال باشد. براي بررسي اين مفروضه آماره کولموگروف اسميرنف با استفاده از spss مورد بررسي قرار گرفت که در جدول 2 ارائه شده است.

 

 

جدول2. آماره کولموگروف اسميرنف جهت بررسي نرمال بودن

متغيرها	آماره z	DF	سطح معناداري
کیفیت خواب	042/0	120	200/0
ارزیابی مجدد	012/0	120	200/0
سرکوبی	031/0	120	200/0
فعالت بدنی	021/0	120	200/0

 

 

نتایج بررسی نرمال بودن متغیرها با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنف نشان داد متغیر کیفیت خواب، ارزیابی مجدد، سرکوبی، فعالت بدنی دارای توزیع نرمال است.

مفروضه خطی بودن و یکسانی پراکندگی:

نمودار فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان برای بررسی خطی بودن و یکسانی پراکندگی مورد استفاده قرار گرفت. شکل1. نشان می­دهد در نمودارهای فعالیت بدنی و کیفیت خواب و فعالت بدنی و تنظیم هیجان نقاط حول و حوش خط راست پراکنده شده­اند. بنابراین رابطه خطی بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب و فعالت بدنی و تنظیم هیجان وجود دارد.

 

 

 

 

تحلیل داده­ها

1-بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان رابطه معنادار وجود دارد.

 

رابطه بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان با استفاده از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون مورد بررسی قرار گرفت

 

 

جدول 3.ضریب همبستگی بین فعالیت بدنی با کیفیت خواب و تنظیم هیجان

متغیر		فعالیت بدنی
	تعداد	ضریب همبستگی	سطح معنادار
سرکوبی	120	48/0-	001/0
ارزیابی مجدد	120	35/0	001/0
کیفیت خواب	120	65/0-	001/0

 

 

نتایج جدول نشان می­دهد که بین کیفیت خواب و ارزیابی مجدد با فعالیت بدنی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. و همچنین بین فعالیت بدنی با سرکوبی رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

2- بین فعالیت بدنی و تنظیم هیجان رابطه وجود دارد.

 

 

 

 

جدول 4. ضریب همبستگی فعالیت بدنی و تنظیم هیجان

متغیر	تعداد	ضریب همبستگی	سطح معنادار
فعالیت بدنی و سرکوبی	120	48/0-	001/0
فعالیت بدنی و ارزیابی مجدد	120	35/0	001/0

 

 

نتایج جدول نشان می­دهد که بین فعالیت بدنی و راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) رابطه معنادار و منفی و بین فعالیت بدنی و راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) رابطه مثبت و معناداری در سطح 05/0 وجود دارد . به عبارتی ساده­تر هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) کمتر و برعکس هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) بیشتر خواهد بود.

3- بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب رابطه وجود دارد.

 

 

جدول 5.ضریب همبستگی فعالیت بدنی و کیفیت خواب

متغیر	تعداد	ضریب همبستگی	سطح معنادار
فعالیت بدنی و کیفیت خواب	120	65/0	001/0

 

 

 نتایج جدول نشان می­دهد که بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب رابطه مثبت و معناداری در سطح 05/0 وجود دارد و به عبارتی ساده­تر هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، کیفیت خواب بهتر خواهد بود.

 

بحث و نتیجه‌گیری:

یافته­ها گویای این است که بین کیفیت خواب و ارزیابی مجدد با فعالیت بدنی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. و همچنین بین فعالیت بدنی با سرکوبی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بین فعالیت بدنی و راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) رابطه معنادار و منفی و بین فعالیت بدنی و راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) رابطه مثبت و معناداری در سطح 05/0 وجود دارد. به عبارتی ساده­تر هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، راهبرد ناسازگارانه تنظیم هیجان (سرکوبی) کمتر و برعکس هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، راهبرد سازگارانه تنظیم هیجان (ارزیابی مجدد) بیشتر خواهد بود. بین فعالیت بدنی و کیفیت خواب رابطه مثبت و معناداری در سطح 05/0 وجود دارد و به عبارتی ساده­تر هر قدر فعالیت بدنی بیشتر، کیفیت خواب بهتر خواهد بود.

در تبیین این یافته می­توان گفت، پرداختن به فعالیت بدنی به نحوی سبب تخلیه هیجان می­شود، بدین معنا که برخی از عواطف منفی، تضاد و تعارضات درونی فرد تخلیه شده و حس اعتماد به نفس، احترام به خویشتن، احساس شادابی و سلامت جسمی در فرد نمایانگر می­شود. به عبارتی می­توان گفت ورزش و فعالیت بدنی برنامه­ریزی شده، سبب تقویت و بهبود دستگاه­های بدن مانند قلب و تنفس و بهبود آمادگی جسمانی در فرد می­شود، چون جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل می­کنند، لذا می­توان انتظار داشت که بهبود یکی بر دیگری اثر مثبت داشته باشد، ورزش آثار مفیدی بر روی خلق و خوی افراد دارد. برخی شواهد پژوهشی نشان داده­اند که فعالیت عضلانی سبب ترشح مواد در مغز می­گردد که موجب بروز شادی و نشاط در شخص می­شود. جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل می­کنند، به طوری که بهبود و سلامت یکی بر دیگری اثر مثبت داشته است. امروزه فعالیت بدنی در درمان اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و روان درمانی قرار گرفته است، فشارهای روحی و عصبی که هر روزه با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرس­های روزمره زندگی افزوده می­گردند، متخصصان و کارشناسان را بر آن داشته است که از ورزش و فعالیت بدنی به عنوان واکسنی جهت درمان بیماری­های جسمی و روانی استفاده کنند، زیرا فعالیت بدنی یکی از ساده­ترین، بی­خطرترین، کم هزینه­ترین و طبیعی­ترین راه­های مقابله با مشکلات جسمی و روحی است.

فعالیت بدنی سبب افزایش سطح بتا آندورفین شده و باعث بهبود افسردگی و مشکلات روانی و همین طور کاهش درد می­شود. به طور کلی الگوی زندگی فعال (داشتن فعالیت و ورزش) موجب ارتقای سلامت و تندرستی می­شود، از قرن نوزدهم صاحبنظران و متخصصان بهداشتی فعالیت و تمرین­های فیزیکی را برای بانوان ضروری می­دانستند. در حالی که در آن زمان بانوان از فعالیت فیزیکی به علت ترس از جابجا شدن رحم و اختلال در عملکرد دستگاه تناسلی منع می­شدند. در حال حاضر توجه صاحبنظران به میزان فراوان فعالیت منظم و مداوم فیزیکی برای دختران و بانوان در هر سنی و با هر زمینه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جلب شده است. فعالیت جسمانی منظم در پیشگیری از بسیاری از اختلالات بدنی نظیر بیماری­های قلبی و عروقی، فشار روانی بالا، دیابت، پوکی استخوان و بهبود و کاهش افسردگی و افزایش تصور ذهنی خوب از بدن خود و سلامت روان مؤثر است.

ورزش باعث کاهش فشارهای عصبی و افسردگی می­شود. در توجیه این پدیده می­توان گفت افزایش سطح سروتوین و نور اپی­نفرین در هنگام فعالیت­های ورزشی موجب کاهش افسردگی می­شود .به عبارت دیگر تمرین­های بدنی از دو راه بر روح و روان انسان اثر می­گذارند یکی از طریق رها شدن آندروفین و دیگری کاهش سطوح کروتیزول، هورمونی که با فشار عصبی در خون ترشح می­شود.

بر طبق نطر متخصصان فیزیولوژی، اندروفین­ها داروهای طبیعی کاهش درد و بروز احساسات خوشایند هستند که افزایش میزان ترشح آنها از طریق تمرینات بدنی است (وسترن¹، 2013). برخی محققان معتقدند که تمرین­های بدنی در افزایش میزان ترشح سروتونین (هورمون مؤثر در اصلاح خلق و خو) تأثیر به سزایی دارند (دان، تریویدی و کامپرت²، 2005) بنابراین به نظر می­رسد فعالیت بدنی از یک سو کمک می­کند که آندروفین و سروتونین بیشتری به بدن برسد و از سوی دیگر برای مدت طولانی­تری در فرایند تمرین حفظ شود (آسکی³، 2003).

فعالیت بدنی در تخلیه فشارهای روانی تأثیر قابل توجهی دارد و از پژوهش­ها و شواهد تاریخی موجود چنین بر می­آید که ورزشکاران افسردگی و اضطراب کمتری از غیر ورزشکاران دارند در این رابطه استپتو، موهابیر، موهان و مک­کنا⁴ (2010) نشان دادند که فعالیت بدنی، باعث بهبود آمادگی هوازی با توانایی سازگاری در برابر استرس شده و این امر با کاهش در تنش، اضطراب و افسردگی و آشفتگی روانی همراه می­باشد.

راهکار مورد حمایت دیگر انتظار / اثر دارونما است، چرا که فعالیت بدنی به افراد کمک می­کند تا بتواند هیجانات منفی خود را مدیریت کنند، و افراد انتظار دارند که نتیجه فعالیت بدنی همین باشد، شواهدی نشان می­دهد که انتظارات پس از ورزش و فعالیت بدنی با بهبود در سلامت روان همراه است (دشهارنیس، جوبین و همکاران⁵، 2000) زمانی که سلامت روان برای فرد فراهم باشد، می­تواند هم کیفیت خواب خوبی داشته باشد و هم هیجانات خود را به درستی مدیریت کند.

با فعالیت بدنی، ارتباطات و روابط دوستانه افزایشمی­یابد، فاصله اجتماعی بین افراد کمتر می­شود، بدین ترتیب فرصت­های لازم برای بروز توانایی­ها و ویژگی­های مثبت، ایجاد می­شود، عامل دستیابی به ویژگی­های مثبت می­تواند هم در تنظیم هیجان نقش داشته باشد و هم در کیفیت خواب افراد، به دلیل اینکه زمانی که فرد احساس کارآمد بودن، و مفید بودن دارند، کیفیت خواب بهتری دارد و زمانی که کیفیت خواب خوبی داشته باشد، مسلماً به هنگام روز و در مقابله با چالش­های زندگی از راهبردهای مؤثرتری استفاده می­نماید.

زمانی که فرد فعالیت بدنی دارد، فعالیت بدنی بر فاکتورهای مرتبط با آمادگی جسمانی، از جمله قدرت، استقامت عضلانی، استقامت قلبی عروقی، انعطاف­پذیری، سرعت، چابکی، تعادل تأثیر مثبت دارد، این عامل می­تواند سلامت جسمی فرد را به همراه داشته باشد، سلامت بدنی می­تواند وضعیت خواب و همین طور تنظیم هیجانی بهتری برای فرد به همراه داشته باشد، زیرا یکی از ارکان خوب اندیشیدن، داشتن جسم سالم است، از سویی دیگر سلامت بدنی سبب افزایش احساس خود کارآمدی و عزت نفس می­شود و این عامل هم نمی­تواند در داشتن کیفیت خواب خوب و همین طور تنظیم هیجانی و استفاده از راهکارهای سازشی تنظیم هیجان بی­تأثیر باشد.

فعالیت بدنی به فرد اجازه می­دهد تا تجربیات خود، افکار، احساسات و تمایلاتی که برای او تهدید کننده است را نشان دهد (فلاورز و الینگرود⁶، 2015). فعالیت بدنی بر فاکتورهای روانی و روابط بین فردی اثرگذار است، به طوری که می­توان از طریق فعالیت بدنی، روابط بین فردی و هیجان افراد را بهبود بخشید (کیکولت – گلاسر و ویلسون⁷، 2017). فعالیت بدنی بر روی سطح درک و فهم، همکاری و تعاون، تمرکز اعصاب، دور کردن تنش، هیجان و اضطراب و ... نیز اثر می­گذارد (مارتین، ساندرز، شنکین و همکاران⁸، 2014). تمرکز اعصاب، همکاری با دیگران، دورشدن از تنش، خود تسهیل کننده خواب مطلوب و تنظیم هیجانات به صورت مناسب می­باشد.

هم چنین فعالیت بدنی باعث خارج شدن از خمودگی، سستی و افسردگی شده نشاط و سرزندگی و امید می­شود. در اثر فعالیت بدنی اوپیتات⁹ طبیعی ترشح می­کند که موجب آرامش بدن می­شود. فعالیت بدنی باعث کاهش تنش و بیان آزاد عواطف و احساسات می­شود. همه عوامل اشاره شده، گامی در جهت داشتن سلامت روان، بهزیستی روانشناختی، مثبت اندیشی بوده و این عوامل می­تواند به راحتی زندگی انسان را تحت الشعاع خود قرار داده و جهت و مسیر زندگی را به سمت و سوی مطلوب بودن سوق دهد.

پژوهش حاضر مانند سایر پژوهش­ها با محدودیت­هایی مواجه است، از جمله: 1-از آنجا که ابزار سنجش متغیرها از نوع ابزار خود گزارش­دهی است، تکمیل پرسشنامه­ها تا حد زیادی تحت تأثیر علائق افراد به معرفی خود یا خودنمایی و راهکار مدیریت برداشت قرار خواهد گرفت. 2- گروه نمونه مورد مطالعه حاضر تنها در ورزشکاران زن، انتخاب شد. از اين رو تعميم نتايج و به كارگيري ابزار براي مناطق و شهرهاي ديگر با توجه به گستردگي فرهنگي و نژادي و همچنين روي گروه­هاي نمونه ديگر بايد با احتياط انجام پذيرد. 3- كنترل متغيرهاي مداخله كننده در مطالعات رفتاري كاري دشوار می­باشد در اين پژوهش نيز متغيرهايي چون سطح اجتماعي- اقتصادي كه در نتیجه پژوهش تأثیرگذار است مورد كنترل واقع نشد. 4-تمام اطلاعات در این پژوهش بر اساس پژوهشنامه خود گزارشی به دست آمده که ممکن است بنا به شرایط شرکت کنندگان یافته­ها تغییر کنند، بنابراین استفاده از سایر ابزارها برای بررسی این رابطه نیز توصیه می­شود.

در راستای یافته پژوهش پیشنهاد می­شود: 1- مسئولان و سازمان­های مربوط به هدف گسترش سلامت، فعالیت­های بدنی را در اولویت برنامه­های خود قرار دهند. 2- با توجه به رابطه بین تمرینات بدنی و کیفیت خواب و تنظیم هیجانات، پیشنهاد می­شود که با فراهم آوردن امکانات بیشتر و ایجاد روش­های مناسب، امکان انجام برنامه­های فعالیت بدنی برای اقشار مختلف فراهم شود. 3- باید ترتیبی اتخاذ شود تا مسئولین بر فعالیت بدنی و اجرای آنها توسط کادر مجرب تأکید و نگاه ویژه­ای داشته باشند.

 

پیروی از اصول اخلاقی پژوهش:

تمامی اصول اخلاقی در این پژوهش رعایت شده است.

حامی مالی:

این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان، ارگان یا دانشگاهی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان:

تمامی نویسندگان در تمامی مراحل مشارکت داشتند.

تعارض منافع:

بنابر اظهار نویسندگان تعارض منافع ندارد.

 

---

[1]  . Western

[2]  . Dunn , Trivedi & Kampert

[3]  . Asci

[4]  . Steptoe, Mohabir, Mahon & Mc Kenna

[5]  . Desharnais, Jobin, Cote, Levesque & Godin

[6]  . Flowers & Ellingrod

[7]  . Kiecolt-Glaser & Wilson

[8]  . Martin, Saunders, Shenkin & Sproule

[9]  . Opitate

 

 

 

References:

 

Almondes KMd, Castro EdAS, Paiva T. , (2022). Sleep Habits Quality of Life and Psychosocial Aspects in the Older Age: Before and During COVID-19. Front Neurosci; 16: 694894.

Al-Qahtani YM, Al-Qahtani HM, Mohamed BM, Riaz F, Mostafa OA. (2020). Quality of Sleep among General Governmental Secondary School Students in Abha City, Saudi Arabia. Middle East Journal of Family Medicine.;7(10):62.

Anderson GN, Tung ES, Brown TA, Rosellini AJ. (2021). Facets of emotion regulation and emotional disorder symptom dimensions: Differential associations and incremental validity in a large clinical sample. Behavior Therapy, 52(4): 917-931.

Asci FH.(2003) The Effects of physical fitness training on trait anxiety and physical self-concept of female university student. J Psychol Sport Exerc; 4(2): 255-64

Bigdeli, E., Najafi, M., & Rostami, M. (2013). The relationship between attachment styles, emotion regulation, and resilience with psychological well-being in medical students. Iranian Journal of Medical Education, 13(9), 721–729.

Buysse DJ, Reynods, CF 3rd, Mnk Th, Berman SR; Kupfer DJ; (1989) The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res.

Cavaillès C, Berr C, Helmer C, Gabelle A, Jaussent I, Dauvilliers Y. (2022). Complaints of daytime sleepiness, insomnia, hypnotic use, and risk of dementia: a prospective cohort study in the elderly. Alzheimers Res Ther . 14(1): 12.

Chouri, A., Bay, N., & Yanpi, T. (2024). The evolution of women's mental health in the digital era and the effect of fitness apps on physical activity quality, sleep quality, and mental health. Sport Management and Entrepreneurship, 3(2). [No page range provided]

Corbo, I., Forte, G., Favieri, F., Casagrande, M. (2023). Poor sleep quality in aging: The Association with mental health.International Journal of Environmental Research and Public Health. 20 (3), 1661.https://doi. org/10. 3390/ijerph20031661.

Coutinho, P., Ramos, A., Afonso, J., Bessa, C., Ribeiro, J., Davids, K., ... & Mesquita, I. (2023). To Sample or to Specialise? Sport Participation Patterns of Youth Team Sport Male Players. Children, 10(4), 729. https://doi.org/10.3390/children10040729

Dejonckheere, , E. Kalokerinos, EK. Bastian B. Kuppens ,P. (2019). Poor emotion regulation ability Mediates the link between depressive symptoms and affective . bipolarity. Cogn Emot . 33(5), 1076-83.

Desharnais R, Jobin J, Cote C, Levesque L, Godin G. (2000). Aerobic exercise and the placebo effect: a controlled study.Psychosom Med . 55(2): 149-54.

Dewald, J. F., Meijer, A. M., Oort, F. J., Kerkhof, G. A. and Bögels, S. M. (2021). The influence of sleep quality, sleep duration and sleepiness on school performance in children and adolescents: A meta-analytic. Studies in Medical Sciences, 28 (3),536-549.

Dong H, Zhang Q, Zhu C, Lv Q. (2020) Sleep quality of nurses in the emergency department of public hospitals in China and its influencing factors: a cross-sectional study. Health and quality of life outcomes. 18(1):1-9.

Dunn AL, Trivedi MH, Kampert JB, et al. (2005) Exercise treatment for depression efficacy and dose response. American J of Prev Med; 28(1): 1-8.

Farajnia, S., Rajabi, H., Ghaffari, M., Baladi Moghadam, N., & Fayyaz Milani, R. (2023). Investigating sleep quality and cognitive performance following combined aerobic-cognitive training in patients with multiple sclerosis. Journal of Exercise Physiology and Physical Activity, 16(4), 67–79.

Flowers SA, Ellingrod VL. (2015). The Microbiome in Mental Health: Potential Contribution of Gut Microbiota in Disease and Pharmacotherapy Management. Pharmacotherapy. Oct;35(10):910-6.

Gharib Bolouk, M., Mikaeili, N., & Basharpoor, S. (2022). Predicting sleep quality in adolescents based on dysfunctional beliefs about sleep, neuroticism, internet addiction, and anxiety sensitivity: The mediating role of emotion regulation strategies and mindfulness. Journal of Psychological Sciences, 21, 1521–1537.

Gholami-Fasharki, M., & Azad, E. (2011). Validity and reliability of the Fasharki Free Physical Activity Questionnaire. Scientific Research Journal of Arak University of Medical Sciences, 3(56), 36–46.

Gimigliano F. (2020). Are exercise interventions effective in patients with cerebral palsy? A ochrane Review summary with commentary. Dev Med Child Neurol. Jan;62(1):18-20.

Gratz KL, Roemer L. (2003). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. J Psychopathol Behav Assess; 26(1): 41-54.

He HG, Zhu L, Chan SW, Klainin-Yobas P, Wang W. (2015). The effectiveness of therapeutic play intervention in reducing perioperative anxiety, negative behaviors, and postoperative pain in children undergoing elective surgery: a systematic review. Pain Manag Nurs. Jun;16(3):425-39

Heydari-Rafat, M. (2015). The relationship between physical activity and aggression reduction in slow-paced boys at the Comprehensive Rehabilitation and Vocational Training Center in Hamedan. (Master's thesis). Islamic Azad University of Hamedan.

Jiang Y, Lu C, Chen J, Miao Y, Li Y, Deng Q. (2022). Happiness in University Students: Personal, Familial, and Social Factors:A Cross-Sectional Questionnaire Survey. Int J Environ Res Public Health. Apr 13;19(8):4713.

Kakouei, H., Zare, S., Akhlaghi, A., & Panahi, D. (2010). Study of sleep quality among professional drivers at intercity terminals (Case study: Tehran). Traffic Management Studies, 5(16), 1–10.

Kiecolt-Glaser JK, Wilson SJ. (2017). Lovesick: How Couples' Relationships Influence Health. Annu Rev Clin Psychol. 8;13:421-443.

Livingstone MBE; Coward WA; Prentice AM; Davies PSW; Strain JJ; Mc Kenna PG; et al. (2012) Daily energy expenditure in free-living children: Comparison of heart rate monitoring with the doubly labeled water (2H2180) method 1-3. Am J Clin Nutr , 56: 343-52.

Loevaas, M. E. S., Sund, A. M., Lydersen, S., Neumer, S. P., Martinsen, K.,Holen, S., & Reinfjell, T. (2019). Does the transdiagnostic emotion intervention improve emotion regulation skills in children? Journal of child and family studies, 28, 805-813.

Martin A, Saunders DH, Shenkin SD, Sproule J. (2014). Lifestyle intervention for improving school achievement in overweight or obese children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Mar 14;(3):CD009728.

Parhoodeh, Y., Khazali, M., Bakhtiari, M., Delpisheh, A., & Latifi, A. (2011). Investigating the effect of trans-theoretical model-based education on physical activity in students. Journal of Health Research, 8(2), 320–329.

Pérez-Fuentes MdC, Molero Jurado MdM, Simón Márquez MdM, Gázquez Linares JJ. (2019). Analysis of sociodemographic and psychological variables involved in sleep quality in nurses. International journal of environmental research and public health. 16(20):3846.

Perkins ER, King BT, Sorman K, Patrick CJ. (2022). Trait boldness and emotion regulation: An event-related potential investigation. International Journal of Psychophysiology, 176: 1-13.

Preece DA, Becerra R, Robinson K, Dandy J, Allan A. (2018). Measuring emotion regulation ability across negative and positive emotions: The Perth emotion regulation competency inventory (PERCI). Personality and Individual Differences,135: 229-241.

Regestein Q, Natarajan V, Pavlova M, etal (2010). Sleep debt and depression in female college students. Psychiatry Research , Vol.176, No.1, Pp.134-39.

Romance Garcia, Angel Ramon & Nielsen, Adriana & Mendes, Rui & Dobado-Castañeda, Juan & Dias, Gonçalo. (2023)). The influence of physical activity on the creativity of 10 and 11-year-old school children. Thinking Skills and Creativity. 48.

Sadat-Mortazavi, S., Foroughan, M., Hosseini, S. A., Nasiri, E., & Shahbazi, F. (2021). Negative factors affecting healthy sleep in Iranian elderly: A review study. Journal of Rehabilitation, 22(2), 132–153.

Steptoe A, Mohabir A, Mahon NG, McKenna WJ. (2010). Health related quality of life and psychological wellbeing in patients with dilated cardiomyopathy. Heart;83(6):645-50.dx.doi.org/10.1136/heart.83.6.645.

Western,Deborah. (2013) Depression in Women. In Gender-based Violence and Depression in Women.Springer New York, 33-44.

World Health Organization. (2020) .Global Strategy on Diet, Physical Activity, and Health. Geneva: World Health Organization.

Yang CC, Llamas-Diaz D, Bahena YA, Cabello R, Dahl RE, Magis-Weinberg L. (2023). Emotion regulation difficulties and sleep quality in adolescence during the early stages of the COVID-19 lockdown. Journal of Affective Disorders, 338: 92-99.

Zengin M, Yayan EH, Düken ME. (2021). The Effects of a Therapeutic Play/Play Therapy Program on the Fear and Anxiety Levels of Hospitalized Children After Liver Transplantation. J Perianesth Nurs. 2021 Feb;36(1):81-85.

Zhang C, Xiao S, Lin H, Shi L, Zheng X, Xue Y, et al. (2022). The association between sleep quality and psychological distress among older Chinese adults: a moderated mediation model. BMC Geriatr . 22(1): 35.

Zhang J, Yuan G, Guo H, & et al. (2023). Longitudinal association between problematic smartphone use and sleep disorder among Chinese college students during the COVID-19 pandemic. Addictive Behaviors. .144:107715