مفهوم توحید و یکتاپرستی در متون مقدس: تحلیل تطبیقی بنیان‌های اعتقادی
الموضوعات :
1 - دبیر مطالعات اجتماعی، استان تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: توحید, یکتاپرستی, ادیان ابراهیمی, شمع اسرائیل, لا اله الا الله, تثلیث, وحدت الهی,
ملخص المقالة :
این پژوهش به بررسی مقایسه‌ای مفهوم توحید و یکتاپرستی در قرآن کریم، تورات و انجیل پرداخته و لایه‌های مختلف این مفهوم بنیادین را در هر سه سنت دینی تحلیل می‌کند. توحید به عنوان محوری‌ترین باور در ادیان ابراهیمی، پایه و اساس تمامی تعالیم عقیدتی، عبادی و اخلاقی این ادیان محسوب می‌شود. در قرآن، توحید در ابعاد ربوبی، الوهی و اسمایی تبیین می‌شود و با تأکید بر "لا اله الا الله" به اوج خود می‌رسد؛ تورات با شعار "شمع اسرائیل" یکتایی خداوند را اعلام می‌کند؛ و انجیل با مفهوم تثلیث، وحدت در کثرت را مطرح می‌سازد. این مطالعه با بهره‌گیری از روش تحلیل مفهومی و تأویل متون، نشان می‌دهد که علی‌رغم اختلافات کلامی و تفسیری، هر سه سنت بر یکتایی ذات الهی، عدم شریک داشتن خداوند، و انحصار عبادت در او متفق‌القولند. یافته‌های این تحقیق اهمیت توحید را به عنوان نقطه اشتراک بنیادین ادیان ابراهیمی برجسته می‌سازد و امکان تقویت همگرایی بین‌ادیانی بر مبنای این باور مشترک را فراهم می‌آورد
منابع فارسی:
جوادی آملی، ع. (۱۳۹۹). توحید در قرآن. قم: اسراء.
حائری یزدی، م. (۱۳۹۸). کلمات التوحید: مطالعه تطبیقی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
سبحانی، ج. (۱۳۹۷). الهیات تطبیقی. قم: مؤسسه امام صادق.
طباطبایی، س. م. ح. (۱۳۹۶). اصول فلسفه و روش رئالیسم: توحید. قم: صدرا.
مصباح یزدی، م. ت. (۱۳۹۵). معارف قرآن: شناخت خدا. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
English References:
Hurtado, L. W. (2018). One God, one Lord: Early Christian devotion and ancient Jewish monotheism (3rd ed.). T&T Clark.
Levenson, J. D. (2019). Inheriting Abraham: The legacy of the patriarch in Judaism, Christianity, and Islam. Princeton University Press.
MacDonald, N. (2020). Deuteronomy and the meaning of monotheism (2nd ed.). Mohr Siebeck.
Rahman, F. (2017). Major themes of the Qur'an: The concept of God. University of Chicago Press.
Stark, R. (2021). One true God: Historical consequences of monotheism. Princeton University Press.
