تاثیر گردشگری در دگرگونی مناسبات فضای جغرافیایی (مورد مطالعه روستاهای هدف گردشگری طالقان)
الموضوعات :
1 - دانشگاه خوارزمی-دانشکده ادبیات-گروه جغرافیا
2 - گروه جغرافیا/دانشگاه رازی
الکلمات المفتاحية: گردشگری, فضای جغرافیایی, مناسبات روستایی, جوامع روستایی, طالقان,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: مناسبات فضای جغرافیایی متاثر از عوامل مختلف از جمله گردشگری در سال‌های اخیر دچار تحولات اساسی شده است. اثرات گسترده‌ای که گردشگری بر فضای جغرافیایی می‌گذارد اغلب نیز موجبات تغییرات ساختاری و منفی را فراهم آورده است. این مهم با توجه به اینکه گردشگری در ظاهر به اقتصاد مناطق کمک می‌کند، چندان مورد تدقیق و مطالعه قرار نگرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیرات فرهنگی به خصوص اثراتی که بر روی مناسبات فرهنگی به جا می‌ماند و بسیار ماندگار و اغلب نابهنجار، است. براین اساس پژوهش حاضر در پی کشف چگونگی تاثیر پدیده گردشگری بر روی ساختار فضای جغرافیایی به عنوان هسته اصلی برهم کنش‌های انسان و محیط طبیعی است
روششناسی: بنابرآنچه گفته شد از روش گرند تئوری برای رسیدن به یافتهها در این پژوهش استفاده شد، روش نمونه‌گیری بسته به روش تحقیق گلوله برفی است و تعداد مشارکت کننده‌ها نیز در هر روستا تقریبا 5 نفر از اهالی بومی بوده‌اند که تعداد صد مفهوم و 25 مقوله محوری استخراج گردید. همچنین به منظور بدست آوردن فراوانی هریک از مقوله‌ها و نسبت آنها در تاثیرگذاری روی فضای روستاها، از طریق نرم‌افزارMAXQAD نمودارهای مربوطه ترسیم و تحلیل نهایی صورت گرفت.
یافتهها: یافته ها نشان از تاثیرات گسترده و منفی گردشگری بر منطقه مورد مطالعه دارد. این تاثیرات شامل تاثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. بیشترین تاثیرات منفی مربوط به ابعاد اجتماعی بوده است.
نتیجهگیری و پیشنهادات: نتایج حاکی از تاثیر فراگیر و گسترده پدیده گردشگری بر روی بسترهای فرهنگی و ارزشی جامعه بومی می‌باشد که موجب دگرگونی و به مرور امحاء آنها شده است. این نشان می دهد که منطقه مورد نظر آسیب قابل توجهی از گردشگران دیده است.
نوآوری و اصالت: این تحقیق برخلاف تحقیقات رایج، نگاهی انتقادی به گردشگری روستایی دارد و سعی کرده تا آسیب ها و پالش هایی کهه گردشگری بر منطقه وارد کرده است را بررسی کند.
ادبی ممقانی، محمد. خانی، فضیله. سجاسی قیداری، حمدالله . فرخی، سعیده.( ۱۳۹۳). ارزیابی اثرات توسعه گردشگری فرهنگ محور در تغییرات اجتماعی- فرهنگی مقاصد روستایی، مطالعه موردی: بخش کن، دهستان سولقان. برنامه‌ریزی فضایی، ۴ (۲)، ۵۵- ۷۸.dor: 20.1001.1.22287485.1393.4.2.4.0
اردکانی، سعید. (1382). کاربرد مفاهیم چرخه عمرگردشگری و ظرفیت تحمل‌پذیری در توسعه گردشگری، فصلنامه مطالعات جهانگردی، شماره2، صص 49-66. 20.1001.1.23223294.1382.1.2.3.1 :dor
امینی، عباس. بختی، سمیرا . بابا جمالی، فرهاد.(۱۳۹۴). ارزیابی نگرش جامعه میزبان به توسعه گردشگری در مناطق روستایی. مطالعات مدیریت گردشگری، ۱۰ (۳٠)، ۷۷-۱٠۶
Dor: 20.1001.1.23223294.1394.10.30.4.3
بمانیان، محمدرضا. محمودی نژاد، هادی. (۱۳۸۸). مبانی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری روستایی. تهران: انتشارات هله.
بهشتی‌راد، ساناز . ملک، نیلوفر. (1395). بررسی عوامل موثر بر هویت مکان در یک فضای آموزشی. کنفرانس ملی چالش‌های معاصر در معماری، منظر و شهرسازی. صص 20-22.
تقدیسی، احمد. تقوایی، مسعود . پیری، سیامک. (۱۳۹۱). تحلیلی بر نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو. برنامه‌ریزی فضایی. ۲ (۱) ۱۲۱- ۱۴۰. or: 20.1001.1.22287485.1391.2.1.7.7d
تکیه‌خواه، ج. خلیلی، ز.( ۱۳۹۳). برنامه‌ریزی کاهش اثرات منفی زیست محیطی جهت توسعه پارک جنگلی آبیدر، دومین همایش ملی دانشجویی علوم جنگل. انجمن علمی دانشجویی جنگلداری دانشگاه تهران. ص 4.
حافظ نیا، محمدرضا . کاویانی راد، مراد. (1393). فلسفه جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
رهبری، م.( ۱۳۸۴). گردشگری و توسعه پایدار، در مجموعه مقاله‌های اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعه مازندران. تهران: نشر رسانش. ص 175.
شاکری، ر. ( ۱۳۸۳). مطالعه و تدوین راهنمای ارزیابی پیامدهای زیست محیطی طرح‌های توسعه گردشگری. تهران: تربیت مدرس.
ضیایی، م. میرزایی ر. ( ۱۳۸۶). واژگان تخصصی فراغت. گردشگری و هتلداری. تهران: ترمه.
قدمی، مصطفی. غلامیان‌بایی، محمد. ( ۱۳۹۳). اثرات گردشگری: پیامدها، چهارچوب‌ها و سیاست‌ها. تهران: نشر مهکامه.
میسون، پیتر.( ۱۳۹۰). گردشگری: اثرات، برنامه‌ریزی و مدیریت. (ترجمه روزبه میرزایی و پونه ترابیان). تهران: انتشارات نرمه.
Ap,J.(1990).Residents perceptions ,Research on the social impacts of tourism. Annals of tourism research,17:610-616.doi: 10.1016/0160-7383(92)90060-3
Barre, H. (1996). Culture, tourism, development: crucial issues for the XXIst century. Paris: UNESCO.
Beeton, s. (2006). Community development through tourism. Collingwood, land links press.Blackwell publishing Ltd.512.
Chen, P.-t.(2001) .Distribution of tourism economic impact:An application Communication, 15(1), 33-46
Companion to Tourism, Edited by:A.L,Alan.,Hall,C.Michael.,M.Williams Allan.,2004,
Gartner,W.(2006).Planning and management of lake destination development: Lake gateways in innesota, In: Hall, C.Michael., Harkonen, T.(Editors), Lake Tourism: An Integrated Approach to Lacustrine Tourism Systems, Channel View Publications.153.
Goeldner, C. R., & Ritchie, J. R. B. (2003). Tourism Principles, practices, Philosophies. John Wiley & Sons, Canada.85.
Gursoy .D.Jorowski.C.Uysal.M.(2002).Resident Attitudes:A Structural Modeling Approach, Annals of Tourism Research,31(3):495-516. doi: 10.1016/S0160-7383(01)00028-7
h, L. J & ,.Jenkins, C. L .(1997) .An introduction to tourism .Oxford: Butterworth-Heinemann.
Kim,K.(2002).The effects of Tourism Impacts Upon Quality of life of residents in the Community,Virginia Polytechnic Institute and State University,Blacksburg,VA.172 Doi: 10.3889/oamjms.2021.5966
King,B.,Pizam,A.,Milam,A. (1993).Social Impacts of Tourism:Host Perceptions.Annals of Annals of Tourism Research, Volume 20, Issue 4, 650-665 Doi: 10.1016/0160-7383(93)90089-L
Neidig,A.H.(2006).Rural Leaders perception of tourism development in Sat Juan County,Utah
Proshansky, H. M., Fabian, A.K., & Kaminoff, R. (1983). Place-identity: Physical world socialization of the self, Journal of Environmental Psychology Volume 3, Issue 1, March–December, 57-83 Doi: 10.1016/S0272-4944(83)80021-8
Sheikhi, A. R. (2015). Tourism impacts in a multiethnic society: The case of Baluchis in Iran. Tourism Culture & social ization of the self. Journal of Environmental Psychology. 3 (3): 57-83 DOI: 10.3727/109830415X14339495039414
Swarbrooke, J. (1999).Sustainable Tourism Management,CAB International(CABI).Tourism Research,20:650-665.
Weaver, D.(2012).Sustainable Tourism, New York: Routledge.39-42.
Weaver,D.(2004).Tourism and the elusive paradigm of sustainable development, Book Editor(s):Alan A. Lew, C. Michael Hall, Allan M. Williams. Dor: 10.1002/9780470752272.ch41
