تدوین مدل علّی شایستگی‌های اجتماعی-هیجانی براساس کارکردهای اجرایی(گرم و سرد) با میانجی‌گری تئوری ذهن در دانش‌آموزان متوسطه دارای عملکرد تحصیلی پایین

الموضوعات : Educational Psychology

مریم سلماسی ¹ , اکبر رضایی ² , علی نقی اقدسی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
2 - استاد گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور مرکز تبریز
3 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

تاريخ الإرسال : 13 الأحد , ذو القعدة, 1446 تاريخ التأكيد : 25 الأحد , محرم, 1447 تاريخ الإصدار : 02 الأربعاء , ربيع الثاني, 1447

الکلمات المفتاحية: شایستگی‌های اجتماعی-هیجانی, کارکردهای اجرایی, تئوری ذهن, عملکرد تحصیلی پایین,

ملخص المقالة :

این پژوهش با هدف تدوین مدل علّی شایستگی‌های اجتماعی-هیجانی براساس کارکردهای اجرایی (گرم و سرد) با میانجی‌گری تئوری ذهن در دانش‌آموزان متوسطه با عملکرد تحصیلی پایین انجام شد. این مطالعه از نوع توصیفی-همبستگی بوده و جامعه آماری آن شامل دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر خوی در سال تحصیلی 1403-1402 بود. نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای مرحله‌ای انجام شد و 330 دانش‌آموز انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس شایستگی اجتماعی-هیجانی، پرسشنامه نقایص کارکردهای اجرایی بارکلی، پرسشنامه ذهن‌آگاهی پنج‌وجهی و پرسشنامه ذهن‌خوانی از طریق چشم‌ها بود. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری در برنامه‌های SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 21 انجام شد. نتایج نشان داد که کارکردهای اجرایی اثر منفی و معنی‌داری بر تئوری ذهن (424/0-) و شایستگی اجتماعی-هیجانی (464/0-) دارند. علاوه بر این، کارکردهای اجرایی از طریق تئوری ذهن اثر غیرمستقیم و معنی‌داری با ضریب 120/0- بر شایستگی اجتماعی-هیجانی داشتند (05/0P<). یافته‌ها حاکی از آن است که کارکردهای اجرایی و تئوری ذهن نقش مهمی در شایستگی‌های اجتماعی-هیجانی دانش‌آموزان با عملکرد تحصیلی پایین دارند. این نتایج اهمیت تقویت مهارت‌های شناختی و هیجانی را در بهبود تعاملات اجتماعی و مدیریت هیجانات برجسته می‌سازد.

المصادر:

ارجمندی علیا، محمد صادق؛ رضایی، آذرمیدخت؛ کاظمی، سلطانعلی و سهرابی، نادره. (1399). نقش میانجیگری هوش هیجانی در رابطه با ابعاد نظریه ذهن با مهارت‌های اجتماعی در دانش‌آموزان با اختلال‌های یادگیری. فصلنامه علمی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 11(42)، 32-47.
امامقلی وند، فاطمه؛ کدیور، پروین و پاشاشریفی، حسن. (۱۳۹۸). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه شایستگی هیجانی - اجتماعی دانش آموزان (SECO). فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، ۹ (۳۳)، ۱۰۱-۷۹.
بشرپور، سجاد و عبادی، متینه. (1400). آزمون مدل علی خشونت خانگی براساس ذهن‌خوانی از طریق چشم و بدرفتاری روان‌شناختی دوران کودکی با میانجی‌گری کیفیت رابطه زناشویی در زنان آسیب‌دیده. زن و فرهنگ، 13(50)، 1-15.
تنها، زهرا و جلیلی، راضیه. (1398). رابطه بین معرفت‌شناسی شخصی، نظریه ذهن و کارکردهای اجرایی در کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 15(53)، 225-248.
حبیبی، آرش و عدن ور، مریم. (1396). مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی (آموزش کاربردی نرم افزار LISREL). تهران: نشر جهاد دانشگاهی.
سلطانی کوهبنانی، سکینه؛ زارع نژاد، سمیه؛ سلطانی کوهبنانی، محمدحسین و اباذری، کبری. (1397). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه نقائص کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان بارکلی. روانشناسی افراد استثنایی، 8(30)، 19-45.
فرزادی، فاطمه؛ بهروزی، ناصر و شهنی ییلاق، منیجه. (1400). رابطه علی بین شیوه‌های فرزندپروری، سبک‌های دلبستگی و بی‌انضباطی با میانجی‌گری خودتنظیمی هیجانی، مهارت‌های اجتماعی و نظریه ذهن. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 3(2)، 3-16.
محمودعلیلو، مجید؛ بخشی پور، عباس؛ بافنده قراملکی، حسن؛ خانجانی، زینب و رنجبر، فاطمه. (1390). بررسی نقص نظریه ذهن در اسکیزوفرنیک های دارای علایم مثبت و منفی و مقایسه آن با افراد سالم. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 6(22)، 79-96.
Arjmandi olia, M. S., Rezaei, A., Kazemi, S., & Sohrabi, N. (2020). The mediating role of emotional intelligence in the relationship between theory of mind dimensions and social skills in students with learning disabilities. Quarterly Journal of Psychological Methods and Models, 11(42), 32-47. [In Persian]
Barkley, R. A. (2012). Barkley deficits in executive functioning scale--children and adolescents (BDEFS-CA). Guilford Press.
Baron-Cohen, S. (2005). The empathizing system: A revision of the 1994 model of the mindreading system. In B.J. Ellis & D.F.Bjorklund (Eds.) origins of the social mind: Evolutionary psychology and child development (468- 492). New York: Guilford Press.
Basharpoor, S., & Ebadi, M. (2021). Testing a causal model of domestic violence based on mind-reading through the eyes and childhood psychological abuse with the mediation of marital relationship quality in abused women. Woman and Culture, 13(50), 1-15. [In Persian]
Beaudoin, C., Leblanc, É., Gagner, C., & Beauchamp, M. H. (2020). Systematic review and inventory of theory of mind measures for young children. Frontiers in psychology, 10, 2905.
Brodsky, J. E., Bergson, Z., Chen, M., Hayward, E. O., Plass, J. L., & Homer, B. D. (2023). Language, ambiguity, and executive functions in adolescents' theory of mind. Child development, 94(1), 202-218.
Camia, M., Benassi, E., Giovagnoli, S., & Scorza, M. (2022). Specific learning disorders in young adults: Investigating pragmatic abilities and their relationship with theory of mind, executive functions and quality of life. Research in Developmental Disabilities, 126, 104253.
Celume, M. P., Goldstein, T., Besançon, M., & Zenasni, F. (2020). Developing children’s socio-emotional competencies through drama pedagogy training: An experimental study on theory of mind and collaborative behavior. Europe's journal of psychology, 16(4), 707.
Conte, E., Ornaghi, V., Grazzani, I., Pepe, A., & Cavioni, V. (2019). Emotion knowledge, theory of mind, and language in young children: Testing a comprehensive conceptual model. Frontiers in Psychology, 10, 2144.
Cristofori, I., Cohen-Zimerman, S., & Grafman, J. (2019). Executive functions. Handbook of clinical neurology, 163, 197-219.
Emamgholipour, F., Kadivar, P., & Pasha-Sharifi, H. (2019). Psychometric indicators of the Social-Emotional Competence Questionnaire (SECO) for students. Quarterly Journal of Educational Measurement, 9(33), 79-101. [In Persian]
Farzadi, F., Behroozi, N., & Shahni Yeylagh, M. (2021). The causal relationship between parenting styles, attachment styles, and indiscipline with the mediation of emotional self-regulation, social skills, and theory of mind. Biannual Journal of Family Psychology, 3(2), 3-16. [In Persian]
Fernández García, L., Merchán, A., Phillips-Silver, J., & Daza González, M. T. (2021). Neuropsychological development of cool and hot executive functions between 6 and 12 years of age: A systematic review. Frontiers in Psychology, 12, 687337.
Fu, I. N., Chen, K. L., Liu, M. R., Jiang, D. R., Hsieh, C. L., & Lee, S. C. (2023). A systematic review of measures of theory of mind for children. Developmental Review, 67, 101061.
Fujita, N., Devine, R. T., & Hughes, C. (2022). Theory of mind and executive function in early childhood: A cross-cultural investigation. Cognitive Development, 61, 101150.
Habibi, A., & Adenvar, M. (2017). Structural equation modeling and factor analysis (Practical training of LISREL software). Tehran: Jihad Daneshgahi Publications. [In Persian]
Hoyo, Á., Rueda, M. R., & Rodríguez-Bailón, R. (2019). Children’s individual differences in executive function and theory of mind in relation to prejudice toward social minorities. Frontiers in Psychology, 10, 2293.
Huerta Cuervo, R., Téllez, L. S., Luna Acevedo, V. H., Ramírez Solís, M. E., Vela Ibarra, C., & Ávila García, G. (2022). The Socio-Emotional Competencies of High School and College Students in the National Polytechnic Institute (Mexico). Social Sciences, 11(7), 278.
Kline, P. (1994). An Easy Guide to Factor Analysis. Abingdon-on-Thames: Routledge.
Langley, C., Cirstea, B. I., Cuzzolin, F., & Sahakian, B. J. (2022). Theory of mind and preference learning at the interface of cognitive science, neuroscience, and AI: A review. Frontiers in Artificial Intelligence, 62.
Lecce, S., Caputi, M., Pagnin, A., & Banerjee, R. (2017). Theory of mind and school achievement: The mediating role of social competence. Cognitive Development, 44, 85-97.
Li, Q., Liu, P., Yan, N., & Feng, T. (2020). Executive function training improves emotional competence for preschool children: The roles of inhibition control and working memory. Frontiers in Psychology, 11, 347.
Mahmoodaliloo, M., Bakhshipour, A., Bafandeh Gharamaleki, H., Khanjani, Z., & Ranjbar, F. (2011). Investigating theory of mind deficits in schizophrenics with positive and negative symptoms and comparing them with healthy individuals. Modern Psychological Research, 6(22), 79-96. [In Persian]
Martinsone, B., Supe, I., Stokenberga, I., Damberga, I., Cefai, C., Camilleri, L., ... & Grazzani, I. (2022). Social emotional competence, learning outcomes, emotional and behavioral difficulties of preschool children: parent and teacher evaluations. Frontiers in Psychology, 6403.
Mella, N., Pansu, P., Batruch, A., Bressan, M., Bressoux, P., Brown, G., ... & Desrichard, O. (2021). Socio-Emotional Competencies and School Performance in Adolescence: What Role for School Adjustment? Frontiers in psychology, 12, 640661.
Miller, S. E., Reavis, R. E., & Avila, B. N. (2018). Associations between theory of mind, executive function, and friendship quality in middle childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 64(3), 397-426.
Poon, K. (2018). Hot and cool executive functions in adolescence: Development and contributions to important developmental outcomes. Frontiers in psychology, 8, 306175.
Soltani Kouhbanani, S., Zarenejad, S., Soltani Kouhbanani, M. H., & Abazari, K. (2018). Investigating the psychometric properties of Barkley's Children and Adolescents Executive Functioning Deficits Questionnaire. Psychology of Exceptional Individuals, 8(30), 19-45. [In Persian]
Tanha, Z., & Jalili, R. (2019). The relationship between personal epistemology, theory of mind, and executive functions in preschool children. Quarterly Journal of Educational Psychology, 15(53), 225-248. [In Persian]
Vissers, C., & Koolen, S. (2016). Theory of mind deficits and social emotional functioning in preschoolers with specific language impairment. Frontiers in psychology, 7, 1734.
Zelazo, P. D., Graik, F, Both, L. (2004). Executive function across the lhfespan. Acta psychological, 115(2), 167-183.
Zhang, Z., & Peng, P. (2023). Longitudinal reciprocal relations among reading, executive function, and social-emotional skills: Maybe not for all. Journal of Educational Psychology.
Zhou, M., & Ee, J. (2012). Development and validation of the social emotional competence questionnaire (SECQ). The International Journal of Emotional Education, 4(2), 27-42.