ارزيابي و مديريت عملكرد محيط زيستي مجتمع گاز پارس جنوبي (مطالعه موردي مقايسه پالايشگاههاي شماره 1 ، 9 و 10)
الموضوعات : environmental management
1 - عضو هیات علمی گروه فراوری و محیط زیست معدنی، دانشکده مهندسی معدن، دانشکدگان فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: ارزيابي اثرات محيط زيست, شاخص عمل كرد, مجتمع گازی پارس جنوبي.,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: با گسترش روزافزون صنايع و پيشرفتهاي علمي، همه ساله ابعاد جديدي از اثرات محیط زیستی و پيامدهاي گوناگون مقولههاي بهداشت و ايمني آشكار مي گردد. در نتيجه صنايع بزرگ بيش از پيش به سوي سيستمهاي يكپارچه مديريت HSE گام برداشته و در تحقق اهداف سندهاي چشم انداز اين سيستمها تلاش مي كنند. شاخصهاي عمل كرد محيط زيستي، شاخص هايي اصلی جهت تعيين ميزان كارآيي نظامهاي HSE و نیز ارزيابي اثرات محيط زيست مي باشند.
روش بررسی: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلي و از نظر نوع و هدف در زمینه تحقیقات کاربردي به شمار میآید. پارس جنوبي به عنوان بزرگ ترين ميدان گازي مشترك جهان با داشتن هر دو وجه صنايع بالا دستي و پايين دستي، نقش موثري در صنعت و اقتصاد ايران ايفا مي كند و اين در حالي است كه حذف ريسكها و پيامدهاي زمينههاي بهداشت، ايمني و محيط زيست اجتناب ناپذير مي باشد.
یافته ها: در اين مطالعه از شاخصهاي عمل كرد محيط زيستي پالايش گاههاي فاز 1 ،9 و10 پارس جنوبي جهت تعيين ميزان اثر گذاري پيامدهاي زيستي ناشي از آلايندههاي هوا، پساب و پسماندهاي جامد و نیز مقايسه عمل كرد مديريت محیط زیستی دو پالايش گاه مذكوراستفاده شده است به طوری که مهم ترين شاخصهاي محيط زيستي خروجي مشعل و غلظت آلايندهها در مقوله هوا؛ Chemical Oxygen Demand)) COD، pH،(Total Suspended Solid) TSS و Oil در مقوله فاضلاب و توليد پسماند جامد می باشند.
بحث و نتیجه گیری: از جمله راه كارهاي پيشنهادي از سوي سيستم مديريت HSE جهت بهبود شاخصهاي مورد اشاره؛ فرهنگ سازي HSE، ايجاد كميته بهينه سازي تصفيه پساب، برنامه مديريت آلايندههاي محيط زيست، مميزي سيستم ISO 14001 و برگزاري دورههاي آموزشي موثر شناخته شده اند.
1. Nasiri. Parvin et al., 2013, Identification and assessment of potential hazards in a manufacturing company using the job safety analysis method, Environmental Science and Technology, Volume 8, Issue 4, pp. 77-87.
2. Sarkhil. Hamid et al., 2014, Health, Safety and Environment Performance Indicators, A Sustainable Approach to Establishing the HSE_MS Management System in Asaluyeh Refinery A, The First Conference of Environmental Supporters with an HSE Approach, Tehran University of Science and Technology, Volume 1, pp. 10-18.
3. Sarkhil. Hamid et al., 2014, Studying the Effect of Environmental Performance Indicators on the Integrated HSE Management System in South Pars, The First HSE Conference in Construction, Mining, Oil and Gas Projects, Tehran, Shahid Beheshti University of Science and Technology, Volume 1, pp. 79-87.4.
4. Sarkheil, H., Alghasi, S. and Sadeghy Nejad, A., 2025. Modeling Offshore Environmental Risk Assessment: a Case Study of Installing Tripod Bases in a Deep Sea Mining Structure. Journal of Mining and Environment, 16(2), 705-719. doi: 10.22044/jme.2024.14304.2673
5. Sarkheil, H., Sadeghian, M., Talebi, A. and Partovi Hajidehi, A., 2025. Environmental Risk Modeling of Maintenance Processes in Zanjan's Transmission and High-Voltage Electrical Substations Using Innovative Integrated FMEA and ETBA Methods. Environmental Sciences, doi: 10.48308/envs.2025.1469
6. Sarkheil H., Torabi P., Hassani H., 2023. Environmental Risk Modeling of Hydrocarbon Exploration and Exploitation using Energy Trace Barrier Assessment Method, the case study of Tabnak Hydrocarbon Field, Journal of oil and gas exploration and production, No. 206, pp. 41-48.
7. Liu, S.Y., Wanga, H.Q., Li, Y.L., 2012. Current Progress of Environmental Risk Assessment Research, Procedia Environmental Sciences, No. 13, pp. 1477 – 1483.
8. Stapleton, P.J., Glover, M.A., Davis S.P., 2001. Environmental management systems: an implementation guide for small and medium sized organizations, Ann Arbor, NSF International.
9. Mao, X.L., Zhao, Z.J., Zhang, H., 1998. Introduction of APELL and its application in EIA, Environmental Science, No. 19. pp. 1-5.
10. Du, S.J., 2006. Advances in Environmental Risk Assessment, Environmental Science and Management, No. 31, pp. 193-194.
11. Sarkhil. Hamid et al., 2014, Review and comparison of environmental assessment studies and environmental risk assessment, history, methods and application with a case study of the Yaran Shamali oil field, Second National Conference on Crisis Management and HSE in Vital Arteries, Industries and Urban Management, Tehran, University of Tehran, Volume 2, p. 42.12.
12. Zhang, K., Pei, Y., Lin, C., 2010. An investigation of correlations between different environmental assessments and risk assessment, Procedia Environmental Sciences, No. 2, pp. 643–649.
13. Kelvin, S.H., 2005. Environmental impact assessment: Practice and participation, Oxford Uni. Press.
14. Canter, L., 1996. Environmental Impact Assessment, Singapore, McGraw-Hill.
15. BRITISH STANDARD (B.S.), BS 8800, 1996. Guide to Occupational health and safety management systems. Copyright by the British Standards institution.
16. Liu, K. F. R., 2007. Evaluating environmental sustainability: An integration of multiple-criteria decision-making and fuzzy logic, Environmental Management, No. 39, pp. 721–736.
17. Kevin, F.R.L., Jia-Hong, L., 2009. Decision-support for environmental impact assessment: A hybrid approach using fuzzy logic and fuzzy analytic network process, Expert Systems with Applications, No. 36, pp. 5119–5136.
18. Shepard, R.B., 2005. Quantifying environmental impact assessments using fuzzy logic, New York: Springer.
19. Artley, W., Stroh, S., 2001. Establishing an Integrate Performance Measurement System, The Performance-Based Management Handbook, Volume 2, Performance-Based Management special Interest Group (PBM SIG).
20. Omidvari. Manouchehr and Norouzi. Sajid, 2012, Investigation and analysis of occupational and industrial accidents using indicators and criteria for measuring and evaluating safety performance, Industrial Management Organization Publications, first edition.21. Willie H., 1993. Product Safety Management and Engineering,Library of Congress- in publication date.
21. Mohammadfam. Iraj and Mahmoudi. Shahram, 2009, Design and presentation of a comprehensive system for measuring the performance of the HSE system in MAPNA Group, First National Conference on Thermal Power Plants Industry.
22. Mohammadfam. Iraj and Kianfar. Mohammad, 2009, Application of the HAZOP Operation and Hazard Study Technique in Assessing Safety, Health and Environmental Risks - Case Study (National Petroleum Products Distribution Company Oil Storage Tank), Environmental Science and Technology, 12th Volume, Issue 1.
23. Bahmannia. Gholamreza, 2005, Change Management and Its Role in Continuous Improvement of HSE Management Systems, HSE Strategy Journal, 1, Issue 4.
24. Karami. Mostafa, 2009, Practical Guide to Establishing, Planning, Implementing and Developing a Management System, Omid Mehr Publications, First Edition, HSE-MS Health, Safety and Environment.
