واکاوی مفهوم یوگا و مراقبه در متن جاینی آچارانگه‌سوتره
الموضوعات :
بهاره ضمیری جیرسرایی
1
,
فیاض قرائی
2
1 - دانشگاه فردوسی
2 - گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد
الکلمات المفتاحية: یوگا, مراقبه, جاین, متن مقدس, ریاضت,
ملخص المقالة :
در همه ادیان، متون مقدس جایگاه مهمی در میان سایر متون دارند. از میان ادیان مختلفی که پیدایش و گسترش آنها در هند بوده، دین جاین به دلیل داشتن آثار گسترده و متنوع مورد توجه است. آگمه‌ها (Āgamas आगम) نیز در دین جاین دارای چنین موقعیتی است. آچارانگه ( skr: Ācārāṅga ؛ آیارانگه prk: Āyāraṃga) اولین متن از متون آگمه‌ای و مهمترین منبع اولیه درباره مراقبه نظری و عملی جاین است. در حقیقت مدارک و شهواد کمی درباره مراقبه در آثار جاینی موجود است. این شواهد اگرچه بسیار کم می‌باشد اما به قدر کفایت، نشان‌دهنده وجود اعمال ابتدایی مراقبه در دین جاین است. اعمال بسیاری همچون ترک جسم، بی‌تفاوتی، تحمل ناملایماتی چون سرما و گرما، سختگیری در انجام اعمال ریاضتی را می‌توان به عنوان فنون یوگا تلقی کرد. همچنین در این متن موضوع روزه مرگ (مرگ مراقبه‌ای) بیان می‌شود که یک روش دینی بسیار ارزشمند تلقی می‌گردد. مراقبه در این دوره به صورت انفرادی، در انزوا و با روزه‌داری سختگیرانه و مداوم همراه بود. اهمیت تاریخی عبارات حاوی اعمال مراقبه‌ای مهاویره در آچارانگه‌سوتره، نشان‌دهنده این مطلب هست که مراقبه در رهبانیت جاینی از همان اوایل اهمیت زیادی داشته است.
رودریگز، هیلاری، درآمدی بر دین هندو، ترجمه فیاض قرائی، تهران، دانشگاه ادیان و مذاهب، سازمان مطالعه و تدوین، 1397
Ācārāṅgasūtra, Editor & Translator: Up-Pravartak Shri Amar Muni, Delhi, Padma Prakashan, 2000 Cort, John. E, Open Boundaries; Jain Communities and Cultures in Indian History, US, State University of New York Press,
1998 Deep Singh, Yash, An analytical study of meditation in Jain philosophy, India, International Journal of Management, 2018,ISSN: 2249-0558
#Gurudev, Yug Diwakar Pujya & M.S, Shree Namramuni, Āgama; An introduction, India, Mumbai, Agama Festival, 2012 Jacobi, Herman, Jaina Sutras, VI, Delhi, Motilal Banarsidass, 1964 Jain, Anekant Kumar, The rich heritage of Jain Yoga, New Delhi, Shri Lalbahadur Shastri National Sanskrit University, 2016
Jain, Preeti Rani, Aparigraha: The Jain Philosophy of non-possession and its ethical implications in fostering minimalism and sustainable practice, Delhi, University of Delhi, 2023, ISSN: 2582-9777
Kapadia, Hiralal Rasikdas, A History of the canonical literature of the Jains, India, Ahmedabad, 2000
Mody, Utpala, Samlekhana is a step towards self-realization, India, Mumbai, National Seminar on BIO ETHICS, 2007 Muni, Upādhyāya Amar, Equanimity; discourses on sāmāyika, a Jaina practice for peaceful and harmonious existence, India, Motilal Banarsidass, 2009
Potter, Karl H, Encyclopedia of Indian Philosophies, India, Motilal Banarsidass Publishing House ,2013 Pragya, Samani Pratibha, Prekṣā meditation; History and methods, London, University of London Depatment of the Study of Religions, 2016
Sāgara, Muni Pramāṇa, Jaina Tattva Vidyā (the Jaina metaphysics), Bhopal, Nirgranth Foundation, 2022
Vasudev, Swami Jaggi, pious or peaceful death, India, Madurai Kamaraj University, 2006 Von Glasenapp, Helmuth, Jainism: An Indian Religion of salvation, U.S.A, Journal of the American Oriental Society, DOI
10.2307/3087757
https://jainpedia.org/themes/principles/sacred-writings/
