مروری بر آموزش حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی در گردشگری با تاکید بر موزه ها
الموضوعات :پری موسی پور میاندهی 1 , زهرا یعقوبی کلرمی 2
1 - استادیار گروه آموزش جغرافیا، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران
2 - گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق889-14665،تهران،ایران
الکلمات المفتاحية: میراث فرهنگی, گردشگری, حفاظت و نگهداری, آموزش, موزه,
ملخص المقالة :
مقدمه: میراث فرهنگی به عنوان عصاره هویت وجودی و تجلی گاه روح انسانیت، عامل تحکیم هویت ملی و همبستگی اجتماعی بوده و با گردشگری ارتباطی دوسویه دارد. با توجه به نقش حیاتی میراث فرهنگی در ایجاد قدرت نرم فرهنگی و توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی جوامع، حفاظت و نگهداری از این میراث، امری ضروری است.
هدف پژوهش: هدف این پژوهش، آموزش حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی در گردشگری با تاکید بر موزهها است.
روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر به روش مروری و تحلیلی به بررسی و تحلیل تاثیر آموزش در حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی در گردشگری پرداخته است و چگونگی نقش موزه ها در حفاظت و نگهداری از این میراث را مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده ازکتاب ها، مقالات، گزارش ها و پژوهش های مرتبط با موضوع مورد مطالعه و بررسی و تحلیل آن، داده های مربوطه فراهم گردید.
یافته ها و بحث: پس از بررسی تحقیقات و مطالعات انجام شده در این زمینه، نتایج پژوهش حاکی از آن است که آموزش حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی در گردشگری علاوه بر حفاظت و حراست از آثار فرهنگی، منجر به افزایش آگاهی عمومی و نهادینه شدن فرهنگ حفاظت در گردشگری می شود و آموزش صیانت از این میراث به کودکان و نوجوانان در کنار برگزاری برنامه های فرهنگی به سایر اقشار جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش پس از ارائه راهکارهایی به منظور آموزش حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی، به بررسی نقش و وظیفه موزه ها در حفظ میراث فرهنگی پرداخته است و یافته ها نشان می دهد که موزه ها به عنوان مراکز فرهنگی و آموزشی، نقش مهمی را در آموزش فرهنگ از طریق گردشگری فرهنگی و حفظ و نگهداری میراث فرهنگی ایفا می کنند و موزه های مجازی نیز در افزایش آگاهی و آموزش حفاظت از میراث فرهنگی و گردشگری میراث فرهنگی دارای اهمیت هستند.
نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که آموزش حفاظت از میراث فرهنگی در گردشگری، به‌ویژه از طریق موزهها و موزه‌های مجازی، نقش کلیدی در ارتقای آگاهی عمومی، نهادینه‌سازی فرهنگ حفاظت، و پایداری میراث فرهنگی دارد. موزهها به‌عنوان نهادهای فرهنگی و آموزشی، محور اصلی در آموزش و صیانت از میراث در بستر گردشگری فرهنگی محسوب می‌شوند.
ایران پور, منصور. (1395). حفظ منظر تاریخی بافت قدیم منشا هویت و توسعه پایدار گردشگری. دومین همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری. کرمان. آیتوریسما. (1400). موزه های ایران. تهران: آیتوریسما.
بذرافشان, شیما. (1394). تاثیر گردشگری میراث فرهنگی بر هویت ملی. همایش ملی فرهنگ گردشگری و هویت شهری. کرمان.
پازوکی, ناصر. (1376). مبانی میراث فرهنگی. نشریه میراث فرهنگی (17), 84-82.
تسلیمی, نصرالله., اصلانی, مژگان., حسن پور, محسن., گلبخش, بروین., مرادپور, مریم., & نهاردانی, زهرا. (1395). آشنایی با میراث هنری و فرهنگی ایران. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
چراغچی, سوسن., & شفیعا, سعید. (1403). بررسی مسئولیت عمومی در قبال میراث فرهنگی و میراث طبیعی. تهران: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
حسین زاده, حمید. (1393). بررسی نقش میراث فرهنگی در توسعه گردشگری. همایش ملی رویکرد عملی به پیاده سازی مفاهیم علمی، مباحث تئوری و پژوهش های کاربردی علوم فنی. تهران.
خسروی, ایمان., & خسروی, لعبت. (1398). ادغام آموزش با فرهنگ، در برنامه درسی مدارس بر بنیاد آشنایی با میراث فرهنگی و باستانی. چهارمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش. مازندران.
رضایی, سمیرا., & افشاری, محسن. (1400). رهیافتی به آموزش حفظ میراث فرهنگی به عنوان رکن توسعه پایدار، به کودکان 9 تا 12 سال. فصلنامه توسعه پایدار شهری , 28-19.
زال, محمد حسین., رمضان زاده لسبوئی, مهدی., & جوربنیان, فرشته. (1399). عملکرد موزه های باستان شناختی و نقش آن در توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی در شهرهای تاریخی (مطالعه موردی: موزه ی خانه ی کلبادی شهر ساری). گردشگری شهری , 50-37.
زرشکن عابد, لیلا. (1380). گزارش مروری بر عوامل نابسامانی در حفاظت از میراث فرهنگی کشور. تهران: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
سرحدی نسب, نرجس. خاتون. (1397). بررسی فقهی و حفظ آثار باستانی از منظر فقها. سومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی. همدان.
سومایی زاده, مهناز., ضرابیان, فروزان., & فرج الهی, مهران. (1399). نقش محوری نظام آموزش و پرورش در معرفی و صیانت از میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشورمان، به کودکان و نوجوانان. فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی , 144-123.
شریعتی مزینانی, سعید. (1393). گردشگری میراث، نمادهای فرهنگی و هویت. همایش بین المللی علمی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران چالش ها و چشم اندازها. مشهد.
عزیزی, حسین. (1396). مبانی فقهی لزوم صیانت از آثار تاریخی. فصلنامه پژوهش های تاریخی .
عظیمی, ناصر علی., بلیک ژانت, الیزابت., & مجابی, سید. محمد. (1389). گردشگری با محیط زیستی پایدار- نقش میراث فرهنگی و تعمقی بر ایران. نشریه علوم محیطی , 134-117.
کاوسی, مهناز., & کریمی, شاپور. (1393). اهمیت نقش موزه ها در توسعه گردشگری (مورد مطالعه: شهر اصفهان). دومین همایش ملی پژوهش های کاربردی در جغرافیا و گردشگری. تهران.
کیهان پور, محسن. (1402). مقدمه ای تحلیلی در حفاظت و مرمت بناهای تاریخی از منظر تاریخ اجتماعی. دو فصلنامه تحقیقات تاریخ اجتماعی , 309-277.
محمدیان, امیر عباس., & سید الماسی, مهدی. (1396). نقش موزه در حفظ هویت تاریخی و فرهنگی ایرانی. اولین همایش ملی پژوهش های نظری و عملی در معماری و شهرسازی. آذربایجان شرقی.
مقدسی جهرمی, زینب. (1396). اهمیت و چگونگی حفاظت و نگهداری از آثار باستانی و ابنیه تاریخی. کنفرانس پژوهش های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران. شیراز.
مهدوی, مسعود., & ترابی, مینا. (1391). نقش موزه های میراث روستایی در توسعه فرهنگی روستایی ( مطالعه موردی: موزه میراث روستایی گیلان). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی , 25-14.
مهراندیش, محمدرضا. (1387). مفاهیم و ارزش های جهانی میراث فرهنگی ایران. نشریه پیام باستان شناس , 44-35.
میرنیام, آصفه., احمدی, حسین., & پیراوی ونک, مرضیه. (1396). حفاظت و میراث فرهنگی از منظر فرهنگ، رویکردی نقادانه. نشریه تاریخ و فرهنگ , 82-61.
نیری, نرگس., & محمدیان, پریسا. (1398). بررسی و مطالعه سیاست جنایی ایران در تخریب میراث فرهنگی. هفتمین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران.
یوسف نژاد, سودابه. (1396). حفاظت و نگهداری میراث فرهنگی راهی به سوی توسعه و پیشرفت. یازدهمین کنگره ملی پیشگامان پیشرفت. تهران.
Alshehaby, F. (2020). Cultural Heritage Protection in Islamic Tradition. International Journal of Cultural Property , 27, 322-291.
Amam, M. (2024). Influence of Cultural Heritage Preservation on Tourism Development in Egypt. American Journal of Arts, Social and Humanity Studies , 4, 22-32.
Bencheikh, D., Rahmani, S., & Benbrahim, R. (2020). The law 98-04 on the protection of cultural heritage and its application for the preservation of the historical architectural environment.
Campos, M. D. (2021). Museums, Tourism and Interpretation of the Heritage. Revista Rosa dos Ventos - Turismo e Hospitalidade , 13, 894
. El Debuch, H., lovino, S., Parenti, G., & Strangis, L. (2024). The Virtual Museum: How Technology and Virtual Reality May Help Protect and Promote Cultural Heritage. In Heritage in War and Peace: Legal and Political Perspectives for Future Protection (pp. 149-164). Springer Cham
. Kropinova, K., & Kropinova, E. (2022). CULTURAL HERITAGE PROTECTETION IN RUSSIA AND GERMANY: CHALLENGES AND SOLUTIONS. Vestnik of Immanuel Kant Baltic Federal University Series Humanities and social science , 101-83.
Paulino, F., & Cruz, T. (2024). Cultural Heritage, Tourism and Sustainable Development. The Model of the Cultural Heritage Digital Media Lab. In Sustainable Tourism,Culture and Heritage Promotion (pp. 139-149). Springer Cham.
Suryani, W. (2024). Cultural and Heritage Tourism Trends for Sustainable Tourism. In K. Jermsittiparsert, Special Interest Trends for Sustainable Tourism (pp. 1-15). IGI Global.
Uzun, F. (2023). Virtual Museums in the Conservation of Cultural Heritage and Satisfaction Level With Visits to Virtual Museums. In Exploring Culture and Heritage Through Experience Tourism (pp. 253-269). IGI Global.
Yang, S. (2024). Research on the Coordination between Cultural Heritage Protection and Sustainable Tourism Development. SHS Web of Conferences .
