رقابت در حوزه ایران فرهنگی و لزوم بازنگری در سیاستگذاری قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران
الموضوعات : political sociology
هوشنگ نادری خاکریز
1
,
مجتبی مقصودی
2
1 -
2 - گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
الکلمات المفتاحية: قدرت نرم, حوزه ایران فرهنگی, رقابت منطقه ای , زبان فارسی.,
ملخص المقالة :
قدرت نرم به عنوان یکی از مفاهیم کلید ی در روابط بی نالملل، به توانایی جذب و متقاع د سازی د یگران از طری ق
ابزارهایی چون فرهنگ، ارز شها و سیاست ها ی خارجی اشاره دارد. ا ین مقال ه درصدد است تا با استفاده از روش بررسی
اسنادی و مطالعه کتابخانه ای، به این سوال اصلی پاسخ دهد که قدرت های جهانی و منطقه ای چه سیاست هایی را در
زمینه قدرت نرم در حوزه ایران فرهنگی در دستور کار قرار داده اند که تحقق آن موجبات محدودیت اعمال قدرت نرم
جمهوری اسلامی ایران را فراهم می نماید؟ و با این نگا ه به تحلیل رقابت های پ یدا و پنهانی که میا ن کشورهای بزرگ
مانند؛ آمریکا، چین ، و روس یه و همچنین عربستان و تر کیه از طری ق ابزارهای قدرت نرم و سیاست ها ی فرهنگی، زبان ی و
اقتصادی، در حوزه ایرا ن فرهنگی در حال وقوع است می پردازد. فرض ما این است که با در نظر گرفتن فعالیت های رقبا
و تحولات دگرگون شونده در غرب آسیا قدرت سخت پاسخگوی این تحولات نبوده و ضرورت دارد تا توجهی ویژه به
سویه نرم افزارانه قدرت صورت گیرد، زیرا جدای از اینکه قدرت سخت پر هزینه است، کاربرد آن مسئله ساز بوده و
ناتوان از اقناع سازی در افکار عمومی است. در نتیجه می توان گفت؛ از بایسته های حکمرانی مطلوب توجه حداکثری به
اقناع افکار عمومی و بکارگیری قدرت نرم است. مقاله همچنی ن به بررسی چالشها و مزی تهای جمهو ری اسلامی ایرا ن
که در این زمینه دارد می پردازد. و نیز پیشنهاداتی برای تقویت قدرت نرم ایران از طریق استفاده بهین ه از ظرفیتهای زبان
فارسی، دیپلماس ی فرهنگی و رسانهای، و همکاریها ی منطق های ارائه میدهد. در نها یت، مقاله با ارائه سیاسته ا ی
پیشنهاد ی برا ی تقوی ت نفوذ فرهن گی ایران در سطح منطق های و جهانی، ب ه دنبال یافت ن را هکارهایی برای مقابله با رقبا و بهر ه
برداری از مزی تهای منحصر به فرد ایران است .
منابع فارسی:
1
. امیری، مهدی، 1398 ، جایگاه قدرت نرم در سیاست خارجی روسیه ) 2016 - 2004 ( رساله دکتری، دانشگاه علامه .
2
. خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1403 ، افتتاح تالار حافظ و کلاس زبان فارسی در مدرسه 61 ایروان، 6 مهر، کد
خبر: 85609263 .
3
. دهشیری، محمد رضا. و غفوری، مجتبی. ) 1394 (. الزامات راهبرد ی جمهوری اسلامی ایرا ن در قبال سیاستها ی
خاورمیان های جدی د آمریکا. فصلنامه سیاس تهای راهبردی و کلان.، سال سوم، شماره دوازدهم، زمستان 1394 ،
صص 175 - 193 .
4
. دهقانی فیروزآبادی ، سید جلال. و امیری، مهدی. ) 1397 (. زمین ههای سهوجهی جایگا ه قدرت نرم در سیاس ت
خارجی روسیه ) 2000 - 2019 (. فصلنامه علمی پژوهش ی سیاست جهانی . دوره هفتم، شماره چهارم، زمستان 1397 ،
پیاپی 26 ، صص 99 - 132 .
5
. روحانی، حسن. ) 1403 (. چگونگی قدرت نرم کشور قطر و توسعه اقتصادی آن از سال 2010 تا 2023 . دانشنامه
کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
6
. عزیزی، حمید. رضا. ) 1393 (. آسیای مرکزی، عرصه مغفول مانده سیاست خارجی ایران. تابناک 18
فروردین، 1393 ، کدخبر 390856390856/. https://www.tabnak.ir/
7
. فتاحی اردکانی، حسین. و مسعود نیا، حسین. ) 1397 (. تحلی ل مفهوم قدرت نرم و منابع تشکی لدهند ه آن از دیدگا ه
جوزف نا ی )سخت نرم و هوشمند(. دو فصلنامه علمی- پژوهش ی مطالعات قدرت نرم، سال هشتم، شماره
هجدهم، بهار و تابستان ، ص ص 54 - 65 .
8
. کرمی،جهانگیر و کوزه گر کالجی، ولی. ) 1393 (. الگوی ضد هژمونیک روسیه، چین و ایران در مقابل آمریکا.
فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 85 .، بهار 1393 ، صص 127 - 159 .
9
. مرادی، جهانبخش. و سهرابیان ، اعظم. ) 1401 (. دیپلماسی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در عراق جدید.
فصلنامه مطالعات سیاست بی نالملل . دوره 2 شماره 3، پاییز 1401 ، صص 1 - 28 .
10
. مقصودی، م.، و عرب، م. ) 1390 (. شاهنامه؛ عرصه تعامل فرهنگی- هو یتی ایران با کشوره ای فارسیزبان. فصلنامه
مطالعات سیاسی، 4 ( 14 ،) 73 - 92 .
11
. مقصودی، م.، و عرب، م. ) 1398 (. الزامات بازنگر ی در مناسبات ایران با حوزه فارسیزبانان. فصلنامه مطالعات
آسیای جنوب غربی، 2 ( 6 ،) 29 - 50 .
12
. میری نام نیها ، میلاد. ) 1400 (. تح ل یل دیپلماسی فرهنگی یونسکو در تقویت همکاریهای بی نالمللی با تأ کید بر
حوزه تمدنی ایران فرهنگی. دانشنامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه اصفهان
منابع انگلیسی:
1
. Alotaibi, F. H. E. (2023). Strategies and sources of soft power in Saudi Arabia. Dissertation, Universiti Sains Malaysia. Metric No. P-Y d0008 / 22(R). Professor Azeem Fazwan Bin Ahmad Farouk, February 11, 2023, 1–15.
Barkey , Henri J.(2011), Turkish Foreign Policy and the Middle East ،CERI Strategy Papers ،(Nl,10), Pp 1-14, http://WWW. Ceri. Science. Po. Org.
2. Borshchevskaya, A. L. (n.d.). Russia’s soft power projection in the Middle East. Great Power Competition: The Changing Landscape of Global Geopolitics. Military Review, November–December 2021, 32–45. https://www.armyupress.army.mil
4. Giannotta, V. )2024, September 10). Is Türkiye losing interest in partnership with the EU? Contemporary Political Studies Quarterly Journal, 15(1), 49–62.
5. Giannotta, V., Cubukcuoglu, S. S., & Al Qutbah, S. )2024, October 7(. Looking at Turkish foreign policy under the AKP rule. Contemporary Political Studies Quarterly Journal , 15(1), 27–48.
6. Ghafarinezhad, M., Kazemi, H., & Yavari, H. )n.d.(. Iran and Saudi Arabia: The regional competition of soft power. Iranian Political Studies Journal , 12(2), 353–375. .
7. Jodicke, Ansger. )2018, December 13). Religious soft power in the South Caucasus: The influence of Iran and Turkey. Caucasus Studies Quarterly Journal, 1–5.
8. Joshi, Akshay. )1999). The information revolution: Power political aspects. Strategic Analysis: A Monthly Journal of the IDSA, 23(6). Not: 1-40
9. Kalathil, Shanthi. )2011). China’s soft power in the information age: Think again. ISD Working Papers in New Diplomacy. Georgetown University: Edmund A. Walsh School of Foreign Service, 1–12.
10.Katz, D. J. )2018). Multidimensionality: Rethinking power projection for the 21st century. Parameters, 48(4), 25–32. https://doi.org/10.55540 / 1723.3009-0031
11. Khatiashvili, M. )n.d.(. Understanding Russia’s soft power behavior in Georgia after the Russo-Georgian war. Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Faculty of Humanities, 1–20.
12. Lukyanova, Grigory. And, Mironov, Artemy )2022, February 25). Turkey’s policy in Central Asia: Are ambitions well-founded? Strategic Analysis: International Security, Society and Culture, Economy, 1–9.
13. Nye, J. S. )2202). Soft power and great-power competition: Shifting sands in the balance of power between the United States and China. Center for China and Globalization. Cambridge, MA: Springer. https://doi.org/10.1007 / -0714-99-981-9784
14. Popescu, N. )2006). Russia’s soft power ambitions. Centre for European Policy Studies, 115, 1–4. https://www.ceps.be
15. Sayama, Osama. )2019). China’s approach to soft power: Seeking a balance between nationalism, legitimacy, and international influence. Royal United Services Institute for Defence and Security Studies, 1–15.
16. Sergunin, A., & Karabeshkin, L. )2015). Understanding Russia’s soft power strategy. Politics, 33(4-3), 347–363.
