اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دوره دوم ابتدایی براساس آرا و اندیشه های ابن سینا
الموضوعات :سرور حیدری اغجیوان 1 , فرشته افکاری 2 , ادریس اسلامی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.
الکلمات المفتاحية: برنامه درسی, تربیت اخلاقی, دوره دوم ابتدایی, ابن سینا, مالکیت و تسلط بر نفس,
ملخص المقالة :
تربیت اخلاقی در ساختار نظام آموزشی و پرورش، حیاتی است چرا که اخلاق و تربیت اخلاقی، اساس مبانی رشد اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر، اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دوره دوم ابتدایی براساس آرا و اندیشه های ابن سینا می باشد. تحقیق از لحاظ هدف، از نوع کاربردي و از نظر روش، کمی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل متخصصان برنامه درسی فعال در زمینه تربیت اخلاقی و روش نمونه گیری از نوع هدفمند و تعداد آنها 25 نفر بود. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته بود و روایی آن به تایید 9 نفر متخصص حوزه علوم تربیتی رسید. از روش مدلسازی ساختاری تفسیری جهت اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی استفاده شد. مطابق با یافته ها، شاخص "مالکیت و تسلط بر نفس" مبنای شاخص های برنامه درسی تربیت اخلاقی است و میزان اهمیت این شاخص در مقایسه با سایر شاخص ها بیشتر می باشد. یکی از هدف های واسطهای تربیت اعتقادی کودک رشد دیدگاه های اعتقادی ابن سینا است. از این منظر مالکیت و تسلط بر نفس، نخستین روش برای نیل به این هدف است. از نظر ابن سینا هدف کلی تربیت اعتقادی، مذهبی بار آوردن دانشآموز است و اسلام را به عنوان مکتبی سازنده بپذیرد و تعالیم آن را به صورت افکاری اصیل و هیجان انگیز در خود پذیرا شود.
ابن¬سینا، حسین بن عبدالله،(1399)، اشارت و تنبیهات. ترجمه احسان یارشاطر. ج 1 و 2. تهران: سروش.
اعرافی، علیرضا،(1399)، آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن.تهران: انتشارت سمت.
افکاری، فرشته،(1393)، نقد و بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی در کتاب¬های درسی بخوانیم و بنویسیم، قرآن، هدیه-های آسمانی، تعلیمات اجتماعی و طراحی الگوی برنامه¬ریزی، رساله دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
بادکوبه، احمد، (1398)، درآمدی برتعلیم و تربیت از دیدگاه ابن¬سینا، مجموعه مقالات همایش بین¬المللی ابن¬سینا، 4 (1)، 25-39.
باقری، خسرو،(1395)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد 8 ،تهران، موسسه فرهنگی مدرسه برهان.
بناری، علی همت،(1398)، تربیت اخلاقی و ضرورت نگاهی دوباره به آن، تربیت اسلامی،166-192.
بهلولی فسخودی، محسن، (1402)، تحليل نسبت ميان تربيت اخلاقي و تلقين، تأملات اخلاقی، 3، 27-49.
حاجی ده آبادی، محمدعلی،(1399)، درآمدی بر نظام تربیتی اسلام، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.
حسنی، محمد و وجدانی، فاطمه، (1399)، تحلیل محتوای کیفی کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ازمنظر تربیت اخلاقی، تربیت اسلامی، 12 (25)، 29-54.
حسنی، محمد، (1401)، بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی، تربیت اخلاقی، 11 (22)، 25-51.
خلیلی، سمیه؛ افشار، لیلا؛ عباسی، محمود،(1401)، بررسی تعلیم و تربیت در اخلاق از دیدگاه ابن سینا، فصلنامه تاریخ پزشکی، 8، 172-141.
دانیال، زهرا، (1399)، طراحی الگوی آموزش مبتنی بر شایستگی برای گردشگری پزشکی ایران. رساله دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
داوودی، محمد، (1400)، رویکردها و پرسش¬های بنیادین در تربیت اخلاقی، مجله انجمن معارف اسلامی ایران، 2(1)، 153-175.
دهقانی، مرضیه؛ امین خندقی، مقصود؛ جعفری ثانی، حسین؛ نوغانی دخت بهمنی، محسن،(1398)، واکاوی الگوی مفهومی در حوزه برنامه درسی؛ نقدی بر پژوهش های انجام شده با رویکرد طراحی الگو در برنامه درسی مشهد، دانشگاه فردوسی، مبانی تعلیم و تربیت، 1، 99-126.
زیبا کلام مفرد، فاطمه، (1394)، مكتب فلسفی لیبرالیسم آموزشی و اسلام. تفرش: انتشارات دانشگاه تفرش.
سجادی، سید مهدی، (1400)، رویکردها و روشهای تربیت اخلاقی و ارزشی، مجله پژوهش های فلسفی کلامی، 3، 144-165.
شجاعی فرد، محمد،(1401)، بررسی میزان توجه به مولفه های تربیت اخلاقی در کتب ادبیات، فارسی دوره متوسطه اول، برنامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی روانشناسی.
صديق، عيسي، (1400)، سير فرهنگ در ايران و مغرب زمين، تهران، دانشگاه تهران.
عالم گرد خطبه سرا، گلناز، جباری، کامران و محمد یاری قاسم (1399)، تعلیم و تربیت اخلاقی از دیدگاه ابن سینا و هربارت، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 25 (37)، 37-28.
علی پور مقدم، خدیجه، ملکی، حسن، (1401)، شناسایی و اعتباریابی مبانی و اهداف الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی، راهبردهای آموزش (راهبردهای آموزش در علوم پزشکی)، 15 (3)، 280-289.
ملکی، حسن،(1395)، مقدمات برنامه ریزی درسی، تهران،سمت.
مهرمحمدی، محمود، (1393)، برنامه درسی نظرگاه ها، رویکردها و چشم اندازها، تهران، به نشر.
میرزامحمدی، محمدحسن، (1401)، فارابی و تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات یسطرون.
نجارزادگان، فتح الله، (1401)، رهیافتی بر اخلاق و تربیت اسلامی، قم، نشر معارف.
Berkowits, M. W. (2022), Integrating structure and content in moral education, paper presented in developmental perspectives and approaches to character education, symposium conducted at meeting of the American educational research association, Chicago.
Bull, N. J. (2020). Moral education. London: Routledge & Kegan Paul. Caroline, K. (2021). moral Development and student Motivation in Moral Education: A Singapore study. Australian Journal of Education, 56, 34-49.
Catalano, R. F., Berglund, M. L., Ryan, J. A. M., Lonczak, H. S., & Hawkins, J. D. (2021). Positive youth development in the United States: Research findings on evaluations of positive youth development programs. Prevention and Treatment.
curren, D. (2020) Educating the Virtues: Essay on the philosophical psychology of moral development and education. London: Routledge.
Kannan, G., Pokharel, S., & Kumar, P.S. (2009). A hybrid approach using ISM and fuzzy TOPSIS for the selection of reverse logistics provider. Resources, Conservation and Recycling, 54(1), 28-36.
Lu, J., & Gao, D. (2023). New directions in moral education curriculum in Chinese primary schools. Journal of Moral Education, 33, 495-510.
Pamela, G., Kristjánsson, K., Harrison. T. Sanderse. W. Wright. D. (2022). Teaching Character and Virtue in Schools. London and New York. Routledge
Sindhu, S. Nehra, V. & Luthra, S. (2016). Identification and analysis of barriers in implementation of solar energy in Indian rural sector using integrated ISM and fuzzy MICMAC approach, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 62(1),70-88
. Tadic S, Zecevic S, Krstic M. (2014). A novel hybrid MCDM model based on fuzzy DEMATEL, fuzzy ANP and fuzzy VIKOR for logistic concept selection. Expert systems with applications. 41(18), 25-42.
.
