مسوولیت کارفرما در تامین امنیت شغلی کارگران در حقوق کار ایران

الموضوعات :

محمدحسین حاجی مشهدی ¹ , کیوان صداقتی ² , علی فقیه حبیبی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران. (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران.

تاريخ الإرسال : 20 الأربعاء , شوال, 1444 تاريخ التأكيد : 07 الأربعاء , صفر, 1445 تاريخ الإصدار : 07 الجمعة , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: قانون کار, مسئولیت کارفرما, امنیت شغلی, کارگر,

ملخص المقالة :

این پژوهش به بررسی مسئولیت کارفرما در تأمین امنیت شغلی کارگران در چارچوب حقوق کار ایران پرداخته و با ارائه تحلیلی جامع از قوانین، سیاست‌ها و عملکردهای مرتبط، به اهمیت این موضوع در پایداری اقتصادی و اجتماعی نیروی کار می‌پردازد. امنیت شغلی به‌عنوان یکی از حقوق بنیادین کارگران، در قوانین مختلف، از جمله قانون اساسی قانون کار ایران، مورد تأکید قرار گرفته است؛ اما در عمل، چالش‌های متعددی مانند ابهام در ضمانت اجرای تبصره ماده ۳۰ قانون کار و نبود ساختارهای حمایتی مؤثر، اجرای این قوانین را با مشکلاتی مواجه ساخته است. هدف اصلی پژوهش، تبیین تعهدات قانونی کارفرمایان در قبال امنیت شغلی و بررسی پیامدهای حقوقی ناشی از نقض این تعهدات است . در این راستا ، با بهرهگیری از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی به ارزیابی ابعاد مختلف این مسئولیت پرداخته شده است . این پژوهش نشان می‌دهد که فقدان بستر اقتصادی و فرهنگی لازم برای حمایت از رابطه کار شایسته ، در کنار اجرای ناکارآمد قوانین کار و ضعف نظارت بر کارفرمایان منجر به تضعیف امنیت شغلی و آسیب‌های جدی به نیروی کار شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اقداماتی از جمله اصلاح ساختار استخدام و قررادادهای کار، بازنگری در شرایط خاتمه رابطه کار و آثار آن نظیر شفاف‌سازی ضمانت اجرای تبصره ماده ۳۰ و تدوین اساسنامه صندوق بیمه بیکاری، در کنار تقویت نظارت‌های اجرایی و ایجاد بسترهای حمایتی، می‌تواند به حفظ بهتر حقوق شغلی کارگران و کاهش آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از بیکاری کمک کند . این مطالعه بر اهمیت بازنگری در قوانین و سیاست‌های مرتبط با حقوق کارگران و نقش کلیدی آن در بهبود شرایط شغلی تأکید دارد.

المصادر:

ابدی ، سعیدرضا (1389) ، «مسوولیت دولت نسبت به تحقق حقوق بنیادین کار در ایران » ، مجله تحقیقات حقوقی ، ویژه نامه شماره 3
احمدی ، مهدی(1399) تحلیلی بر پایان خدمت (کارمندان، کارکنان ارتش و کارگران) و امنیت شغلی در حقوق ایران ، ناشر : مرکز مطالعات و تحقیقات و تدوین آیین¬نامه¬های رزمی نزاجا .
الهیان ، محمد جواد (1389) دامنه شمول قانون کار، چاپ اول، نشر مؤسسه کار و تأمین اجتماعی ، تهران
بادینی حسن ، داوودی حسین(1394) مسئوليت مدني كارگر در مقابل كارفرما، فصلنامه تحقيقات حقوقي شماره 72.
بادینی، حسن (1387) جستاری نقادانه در نظام حقوقی تأمین اجتماعی ایران، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. شماره 38.
بادینی، حسن؛ براتی، جعفر (1389)، نقش قانون بیمه بیکاری در تحقق عدالت اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی
جعفری لنگرودی، م.ج. (۲۰۱۲). حقوق اسلامی و اصول عدالت اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)ترمینولوژی حقوق، چاپ ششم، بنیاد راستاد، تهران
حسین آبادي، محمدعلی( 1376)امنیت شغلی و بهره وري، استاندار، شماره 74
حکمت نیا ، محمود و زمانیان ، زهرا (1396) ، امنیت اشتغال و شاخص¬های آن با نگاهی به قانون کار ایران ، فصلنامه علمی ترویجی دین و قانون ، شماره 18 ، زمستان
خادم آدم، ناصر (1378) استراتژی تأمین اجتماعی، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره 1.
رستمی، ولی، و قبادی، حسین (1397) عدالت توزیعی, کارایی و پایان قرارداد کار. مطالعات حقوق عمومی (حقوق)، 48(1 )
رضایی ازندریانی، محمد (1391) امنیت شغلی در حقوق ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
رفیعی، احمد(1400) قانون کار در نظم حقوقی کنونی:‌ حقوق کار - محشای قانون کار، ناشر: موسسه فرهنگی هنری انتشاراتی نگاه بینه، چاپ: 3
رفیعی، احمد،(1393) قانون کار در نظم حقوقی کنونی، دفتر پنجم حقوق کار،چاپ 1.
رفیعی، احمد،(1393) قانون کار در نظم حقوقی کنونی، دفتر پنجم حقوق کار،چاپ 1.
رنجبری، ابوالفضل (1377) حقوق کار، چاپ اول، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد .
ریاضی و مشایخی( 1382) تاثیر و تاثر متقابل تامین اجتماعی و اشتغال در سال 1380 ، فصلنامه تامین اجتماعی ، شماره 15
سررشته ایزدموسی، فاطمه (1389) آشنایی با قوانین و مقررات تأمین اجتماعی، ناشر: مذاکره
سلطانی ، ایرج ، نقش توسعه منابع انسانی در امنیت شغلی کارکنان ، ماهنامه تدبیر، 1391، شماره 105
شهبازی‌نیا (1386)، حق برخورداری از تأمین اجتماعی: ویژگی‌ها، محتوا و اصول کلی حاکم بر آن. فصلنامه تأمین اجتماعی 9 (30).
کاظمی ، محمود ، اخروی ، امیرحسین(1402) ، نگاه سیستمی به امنیت شغلی ، مصادیق ، پیامدها ، چالش ها و راهکارها ، نهمین کنفرانس بین المللی علوم مدیریت و حسابداری
عراقی. عزت اله (1382 ) اهمیت و جایگاه حقوق تامین اجتماعی. فصلنامه حقوق تامین اجتماعی. 1 .
عراقی، عزت اله (1391) حقوق کار (جلد اول) چاپ 1. سمت
غلامی دوست ، رشا (1401) بررسی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارگر ناشی از حوادث کار، مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، 4(42)
فرحپور، علیقلی(1392) اختلافات کارگر و کارفرما در آرای دیوان عدالت اداری. چاپ 1. جنگل
قانون تأمین اجتماعی ایران، مصوب ۱۳۵۴
قانون کار ایران، مصوب ۱۳۶۹
قوامی، ح. (۲۰۲۰). فقه و امنیت شغلی در اسلام. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم اسلامی
مجتهدی ، محمدرضا، «راهکارهای قانونی برای مقابله با اخراج کارگر در انگلستان و مقایسه آن درایران»مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، 1385، شماره 74
مجتهدی، محمدرضا (1390) ، جزوه حقوق کار، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی ، دانشگاه تبریز ، تبریز.
مجتهدی، محمدرضا (1391) حقوق تأمین اجتماعی، چاپ دوم، انتشارات آیدین ، تبریز.
محجوب، علیرضا (1381) قراردادهای موقت کار در حقوق ایران، چاپ اول، انتشارات واژه، تهران.
موحدیان، غلامرضا (1381) حقوق کار، چاپ اول ، تهران، انتشارات فکرسازان .
نادری، علی و جوان آراسته ، حسین و ابراهیمیان ، حجت الله (1402) ، «آسیب شاسی امنیت شغلی در حقوق کار ایران با نگاهی به رویه قضایی دیوان عدالت اداری» ، فصلنامه پژوهش های نوین حقوق اداری ، سال پنجم ، شماره 14
نجارزاده هنجنی ، مجید(1398) ، « ملاک تمیز کارگر از کارمند در نظام حقوقی ایران » فصلنامه پژوهش حقوق عمومی ، سال بیست و یکم ، شماره 64
هاشمی، محمد، (1384) ، تامین اجتماعی در حقوق بشر و حقوق اساسی ، کتاب دیدگاه هایی در حقوق تامین اجتماعی ، چاپ اول ، موسسه فرهنگی هنري
هاشمی ، سید محمد(1384) ، حقوق بشر و آزادی¬های اساسی ، تهران ، نشر میزان


Azizi, M. (2023). The impact of ownership transitions on job security in Iran. Tehran Journal of Legal Studies.
Bagheri, A., et al. (2021). Labor law and ownership transitions: Implications for workers' rights. Iranian Law Review, 45(3), 201-215.
ILO. (2022). Global trends in labor rights during ownership transitions. Geneva: International Labour Organization.
Dekker Ronald, (January 2010), “Employment security: a conceptual exploration”,Working document for the programme “Employment security: new securities for achanging labour market”, Tilburg University
ILO, Labour Market Indicators Questionnaire, (1995), Geneva: EMPFORM, ILO,(1995)
Morris, D. (2020). Workplace rights and employer responsibilities: An overview. Employment Law Journal, 56(4), 345-370.
Rahimi, S., et al. (2020). Ownership changes and worker security under Iranian labor law. Journal of Labor and Social Welfare Studies.