بررسی فقهی شبهات پیرامون حیات برزخی

الموضوعات :

سیده نرجس خاتون افتخاری ¹ , سیدحسام الدین حسینی ² , جعفر تابان ³ , فرج الله براتی ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، مرکز تحقیقات پژوهش های قرآنی با رویکرد سبک زندگی اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
4 - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444 تاريخ التأكيد : 14 الإثنين , شعبان, 1444 تاريخ الإصدار : 07 الجمعة , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: حیات برزخی, شبهه, فقهای اسلامی,

ملخص المقالة :

بدن انسان ابزاری برای روح مجرد اوست. به وسیله این بدن و جسم است که روح می تواند، مکنونات خود را در این دنیا، متبلور و نمایان سازد. اما پس از قطع رابطه روح با این بدن و پس از اینکه روح امکان بهره وری از این بدن را به عنوان یک ابزار و وسیله نداشت؛ در وعائی دیگر و در نشئه ای متفاوت از حیات این دنیا، به فعالیت خود ادامه می دهد. روح در یک بدن مثالی شبیه بدن قبلی، متناسب با موقعیت و شرایط جدید ادامه حیات می دهد. این قالب جدید که روح آن را به کار می گیرد؛ بدن مثالی نامیده می شود. که از نظر اندازه و شکل، همچون بدن صاحب آن روح، در زندگی این دنیا می باشد؛ اما از نظر سایر ویژگیها، مثل جرم و وزن، متفاوت با آن است. باتجلی روح در این بدن و جــسم جدیدکه جسم برزخی نامیده می شود؛ در نشئه جدید از حیات خود، به فعالیت ادامه می‌دهد. اما این حیات جدید، همراه لذایذ یا رنجهای ویژه ای است. این لذایذ یا رنجها، نتیجه افکار، عقاید، اعمال، نیّات، صفات و ملکات راسخ در نفس است که در طول حیات دنیوی فراهم نموده است. این پژوهش، با کمک دلایل نقلی، از آیات و روایات، و تفسیر آن از منظر بزرگان اهل تفسیر(اعم از شیعه و سنی)و دلایل عقلی، به اثبات این موضوع می پردازد که روح، مراحل مختلف حیات را طی می کند. و انسان در مسیر تکاملی خود، بعد از نشئه دنیا وپس از مرگ، در نشئه جدیدی از حیات، به نام عالم برزخ قرار می گیرد. و نشان می دهد که حیات انسان پس از مرگ دنیوی، متوقف نمی شود.

المصادر:


اردبـيلي، عـبدالغني (1381). تقريرات فلسفه امام خمينی(ره‌) (ج3). تهران: مؤسسه تنظيم و نشر‌ آثار‌ امـام خـميني(ره).
اسدی ، علی محمد .(1392)حیات پس از مرگ ، موسسه بوستان کتاب قم ، انتشارات دفتر انقلاب اسلامی ، چاپ دهم.
افشار،اسد اللّه،1387،راه بی‌بازگشت،تهران،سـفیر اردهـال.
ایمان پور ، منصور .(1384).عالم مثال ( برزخ ) منفصل در فلسفه ما ، مجله خردنامه صدرا ،
آشتیانی، سید جلال الدین(1381ش)، شرح زاد المسافر، دفـتر تـبلیغات اسـلامی، قم،.
آیتی، عبدالمحمد، 1375، ترجمه صحیفة سجادیه، چ دوم، تهران‌، سـروش.
بحرانى، ابن ميثم(1417ق)، شرح نهج البلاغه، برگردان: محمدى مقدم و نوايى‏،مهشد: مـجمع البـحوث الإسلامية.
البستاني، فواد أفرام. ۱۳۷۵ ش. ترجمه المنجد الابجدى، مترجم: رضا مهیار تهران انتشارات اسلامی، ، چاپ دوم.
ترکاشوند ، احسان ، ( 1390 ) سیر تکمیلی در معنای برزخ و مثال از دیدگاه فلاسفه ، عرفا و متکلمان ، نشریه معرفت فلسفی ، شماره اول .
جـان بی. ناس.(1370) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت(انـتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ پنجم.
جـمشیدی،اسد‌ اللّه‌،1380‌،آثار فردی اعتقاد به معاد از دیدگاه قرآن کریم،قـم،مـؤسسهآموزشی و پژوهشی‌ امام‌ خمینی‌ رحمه اللّه.
جمعی‌ از‌ نویسندگان‌،1383،فـرهنگ قـرآن، قـم،مؤسسه بوستان کتاب.
جمعی از نویسندگان،دایرة المعارف قرآن کریم‌،1382‌،قم،مؤسسه بـوستان کـتاب.
جوادی‌ آملی،عبد اللّه،1375،یاد معاد،تهران،مرکز نـشر فـرهنگی رجـاء.
جوادي آملي، عبدالله (1375). رحيق مختوم: شرح حکمت متعاليه(ج2). تهيه و تنظيم حميد پارسـانيا. قـم: اسراء.
جوادي آملي‌، عبدالله‌ ، 1388‌ب، تسنيم‌، تحقيق عبدالکريم عابديني، چ دوم، قم، اسراء.
جوادي آملي‌، عبدالله‌، 1388‌الف، حکمت عبادات، تـحقيق حـسين شفيعي، چ پانزدهم، قم، اسراء.
جـوادي آمـلي، عـبدالله، 1390 ش، مـعاد در قـرآن، انـتشارلت اسرا، قم
حسن زاده آمـلی، حـسن(1374ش)، شرح وتعلیقات بر آغاز و انجام،تهران: اداره فرهنگ و ارشاد‌ اسلامی‌، تهران‌.
‏حسن زاده آملى‏، حسن(1365ش)، هزار و يك‌ نكته‏‌، نشر رجاء، تهران .
حسن زاده آملى‏، حسن(1375ش)،اتحاد عاقل به معقول، حسن زاده آملی،قم:‌ قیام‌ .
حسن‌زاده آملي، حسن (1381). دروس معرفت نفس. قم: الف لام ميم.
حسینی طهرانی ، سیدمحمد .(1421ق)معاد شناسی ، ، طبع ششم ، مشهد مقدس ، انتشارات علامه طباطبایی
حسينى تهرانى،‏سيد محمد حسين(1423ق)، معاد شناسى‏،نور ملكوت قـرآن‏، مـشهد.
ـحقانی ، حسین ، ( 1381 ) عالم برزخ از دیدگاه قرآن و احادیث ، نشریه فلسفه و کلام و عرفان و درسهایی از مکتب اسلام ، شماره نشریه 10 .