کارکرد تعین بخش روایت شناسی «نظریه ژار ژنت» در داستان کوتاه رئالیستی -با تکیه بر مجموعه داستان کوتاه«غریبه‌هاو پسرک بومی» احمد محمود-

الموضوعات : Comparative Literature Studies

آرش کیانی ¹ , مریم محمودی ² , فریدون طهماسبی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان ، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر ، ایران

تاريخ الإرسال : 07 الثلاثاء , رجب, 1446 تاريخ التأكيد : 03 الأحد , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: روایت , داستان کوتاه, احمد محمود, ژرار ژنت, رئالیسم,

ملخص المقالة :

  روایت آنجا معنا و مفهوم مهمی می‌‌یابد که انسان براي درك پديده­های فردی، اجتماعی و سیاسی پيرامون خويش نيازمند به شناخت آن می‌شود. روايت به طور خاص يك داستان است؛ داستاني كه مجموعه­اي از رخدادها در زنجيرۀ زماني در آن شكل مي­گيرد.در واقع، روايت آن چيزي است كه داستان را بازگويد يا نمايش دهد و اين نمايش يا بازگويی براساس نظریه روایت  ژار ژنت(۱۹۳۰- ۲۰۱۸ ) بايد در برهه­ای از زمان باشد.روایت در داستان کوتاه به دلیل تمایل فراوان نویسندگان معاصر به روایت سوژه‌های اجتماعی تحت تاثیر مکتب رئالیسم است.این مکتب از جمله مکاتب مطرح و تاثیر گذار در ادبیات داستانی خصوصاَ داستان کوتاه معاصر ایرانی است. از مولفه‌های مهم این مکتب، نگرش ایدئولوژیک، زبان محاوره، تشریح جزئیّات وقایع، تیپ سازی، تأویل و تفسیر وقایع تلخ جامعه، نمود طبیعی، ایراد عبارت‌های فلسفی، برجسته کردن امور عاطفی، وقایع سیاسی، نقدِ عملکرد دولتمردان، تشریح جزئیات وقایع و تبیین علل و عوامل حوادث را می­توان نام برد. در جستار پیش‌رو، درصددیم که نظریۀ روایت‌شناسی ژرار ژنت در مولفه‌های رئالیسم موجود در مجموعه داستان کوتاه «غریبه‌ها» که دارای داستانی به همین نام و دو داستان کوتاه دیگر با عنوان‌های «آسمان آبی دز» و «با هم» اثر احمد محمود(۱۳10-۱۳81) را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در نظریه روایت‌شناسی ژنت سطوح گفتمان (مفهوم زمان و زیر شاخه‌های آن، وجه و لحن) و ترامتنیت مهمترین ویژگی‌های تمایز داستان و روایت دانسته شده این ویژگی‌ها به شکلی گسترده و ترکیبی با مولفه های رئالیسم قابل ارائه به مخاطب است

المصادر:

-اسداللهی تجرق، الله شکر (1392) تخیل و بیان،نظری ها و کاربردها ژرار ژنت، تهران:سخن.
- باشکوه، معصومه(1398) شاخه‌های خیس بید، تهران : تیرگان.
-پاینده، حسین(1389‌) داستان کوتاه در ایران ج1، تهران :نیلوفر.
- ---،-----(1401) نقد ادبی با رویکرد روایت شناسی، تهران :نیلوفر.
- پرهام ،سیروس (1402)رئالیسم و ضد رئالیسم، تهران :آگاه
- ژنت ، ژرار (1400)جستاری در تبین روش گفتمان حکایت ، تهران: نیلوفر.
-تسلیمی،علی(1397) نفرات نیما و نظریۀ افسانه گردانی،تهران : آمه.
- سیدحسینی،رضا(1376)مکتب های ادبی،تهران :نگاه.
- کنان، شلومیت ریمون(1401)روایت داستانی: بوطیقای معاصر،ترجمه البوالفضل حری،تهران:نیلوفر
-روبگری یه،آلن(1370)داستان نو انسان طراز نو،ترجمه :محمدتقی غیاثی تهران : نیل.
- شفیعی کدکنی، محمد. (1374) ادبیات تطبیقی، تهران: نشر مرکز.
- محمود،احمد(1403) غریبه‌ها و پسرک بومی، تهران: معین.
- مقالات
- عظیم اوغلی اسکوئی،هایده(1401) « تطبیق و بررسی ویژگی‌های اقلیمی و روستایی در رمانهای «زائری زیر باران » اثر احمد محمود و «الربیع العاصف» اثر نجیب الکیلانی»، فصلنامة علمی جستارنامة ادبیات تطبیقی،سال ششم، شماره 19،صص180-201.
-ناطق پور،زینب(1401) «بررسی و تطبیق روایتگری در آثار غزاله علیزاده با تکیه بر رمان‌های«خانه ادریسی‌ها» ، «شبهای تهران»فصلنامة علمی جستارنامة ادبیات تطبیقی،سال ششم ، شماره 19،صص202-234
-مهري بیگدیلو ،ایمان ، دکتر ابراهیم رنجبر(1396) مولفه های رئالیسم در اسیر زمان، فصلنامه پژوهشهای ادبی ،سال 14،شماره56 ،صص135-155.