اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر انعطاف پذیری عاطفی مادران دارای فرزند با اختلال رشد ذهنی
الموضوعات : Psychologyسمانه آزادشهرکی 1 , محسن لعلی 2
1 - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد خمینی شهر، گروه روانشناسي، اصفهان، ايران.
2 - استادیار، گروه روان شناسی دانشگاه فرهنگیان، اصفهان، ایران.
الکلمات المفتاحية: انعطاف پذیری عاطفی, اختلال رشد ذهنی, رفتاردرمانی دیالکتیک.,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدف تعیین اثربخشي رفتاردرمانی دیالکتیک بر انعطاف پذیری عاطفی مادران دارای فرزند اختلال رشد ذهنی به اجرا درآمد. روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مادران دارای فرزند اختلال رشد ذهنی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که فرزندان آنها در مدارس استثنایی حضور داشتند. نمونه پژوهش شامل 26 نفر از مادران دارای فرزند اختلال رشد ذهنی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه گمارده شدند (هر گروه 13 نفر). گروه آزمایش مداخله ده جلسه‌ای رفتاردرمانی دیالکتیک را دریافت نمودند ولی گروه گواه هیچگونه مداخله‌ای دریافت نکردند. ابزار مورد استفاده شامل انعطاف پذیری عاطفی (تقی زاده و محبی پور، 1396) بود. تجزيه و تحليل توسط نرم افزار 23(SPSS) صورت گرفت. نتایج نشان داد که رفتاردرمانی دیالکتیک بر انعطاف پذیری عاطفی مادران دارای فرزند اختلال رشد ذهنی تاثیر معنادار دارد(>p001/0). با توجه به یافته های پژوهش می توان برای بهبود انعطاف پذیری عاطفی مادران دارای فرزند اختلال رشد ذهنی از رفتاردرمانی دیالکتیک سود جست.
آذرفر، ف.، مکوند حسینی، ش.، صباحی، پ. (1398). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک کوتاه مدت گروهی بر کیفیت زندگی دختران نوجوان با علایم اختلال شخصیت مرزی، پژوهش در سلامت روانشناختی، 13(2)، 100-114.
عباسی،م. داورپناه،ا س.خنجرخانی،م.اداوی،ح.(1396). بررسی مدل رابطه مادر-کودك و عاطفه مثبت و منفی با اختلالهاي اضطرابی.دوفصلنامه مشاوره کاربردی.7(2):57-70.
بدوی، ب. (1392). مقایسه خودکنترلی و کنترل عواطف در ورزشکاران انفرادی، تیمی و غیر ورزشکاران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه ارومیه.
برخوردار، گ. (1390). بررسی اثربخشی روش تلفیقی طرحواره درمانی- رفتار درمانی دیالکتیکی بر کاهش علائم بیماران مؤنث مبتلا به اختلال شخصیت مرزی. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا
رضائی، ز.، به پژوه، ا.، غباری بناب، ب. (1398). اثربخشی آموزش برنامه ارتباط بدون خشونت بر تعامل مادر کودک در مادران با کودک کم توان ذهنی. آرشیو توانبخشی (توانبخشی)، 20(1)، 40-51.
سادوک، ب.، و سادوک، و. (1392). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک. ترجمه مظاهر رضایی. تهران: ارجمند. (سال انتشار به زبان اصلی، 2007).
سادوک، ب.،ج.، سادوک، و.آ.، روئیز، پ. (1395). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک، ترجمه فرزین رضایی. تهران: انتشارات ارجمند. تاریخ انتشار به زبان اصلی 2015.
علوی، خ.، مدرس غروی، م.، امین یزدی، س.ا.، صالحی قدردی، ج.(1390). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی به شیوه گروهی (با تکیه بر مولفه های هوشیاری فراگیر بنیادین، تحمل پریشانی و تنظیم هیجانی) بر نشانه های افسردگی در دانشجویان، مجله اصول بهداشت روانی، 13(2)، 135-124.
علیزاده، ع.، علیزاده، ع.، محمدی، ا.(1392). اثربخشی آموزش فردی مهارت های رفتاردرمانی دیالکتیک بر افسردگی اساسی، نشریه روان پرستاری، 1(2)، 69-62.
مک‌کی، م.، وود، ج.، برنتلی، ج. (1399). تکنیک‌های رفتاردرمانی دیالکتیک. ترجمه حسن حمیدپور، حمید جمعه‌پور، و زهرا اندوز، تهران: انتشارات ارجمند. سال انتشار به زبان اصلی 2016.
Acton, R.G., During, S. (2000). Preliminary results of aggression management training for aggressive parent. Journal of Interpersonal Violence, 13(7), 410-417.
Alon, R. (2019). Social support and post-crisis growth among mothers of children with autism spectrum disorder and mothers of children with down syndrome. Research in Developmental Disabilities, 90, 22-30.
therapy and the treatment of emotion dysregulation. J Clin Psychol. 57(2):183-96. doi: 10.1002/1097-4679(200102)57:2<183::aid-jclp5>3.0.co;2-y. PMID: 11180146.
Davison, G.C., Neale, G.M. (2001). Abnormal Psychology. 8th Ed. New York: John Wiley & Sons Inc.
DeCou, C.R., Comtois, C.A., Landes, S.J.(2019). Dialectical Behavior Therapy Is Effective for the Treatment of Suicidal Behavior: A Meta-Analysis. Behavior Therapy, 22, 325-331.
Demirel, M. (2010). Primary School Curriculum for Educable Mentally Retarded Children: A Turkish Case. US-China Education Review, U.S.A, 7(3), 79-89.
Fleischhaker, C.H., Bohme, R., Sixt, B., Bruck, C.H., Schneider, C., Schulz, E.(2011). Dialectical Behavioral Therapy for adolescents (DBT-A): a clinical Trial for Patients with suicidal and self-injurious Behavior and Borderline Symptoms with a one-year Follow-up. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 5, 3-10.
Freeston, M.H., Rhéaume, J., Letarte, H., Dugas, M. J., & Ladouceur. R (1994). Why do people worry?. Personality and individual difference. 17(6), 791-802.
Heiman, T., Berger, B. (2007). Parents of children with Asperger syndrome or with learning disabilities: Family environment and social support. Research in Developmental Disabilities, 29(6), 289–300.
Kingston, J., Clarke, S., Remington, B.(2010). Experiential Avoidance and problem behavior: A Mediational Analysis. Behavior Modification, 34(2), 145-163.
Konishi, A., So, R., Yoshimura, B.(2018). Mother-infant separation among mothers with mental illness: An exploratory observational study in Japan. Asian Journal of Psychiatry, 32, 1-4.
Lam, D. (2009). Parenting stress and anger: The Hong Kong experience. Child and Family Social Work, 4(3), 337- 346.
Lang, C.M., Edwards, A.J., Mittler, M.A., Bonavitacola, L.(2018). Dialectical Behavior Therapy With Prolonged Exposure for Adolescents: Rationale and Review of the Research. Cognitive and Behavioral Practice, 25(3), 416-426.
