آموزه‌ها و انگاره‌های تربیتی و فرهنگی جلال‌ الدین محمد بلخی در کتاب‌های درسی دهۀ (90-80)

الموضوعات :

حجت الله حشمتی نسب ¹ , سید مجید تقوی بهبهانی ² , محمد فاضلی ³

1 - زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد مشهد ، مشهد ، ایران
2 - زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات ، دانشگاه آزاد مشهد ، مشهد ، ایران
3 - گروه زبان و ادبيات عربی،دانشگاه فردوسی مشهد

تاريخ الإرسال : 10 الأحد , ربيع الثاني, 1446 تاريخ التأكيد : 13 السبت , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 16 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: همدلی, دیوارهای ذهنی, فهم نسبی, شیدایی, دردهای روحی, شادی معنوی.,

ملخص المقالة :

آثار مولانا سرشار از آموزه‌های عمیق عرفانی و اخلاقی است که در قالب یک نظام تربیتی و فرهنگی متعالی ارائه شده‌ است. یافته‌ها نشان می‌دهد. مولانا با نگاه جامع نگردر باطن و وجودانسان سير می كند. بر اين اساس انسان¬ها براي والايش نگاه خود، نياز به همدلی دارند. آموزه‌های مولانا بیشتر به وحدت فرهنگ و همدلی درجوامع انسانی متمرکز است و به مخاطب توصیه می‌کند برای ایجاد همدلی باید دیوارهای ذهنی برداشته شود. آموزه‌های او آرمان‌گرایانه است و انسان آرمانی او آراسته به تمامی فضیلت‌ها و منزه از تمامی رذیلت¬هاست. آنچه در جامعه می‌بیند «دد و دام و همراهان سست عناصر است» و آنچه می‌خواهد «شیر خدا و رستم دستان» است. به همین دلیل است که با وسعت نگرش و باور به منطق گفتگو، چراغ به دست در پی انسان کامل می‌گردد. جامعه‌ آماری این پژوهش شامل تمامی کتاب¬های فارسی است که در دورة متوسطة دوم در طی دو دهۀ 80 و90 چاپ و تدریس شده است. این دوره شامل چهار عنوان کتاب فارسی دهم، یازدهم، دوازدهم و پیش دانشگاهی است. هدف غایی این پژوهش شناسایی آموزه‌های او و تاثیر آن بر معنویت دانش‌آموزان و رفتار دینی آنان و روابط اجتماعی آن¬هاست. یافته‌ها نشان می‌دهد آموزه‌های او جهان شمول است او در آثارش مانع‌زدایی و آسیب‌شناسی روحی می‌کند و برای پرورش روحانی انسان راهکار می‌دهد. نتیجه می‌گیریم که با دیدگاه تربیتی و عرفانی او جامعۀ انسانی با صلح و دوستی، می توانند زندگی مطلوب‌تری داشته باشند.

المصادر:

- احدیان، محمد و آقازاده، محرم (1399). راهنمای روش‌های نوین تدریس برای کارآموزی، تهران: آیش.
2- احمدوند، محمدعلی (1372). روان شناسی بازی، دانشگاه پیام نور.
3-احمدی ،حمید (1386). هویت ملیت و قومیت، تهران: موسسۀتحقیقات وتوسعۀ علوم انسانی.
4-ادبیات فارسی پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی(1390- 1380).شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
5- ادبیات فارسی2 سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی(1390- 1380).شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
6-ادبیات فارسی 3 سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی(1390- 1380). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
7- اسلامی ندوشن، محمد(1381). ناردانه‌ها.
8- ______،‌_____ (1390). جام جهان بین.
9- اشرف‌زاده, رضا؛ناروئی (1395). پیام‌های انسان‌ساز عرفان عطّار و مولانا برای بشر امروز، فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، ش 12، ص 143-161.
10- انتصار فومنی، غلامحسین و همکاران (1384). روانشناسی عمومی، تهران: سرافراز.
11- آندره بلوش، مارک (1377). رشد روانی – عاطفی کودک؛ ترجمۀ فرشته توکلی، واژۀ صبح.
12- تدین. (1394). عدم و معانی آن در مثنوی و غزلیات مولانا جلال‌الدین محمّد بلخی. پژوهش‌های ادب عرفانی، ش 6، ص 25-64.
13- خامنه ای ،سید علی خرداد وتیر (1367).عظمت زبان فارسی ولزوم حراست آن ، نی.
14- درودیان ،ولی الله (1369 ).در جستجوی الهام شاعران ، تهران:چشمه.
15- رشد آموزش زبان و ادب فارسی(1396 ). دورۀ سی و یکم ، پا ییز ،شمارۀ 1 .
16- زبان وادبیات فارسی پیش دانشگاهی دفتر تالیف کتب درسی (1395). شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی
17- سیف، علي اكبر (1390) . اندازه گیري، سنجش و ارزشیابي آموزشي، تهران: دوران.
18- سیدآبادی، علی اصغر (1380). شعر در حاشیه تهران، ویژه نشر.
19 -شعاری نژاد ،علی اکبر(1364). ادبیات کودکان، اطلاعات.