دیدگاه کتابداران از کاربرد فناوری‌های هوش مصنوعی در فعالیت‌های شخصی و سازمانی (مطالعه موردی: کتابخانه‌های عمومی خوزستان)

الموضوعات : دانش شناسی

زینب قنواتی ¹ , بیتا علایی ² , محسن دانشی ³

1 - گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2 - گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3 - گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران .

تاريخ الإرسال : 28 الأحد , جمادى الثانية, 1446 تاريخ التأكيد : 16 الخميس , رجب, 1446 تاريخ الإصدار : 19 الخميس , شوال, 1446

الکلمات المفتاحية: هوش مصنوعی, کتابخانه‌های عمومی خوزستان, کتابداران, فعالیت‌های شخصی, فعالیت‌های سازمانی.,

ملخص المقالة :

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های عمومی اهواز از کاربرد فناوری‌های هوش مصنوعی در فعالیت‌های شخصی و سازمانی انجام شد.

روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به روش توصیفی - پیمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل  100 نفر از کتابداران کتابخانه‌های عمومی خوزستان بود که به‌روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه (وود و ایوانز، 2018) بود که ضریب پایایی آن 83/0 برآورد شد. داده­ها با استفاده از نرم‌افزار اس پی اس اس  و اکسل تحلیل شدند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که 88 درصد کتابداران از هوش مصنوعی در زندگی شخصی خود استفاده می‌کنند و 55 درصد آن‌ها بیشترین تأثیر مثبت این فناوری را در زندگی خود تجربه کرده‌اند. همچنین، 67 درصد از پاسخ‌دهندگان از خدمات هوش مصنوعی در قالب گوگل بهره‌مند می‌شوند. در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در فعالیت‌های سازمانی، 83 درصد اعلام کردند که در کتابخانه‌های خود به این فناوری دسترسی ندارند، در حالی که 79 درصد علاقه‌مند به استفاده از آن در سازمان خود هستند. 44 درصد از کتابداران بر این باورند که کتابخانه‌های عمومی خوزستان آمادگی لازم برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی را ندارند، در حالی که 55 درصد به پتانسیل این فناوری برای بهبود کیفیت و کمیت خدمات و فعالیت‌های کتابخانه‌ها اشاره کردند. همچنین، 60 درصد پیش‌بینی کردند که هوش مصنوعی ممکن است جایگزین برخی وظایف شغلی کتابداران شود.

نتیجه‌گیری: برای به‌کارگیری هوش مصنوعی، کتابخانه‌ها باید بودجه کافی را برای خرید و نگهداری این فناوری تخصیص دهند. علاوه بر این، ضروری است که نیروی انسانی کتابخانه آموزش‌های لازم در زمینه هوش مصنوعی را دریافت کرده و تخصص‌های مورد نیاز را کسب کنند تا بتوانند به طور مؤثر از این فناوری بهره‌برداری کنند.

المصادر:

اسدی، م. (1402). قابلیت هوش مصنوعی در کتابخانه دانشگاهی. اطلاعیاری. بازیابی شده در تاریخ 10/6/1403 از سایت https://info-consulting.ir/artificial-intelligence-ai-and-academic-library/
عظیمی، م. ح.؛ حسینی زاده، ف. (1401). بررسی قابلیت‌‌های شرکت‌‌های داخلی دارای محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی با قابلیت استفاده در حوزه فعالیت‌‌های کتابداری، علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 8 (2)، 405-426. 10.22091/stim.2021.7040.1597
عظیمی، م. ح؛ محمدی، ز.؛ رفیعی نسب، ف. (1400). بررسی آگاهی و میزان استفاده کتابداران دانشگاهی از فناوری هوش مصنوعی: مطالعه موردی (کتابداران دانشگاه شهید چمران اهواز و علوم پزشکی). کتابداری و اطلاع‌رسانی، 24 (4، 154-177. doi: 10.30481/lis.2021.286969.1831
عظیمی، م. ح.؛ نعمت الهی، ز.؛ دخش، س. (1401). شناسایی و طبقه‌بندی کاربردهای هوش مصنوعی در بخش ها و خدمات کتابخانه‌ها با استفاده از روش فراترکیب. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 25 (3)، 5-35. doi: 10.30481/lis.2021.292701.1847


Reference


Ajani, Y. A., Tella, A., Salawu, K. Y., & Abdullahi, F. (2022). Perspectives of librarians on awareness and readiness of academic libraries to integrate artificial intelligence for library operations and services in Nigeria. Internet Reference Services Quarterly, 26(4), 213-230.
Akinyemi, O. (2023). Enhancing Academic Library Service Delivery Using Artificial Intelligence (AI). Library Philosophy and Practice (e-journal), 8042.
Ali, M. Y., Naeem, S. B., & Bhatti, R. (2020). Artificial intelligence tools and perspectives of university librarians: An overview. Business Information Review, 37(3), 116-124.
Asadi, M. (2023). Artificial Intelligence Capability in Academic Library. Info-consulting. Retrieved on 10/6/1403 from https://info-consulting.ir/artificial-intelligence-ai-and-academic-library. [In Persian].
Asim, M., Arif, M., Rafiq, M., & Ahmad, R. (2023). Investigating applications of Artificial Intelligence in university libraries of Pakistan: An empirical study. The Journal of Academic Librarianship, 49(6), 102803.
Azimi, M. H. , Mohammadi, Z., & Rafieinasab, F. (2022). A Survey of Academic Librarians' Perceptions of Artificial Intelligence Technology: A Case Study (Librarians of Shahid Chamran University of Ahvaz and Jundishapur University of Medical Sciences). Library and Information Sciences, 24(4), 154-177. doi: 10.30481/lis.2021.286969.1831. [In Persian]
Azimi, M. H. , Nematolahi, Z., & Dakhesh, S. (2022). Identifying and Categorizing the Dimensions and Applications of Artificial Intelligence in Library Services Using Meta-Synthesis Method. Library and Information Sciences, 25(3), 5-35. doi: 10.30481/lis.2021.292701.1847. [In Persian]
Azimi, M. H., & Hosseinizadeh, F. (2022). Studying the Capabilities of Domestic Companies with Artificial Intelligence-Based Products with Usability in the Field of Librarianship Activities. Sciences and Techniques of Information Management, 8(2), 405-426. doi: 10.22091/stim.2021.7040.1597. [In Persian]
Bi, S., Wang, C., Zhang, J., Huang, W., Wu, B., Gong, Y., & Ni, W. (2022). A survey on artificial intelligence aided internet-of-things technologies in emerging smart libraries. Sensors, 22(8), 2991.
Cox, A. (2023). How artificial intelligence might change academic library work: Applying the competencies literature and the theory of the professions. Journal of the Association for Information Science and Technology, 74 (3), 367– 380. https://doi.org/10.1002/asi.24635.
Huang, Y. H. (2024). Exploring the implementation of artificial intelligence applications among academic libraries in Taiwan. Library Hi Tech, 42(3), 885-905.
Jha, S. K. (2023). Application of artificial intelligence in libraries and information centers services: prospects and challenges. Library Hi Tech News, 40(7), 1-5.
Okpokwasili Nonyelum, P. (2019). Artificial Intelligence in Libraries and Users Satisfaction in Higher Institutions in Nigeria. INTERNATIONAL JOURNAL OF COMPUTER SCIENCES AND ENGINEERING, 7(16), 136–140. https://doi.org/10.26438/ijcse/v7si16.136140
Subaveerapandiyan, A., Sunanthini, C., & Amees, M. (2023). A study on the knowledge and perception of artificial intelligence. IFLA Journal, 03400352231180230.
Wood, B. A., & Evans, D. (2018). Librarians' perceptions of artificial intelligence and its potential impact on the profession. Computers in Libraries, 38(1), 10.
Yoon, J., Andrews, J. E., & Ward, H. L. (2022). Perceptions on adopting artificial intelligence and related technologies in libraries: public and academic librarians in North America. Library Hi Tech, 40(6), 1893-1915.
Yu, K., Gong, R., Sun, L., & Jiang, C. (2019, October). The application of artificial intelligence in smart library. In 2019 international conference on organizational innovation (ICOI 2019) (pp. 708-713). Atlantis Press.