جایگاه و تأثیر طب عامیانه بر نظام درمانی شمال خراسان در دوره قاجار و پهلوی اول
الموضوعات : Epistemological and methodological researcher of historical research
ام لیلا محمدزاده
1
,
امید سپهری
2
,
ابوالحسن مبیِن
3
1 - گروه تاریخ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
3 - گروه تاریخ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
الکلمات المفتاحية: طب عامیانه, شمال خراسان, بیماری , درمان, باور های خرافی,
ملخص المقالة :
پزشکی مردمانه (طب عامیانه)، اختلاطی از باورهای خرافی، تقدیرگرایی و کم توجهی مردم نسبت به امور بهداشتی بود . به نظر میرسد بخش مهمی از این باورها در نتیجهی نا آگاهی از روابط علّی و معلولی پدیدههای ماوراءالطبیعه در مورد علت بیماریها بوده است . در جامعهی ایران دوره قاجار و در تداوم آن دوره پهلوی اول ، گرایش به باورهای خرافی و انواع اشیاء اعتقادی مانند طلسم و تعاویذ و انتساب بیماری به امور ماور الطبیعه بسیار گسترده و عمومی بوده است. وجود بیماریهای فراوان، عدم آگاهی، نبود بهداشت و پزشکان چیرهدست، زمینههای رشد این باورها را افزون کرده بود . در شهرها و روستاهای شمال خراسان نیز استفاده از خرافه ، دعاها و طلسمات رونق بسیاری داشت. این پژوهش، در صدد است با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است و با طرح این پرسش که طب(باورهای) عامیانه چه تاثیری بر شناخت و درمان بیماری ها داشته ؟ و نیز با استفاده از داده های منابع و به ویژه استفاده از اسناد و نشریات و مصاحبه، به موضوع بهرهگیری مردم در در اواخر دوره قاجار و اوایل حکومت پهلوی، از خرافات و باورهای عامیانه در جهت درمان بیماریها و امور پزشکی بپردازد. بررسی ها نشان می دهدکه؛ بروز مخاطرات طبیعی و شورش های محلی و ناامنی و قحطی مردمان منطقه شمال خراسان، در گرایش مردم به طب عامیانه و تداوم آن تاثیر گذار بوده اند .
