اثربخشی آموزش مهارت های فراشناختی بر انعطاف پذیری شناختی و هیجانی دانش آموزان
الموضوعات : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
بهزاد رسول زاده
1
,
شفیعه آقائی دوست
2
1 - استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
الکلمات المفتاحية: آموزش مهارت های فراشناختی, انعطاف پذیری شناختی, انعطاف پذیری هیجانی,
ملخص المقالة :
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای فراشناختی بر انعطافپذیری شناختی و هیجانی دانشآموزان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر آستانه اشرفیه بود. نمونه آماری40 نفر از این افراد بودند که به روش هدفمند انتخاب و در دو گروه 20 نفری آزمایشی و کنترل به تصادف گمارده شدند. هر دو گروه در دو نوبت به پرسشنامه‌های انعطافپذیری شناختی دنیس و وندورال (2010) و انعطاف پذیری هیجانی رشید و بیات (1398) پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش 8 جلسه آموزش راهبردهای آموزش مهارتهای فراشناختی را دریافت کرد اما گروه کنترل هیچ درمانی نگرفت. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش مهارتهای فراشناختی بر انعطافپذیری شناختی و انعطافپذیری هیجانی دانش آموزان تاثیر مثبتی دارد.
آقاجانی، سیف اله.، صمدی فرد، حمیدرضا. ( .)1399نقش باور فراشناختی، استرس ادراک شده و انعطافپذیری شناختی در پیشبینی افکار خودکشی نوجوانان پسر. روان پرستاری. .29-3
پورفرج، مجیدو محمودیان و طاهره. ( .)2020رابطه بین فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی: نقش واسطه ای انعطاف پذیری روانشناختی. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی, .341-33
جوانمرد، غلامحسین،. رضایی، اکبر،. حبیی زاده ملکی، رسول. ( .)1393تأثیر آموزش مهارتهای فراشناختی بر جنبه های حافظه آشکار در دانشآموزان متوسطه. روان شناسی کاربردی، .6
خلج زاده، مهدیه،. هاشمی، نظام. ( .)1398اثربخشی آموزش خود شفقت ورزی بر ادراک شایستگی و انعطاف پذیری روانشناختی دختران بد سرپرست. روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی،) .
رحمتی، ندا. ( .)139۷اثربخشی مهارت های فراشناختی بر توانایی های شناختی و سبک های یادگیری دانش آموزان نارساخوان. نشریه جامعه شناسی آموزش و پرورش، .۷
رستمی، چنگیز.، جهانگیرلو، اکرم،. سهرابی، احمد،. احمدیان، حمزه ( .)1395نقش انعطاف پذیری شناختی و ذهن آگاهی در پیش بینی اهمال کاری دانشجویان. مجله علوم پزشکی زانکو، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، .
رسولی، حبیب اله.، سلیمانی، مهران.، قریشی راد، فخرالسادات. ( .)1396مقایسه فراشناخت، انعطاف پذیری شناختی و تکانشگری در نوجوانان با منبع کنترل درونی و بیرونی، 30 ،)2( 22ـ.
رشید، خسرو،. بیات، احمد. ( .)1398ساخت، اعتباریابی و شناسایی ساختار عاملی مقیاس انعطاف پذیری هیجانی در بین مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی درمانی شهر همدان. مجله علوم پزشکی رازی، .24-34 ،6 ،26
رفیعی، سمانه،. اکبری، رقیه،. یزدانی چراتی، جمشید،. الیاسی، فروزان،. عظیمی لوتی، حمیده. ( .)1399تاثیر آموزش مهارت های فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس و احساس خوب بودن بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه،) .
زندکریمی، غزال.، رمضان، مریم. ( .)1396مقایسه فراشناخت، انعطاف پذیری شناختی و توجه متمرکز در افراد وابسته به متامفتامین و افراد سالم. مطالعات روانشناختی. .۷5-59 ،)4( 13
سعادتی شامیر، ابوطالب،. طاهرغلامی، راحله،. جلایی، شهربانو. ( .)1396تاثیر آموزش مهارتهای فراشناختی بر کاهش اهمال کاری تحصیلی و اضطراب امتحان. خانواده و پژوهش، .89-102 ،34 ،14
شاره، حسین،. اسحاقی ثانی، مریم. ( .)139۷نقش پیشبین شخصیت بامدادیشامگاهی، انعطافپذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در رضایت زناشوییِ زنان میانسال. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. .
فنایی، سعیده،. حبیب الهی، اعظم،. غضنفری، احمد. ( .)1394اثربخشی درمان شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر سلامت روان و انعطاف پذیری روانشناختی افراد دارای اضافه وزن. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، .28-38 ،)2( 2
کشاورزی، سمیه،. فتحی آذر، اسکندر،. میرنسب، میرمحمود. ( .)1396بدری گرگری رحیم. تاثیر آموزش آگاهی فراشناختی بر سبکهای تصمیمگیری و تنظیم هیجان دانشآموزان دبیرستانی شهر تبریز. مجله روانشناسی شناختی. .60-51 ،)1( 5
ملایی، فاطمه.، حجازی، مسعود.، یوسفی، افراشته مجید.، مروتی، ذکرالله. ( .)1399نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی در رابطه بین خوش بینی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر زنجان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. .4
Aldao, A., Sheppes, G., & Gross, J. J. (2015). Emotion regulation flexibility. Cognitive Therapy and Research, 39(3), 263-278.
Bianca, C. & Rowden, Q. (2013). The Effects of Self- Regulated Learning Strategy Instruction and Structured- Diary use on Student's Self- Regulated Learning Conduct and Academic Success in Online Community- College general Education Courses. The University of san Francisco, USF Scholarship Repository.
Capobianco, L., & Wells, A. (2018). Metacognitive therapy or metacognitive training: What's in a name?
Cheng, C., Lau, H. P. B., & Chan, M. P. S. (2014). Coping flexibility and psychological adjustment to stressful life changes: a meta-analytic review. Psychological bulletin, 140(6), 1582.
Chow, A. Y., Cong, Z & Li, J. (2017). Emotional Flexibility: Development and Application of a Scale in Adolescent Earthquake Survivors. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. Advance online publication.10 (4), 81-42.
Corsini, A., Pasuto, A., Soldati, M., & Zannoni, A. (2005). Field monitoring of the Corvara landslide (Dolomites, Italy) and its relevance for hazard assessment. Geomorphology, 66(1-4), 149-165.
Davis, P.E., Liddiard, H. & McMillan, T.M. (2002). Neuropschological deficits and opiate abuse, Drug Alcohol Dependence, 67,105-108.
Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34(3), 241-253.
Eichorn, N., Marton, K., & Pirutinsky, S. (2018). Cognitive flexibility in preschool children with and Grafe, L. A., Cornfeld, A., Luz, S., Valentino, R., & Bhatnagar, S. (2017).
sexdifferences in the stress response and in cognitive flexibility. Biological Psychiatry, 81 (8),Orexins mediate 683-692.
Gupta, S., & Bonanno, G. A. (2011). Complicated grief and deficits in emotional expressive flexibility. Journal of Abnormal Psychology, 120 (3), 635
Hill, L. M L., Schaefer, W., Spencer, D.S & Masuda, A. (2020). Compassion-focused acceptance and commitment therapy for women with restrictive eating and problematic body-checking: A multiple baseline across participant's study. Journal of Contextual Behavioral Science, 16, 144- 152. Kalcza
Janosi, K., Jancso-Farcas, S., Szabo, K., Kotta, I., & Marschalkó, E. E. (2021). The development and validation of COVID-19 prevention behaviour scale on female Hungarian population. Journal of International Women's Studies, 22(3), 188-197.
Mohammad Khani, S., Akbari, M., West, A., Mazloom, M., & Gezloo, F. (2022). The relationship of metacognition with worry: The mediating role of emotional flexibility and affective style. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 1-19.
Ong, W.C., Barney, J L., Barrett, T. S., Lee, E B.E., Levin, M., Twohig, M. P. (2019). The role of psychological inflexibility and self-compassion in acceptance and commitment therapy for clinical perfectionism. Journal of Contextual Behavioral Science, Journal of Contextual Behavioral Science, 13, 7-16
Pickerell, L. (2022). Improving emotion regulation through metacognition and mindfulness: developing a primary school-based intervention (Doctoral dissertation, University of Lincoln)
Rosman, T., Peter, J., Mayer, A. K., & Krampen, G. (2018). Conceptions of scientific knowledge influence learning of academic skills: Epistemic beliefs and the efficacy of information literacy instruction. Studies in Higher Education, 43(1), 96-113
Shea, N. (2020). Concept‐metacognition. Mind & Language, 35(5), 565-582
Vaughan-Johnston, T. I., Quickert, R. E., & MacDonald, T. K. (2017). Psychological flexibility under fire: Testing the incremental validity of experiential avoidance. Personality and Individual Differences, 105, 335-349.
Wells, A., & Capobianco, L. (2020). Metacognition.
Zimmerman, B. J. (2015). Self- regulated learning: Theories, Measures, and outcomes, city university of New York Graduate center, NY, USA.
