ایران و نقش تاریخی مبارزه با اشغالگری فلسطین

الموضوعات : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

مهدی لطفی ¹

1 - گروه معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشکده اصول الدین. ایران

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ التأكيد : 11 السبت , رجب, 1446 تاريخ الإصدار : 16 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: رهبران دینی, مصلحان دینی, قاعده نفی سبیل, انقلاب اسلامی, محور مقاومت, اسلام انقلابی,

ملخص المقالة :

قبل از انقلاب اسلامی، علما و رهبران دینی ایران، در برابر اشغالگری فلسطین مواضع روشنی داشتند و به‌طور مداوم نسبت به ظلم و نقض حقوق مسلمانان در فلسطین اعتراض می‌کردند و با نقد شدید سیاست‌های استعماری و صهیونیستی، توجه جهانیان را به مسئله فلسطین جلب و نقش مهمی در شکل‌دهی به نگاه اسلامی به مبارزات فلسطینی‌ها ایفا می‌نمودند. این حمایت‌ها موجب شد، بعد از انقلاب اسلامی به عنوان یک بازیگر کلیدی در سطح منطقه‌ای و جهانی در مقابله با اشغالگری اسرائیل شناخته شود.

جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب، با اتخاذ سیاست‌هایی مبتنی بر حمایت از مردم فلسطین و مخالفت با رژیم صهیونیستی، مسیری جدید در معادلات منطقه‌ای ایجاد کرد. این رویکرد در قالب حمایت سیاسی، اقتصادی و نظامی از گروه‌های مقاومت فلسطینی مانند حماس و جهاد اسلامی تبلور یافت و منجر به تقویت جریان مقاومت در برابر اسرائیل شد.

پرسش اصلی این پژوهش، بررسی این نکته است که آیا پیش از انقلاب اسلامی، ایران و به‌ویژه علمای دینی این کشور، در برابر اشغالگری‌های اسرائیل و ظلم‌های روا داشته شده به مردم فلسطین، واکنش و اعتراضی فعال داشته‌اند؟ فرضیه اصلی این است که علمای دینی ایران، در این زمینه، مواضع فعال و تاثیرگذاری اتخاذ کرده و با استفاده از اصول دینی و فکری، از حقوق مردم فلسطین دفاع کرده‌اند. چارچوب نظری پژوهش با تأکید بر قاعده نفی سبیل  تدوین گردیده است این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر تحلیل اسنادی و کتابخانه‌ای، به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازد 

المصادر:

آقانوری، علی؛ ذکاوت، محمود.(۱۴۰۰) .مقایسه‌ی تطبیقی رویکرد آیت‌الله کاشف‌الغطاء و آیت‌الله کاشانی در مورد بحران فلسطین، دوفصلنامه مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی، سال اول، پاییز و زمستان، شماره اول.
اندیشکده برهان.(1395).از غزه تا قدس: جلوه های کارآمدی گفتمان مقاومت اسلامی در فلسطین، چاپ اول، تهران، انتشارات دیدمان،ص121.
بهمن، شعیب.(1396). توافق سلیمانی-پوتین؛ امکان‌سنجی روابط راهبردی ایران و روسیه، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، ص199.
پارسانیا، حمید؛ یوسفی، ظاهر.(1395) .بررسی انتقادی مقاومت در اندیشه فوکو، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال هفتم، شماره سوم، پیاپی27،صص72-47.
پاک‌نیا، عبدالکریم. (۱۴۰۲) . حمایت علمای شیعه از فلسطین، ره‌توشه فصلنامه‌ی علمی-تخصصی ویژه مبلغان-زمستان ،شماره‌ی ۱۶.
پوراسمعیلی، نجمیه.(1400).رویکرد ادراکی به محور مقاومت در غرب آسیا (بازشناسی ذهنیت رهبران، چاپ اول، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر، ص326
توحیدی نژاد، الهام؛ وزیری، مجید، معصومی، جمشید. (۱۴۰۲) . بررسی بعد اقتصادی قاعده نفی سبیل، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، دوره‌ی پنجم، شماره دوم.
خسروشاهی، سیدهادی.(1392). حرکت های اسلامی معاصر: استراتژی نظام و مسئله شیعه و سنی، چاپ اول، قم، بوستان کتاب، ص216.
خسروشاهی، محمود.(۱۳۹۷) .ابر مرد جهاد و اجتهاد آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی. قم: کلبه شروق
دبیری مهر، امیر.(1392).مؤلفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه، چاپ اول، تهران، ناشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛ پژوهشکدۀ‌ باقرالعلوم علیه‌السلام، ص280.
دهنوی، م .(۱۳۶۱).مجموعه‌ای از مکتوبات، سخنرانی‌ها و پیام‌های آیت‌الله کاشانی، جلد ۱، تهران، انتشارات چاپخش.
دیاری بیگدلی، محمدتقی؛ داوری، روح‌الله. (۱۴۰۰) . تأثیر آیه نفی سبیل در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پژوهش‌نامه معارف قرآنی ، سال دوازدهم، شماره ۴۴.
رکن‌آبادی، غضنفر.( ۱۳۷۹). سیاست و دیانت و آیت‌الله کاشانی، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
زارعی، بهادر؛ زینی وند، علی، محمدی، کیمیا. (۱۳۹۳) . قاعده نفی سبیل در اندیشه اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال یازدهم، بهار، شماره ۳۶، صص ۱۶۷-۱۸۲.
شاپوری، مهدی.(1401).کتاب محورمقاومت، جمهوری اسلامی ایران و نظم منطقه ای، چاپ اول، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، ص226.
صحیفه امام ،جلد 1-5-11
طاهری، سید مهدی.(1394). بیداری اسلامی، از ایده تا تحقق، چاپ اول ،تهران، انتشارات امیر کبیر، ص327.
فلسفی، محمدتقی.( ۱۳۷۶). خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام والمسلمین فلسفی تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قربانی، سعید؛ فکری، محمد، فتحی، محمدجواد. (۱۴۰۱) . بحران فلسطین در اندیشه آیت‌الله بروجردی و امام‌خمینی، فصلنامه بحران پژوهی جهان اسلام، سال نهم، شماره ۴، صص ۱۰۳-۱۳۰.
کدیور، جمیله.(1374). پشت‌پرده‌ صلح، تهران، اطلاعات، ص324.
کهن ترابی، میثم؛ فرطوسی، حسین. (۱۴۰۱) . بازخوانی چالش‌های نظری و عملی قاعده نفی سبیل، دو فصلنامه مطالعات تطبیقی فقه و اصول و مذاهب، سال پنجم، شماره دوم، صص ۲۲-۴۱.
مجیدی، محمدرضا.(1381). فلسطین: نگاه مسلمانان ایرانی، فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه انقلاب اسلامی.
میری رستمی، سیدمحمد؛ سلیمی، علیرضا، ناظمی اشنی، محمدحسین، حسینی، سیدعلیرضا.(۱۳۹۸). بررسی الزامات بین‌المللی در مواجهه با قاعده نفی سبیل و تأثیر آن در بقا و نظام از منظر قرآن و فقه امامیه، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال دهم، شماره‌ی ۴۰، صص۱۱۱_۱۳۸