مبانی اسلامی دیپلماسی شهروندی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

فاطمه عطارد ¹ , مهدی مطهرنیا ² , محمد ترابی ³

1 - گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی؛ جامعه ‌المصطفی‌ العالمیه، قم، ایران
2 - گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
3 - دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

تاريخ الإرسال : 29 الأحد , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: دیپلماسی عمومی, دیپلماسی شهروندی, سیاست خارجی, ایران, صلح.,

ملخص المقالة :

دیپلماسی شهروندی مفهومی است كه براساس آن، هر شهروند به طور فردی حق و مسئولیت دارد كه حتی فقط «با یك بار دست دادن»، به شكل‌دهی روابط خارجی كشورش كمك كند. دیپلمات‌های شهروندی به عنوان سفرای غیررسمی در برنامه‌های مبادله در خارج از كشور مشاركت می‌كنند، و روابط شخص با شخص را ایجاد می‌نمایند؛ به عبارتی، شبكه‌ای از پیوندهای انسانی ایجاد می‌كنند كه بعدها به عنوان بستر گفت و شنود و مذاكرات رسمی عمل می‌نماید. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، تدوین الگوی اسلامی دیپلماسی شهروندی در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و مدعای پژوهش این است که با توجه به تقدم پیشینه دیپلماسی عمومی در جهان اسلام نسبت به جهان غرب (دوران صدر اسلام و حکومت پیامبر اکرم) می‌توان با استخراج ظرفیت‌های دیپلماسی شهروندی از مبانی دین اسلام، الگویی اسلامی برای دیپلماسی شهروندی ارائه داد که عبارتند از: اصول «وحدت، برادری ایمانی، برادری انسانی، صلح و دوستی، انفاق‌های مالی، دعوت، تکریم انسان و تألیف قلوب».

المصادر:

قرآن کریم.
آذری، طاهره؛ کیا، علی‌اصغر (1394)، دیپلماسی شهروندی و فعالیت دیپلماتیک شهروندان تهرانی در فضای مجازی «مطالعه دانشجویان و دانش‌آموختگان تهرانی در اینترنت. علوم اجتماعی، 22(69).
اخوان کاظمی، مسعود؛ عزیزی، پروانه (1388). دیپلماسی عمومی و الگوی اسلامی آن. رسانه، 20(4).
ارجینی، حسین (1385). تألیف قلوب در اسلام. معرفت، شماره 105.
ارژنگ، اردوان؛ دهقان سیمکانی، مهدی (1394). قاعده «وجوب تکریم انسان» در فقه و حقوق اسلامی. مطالعات اسلامی: فقه و اصول، 47(100).
اسنو، نانسی؛ تیلور، فیلیپ ام. (1390). مرجع دیپلماسی عمومی. ترجمه روح‌الله طالبی آرانی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ایروانی، جواد.؛ وطن‌دوست، رضا؛ کمیلی، غلامحسین؛ حق‌پناه، رضا (1387). فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه‌های اسلامی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ج 1-2.
ترابی شهرضایی، علی‌اکبر (1397). مبانی وحدت امت اسلامی از منظر فقه حکومتی با تأکید بر دیدگاه امام خمینی. گفتمان فقه حکومتی، 2(2).
حسینی جبلی، میرصالح (1397). اقتضائات دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران از طریق ارتباط میان فرهنگی نسبت به مسلمین اندونزی. سیاست متعالیه، 6(22).
سرپرست سادات، ابراهیم؛ صالحی حاجی‌آبادی، ابراهیم (1396). سازوکار تحقق افق وحدت و اخوت در جهان اسلام و جایگاه آن در الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت. سیاست متعالیه، 5(19).
شمس‌آبادی، ‌علی (1397). بررسی مقایسه‌ای دیپلماسی شهروندی آمریكا و ایران. سیاست، 5(18).
صادقی تهرانی، محمد (1406ق). الفرقان فی تفسیر القرآن. قم: فرهنگ اسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1378). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج2.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
طلوعی، محمود (1385). فرهنگ جامع علوم سیاسی. تهران: نشر علم.
علیدوست، ابوالقاسم (1398). برادری انسانی. در: همایش برادری انسانی از دیدگاه مکاتب و ادیان. قابل دسترس در:
http://a-alidoost.ir/persian/lecture/22938/
غفاری‌نسب، اسفندیار (1391). نقش شهروندی فعال در بهبود کیفیت زندگی شهری. مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 2(2).
فقیهی مقدس، نفیسه؛ خلجی، علی؛ مهدوی‌راد، محمدعلی (1393). اصول راهبردی صلح در اسلام. سیاست متعالیه، 2(4).
محدّثی، جواد (1386). آداب زیارت. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، قابل دسترس در:
https://B2n.ir/w34908
واعظی، محمود (1389). دیپلماسی عمومی و سیاست ‌خارجی. گردآوری افسانه احدی. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مركز تحقیقات استراتژیك.
هادیان، ناصر؛ احدی، افسانه (1388). جایگاه مفهومی دیپلماسی عمومی. روابط خارجی، 1(3).